Odbudujmy świat na wspólnych wartościach Scenariusz tygodniowego projektu integracyjno-edukacyjnego Wprowadzenie Opracowała: Joanna Obuchowska, pedagog zdolności i kreatywności, terapeuta pedagogiczny i podróżniczka łącząca pasję z pracą zawodową. Studiowała i odbywała staże nauczycielskie w Danii, Holandii oraz Finlandii. Autorka projektu „Wymiana nauczycielska – rozmowy międzynarodowe”. O edukacji i podróżach pisze na blogu www.educationaleden.pl UCZESTNICY Wiek uczestników: tematyka i metodyka są odpowiednie dla każdego etapu edukacyjnego. Scenariusz zawiera propozycje aktywności opracowane pod kątem możliwości konkretnych grup wiekowych. Grupa docelowa: scenariusz został opracowany w taki sposób, aby dostarczyć wszystkich niezbędnych informacji, instrukcji oraz narzędzi – poprowadzenie zajęć nie będzie stanowiło problemu zarówno dla początkujących nauczycieli, jak i tych, którzy obawiają się wprowadzania innowacji i odejścia od wypracowanych przez lata strategii pracy zawodowej. CZAS TRWANIA PROJEKTU Zgodnie z oryginalnymi założeniami projekt został stworzony w myśl modelu kształcenia Educational Eden, według którego m.in.: • szkoła jest przestrzenią otwartą, w której każdy może bezpiecznie zaspokajać swoje potrzeby (takie jak wychodzenie do toalety, odpoczynek lub regulowanie potrzeb ciała, chociażby przez zmianę pozycji czy miejsca, nawodnienie według indywidualnego zapotrzebowania), • nauczyciele pełnią funkcję wspierającą i organizującą proces kształcenia, ich zadaniem jest przygotowanie warunków do nauki oraz przekazywanie odpowiedzialności i autonomii uczniom. Ponieważ nie są to warunki łatwe do odwzorowania w szkołach tradycyjnych, zachęcam do nawiązania współpracy zespołowej i poświęcenia tematom wartości jak największej liczby lekcji w danym tygodniu. Ogromną wartością przynoszącą korzyści w wielu obszarach życia szkolnego może być próba zrozumienia zagadnień z nauczycielami niezajmującymi się daną tematyką w ramach nauczanego przedmiotu. Intencją projektu jest budowanie wspólnoty – nie ma na to lepszego sposobu niż po prostu znalezienie czasu i przestrzeni na poznanie się. FORMY PRACY Proponowane formy pracy: indywidualne, zespołowe, grupowe. CELE Cele główne: • budowanie trwałej, otwartej, szanującej się społeczności klasowej i szkolnej, • reagowanie na potrzeby współczesnego świata – włączanie mniejszości oraz tworzenie wyrównanych warunków do harmonijnego i zrównoważonego rozwoju dla wszystkich uczniów. Cele szczegółowe (metoda wyznaczania celów SMARTER): Uczeń: • współpracuje z rówieśnikami, by opracować własny, dostosowany do ich potrzeb kontrakt (cel: Sprecyzowany), • uzupełnia karty pracy, ma dobre samopoczucie, angażuje się w zajęcia na tyle, na ile może, wykazuje odczuwalne zmiany postaw bądź nastawienia do zagadnienia zależnie od etapu pracy i typu ćwiczenia (cel: Mierzalny), • korzysta z nowych technologii oraz treści adekwatnych do wieku i zainteresowań (cel: Atrakcyjny), • jest otwarty, dzieli się swoimi przemyśleniami i pomysłami, jest zainteresowany innymi, potrafi w praktyce wykorzystać zaprezentowane narzędzia i strategie integracyjne (cel: Realistyczny), • wykonuje zadania w czasie trwania zajęć, realizuje plan założony w scenariuszu (cel: Terminowy), • pracuje nad samopoznaniem, zapoznaje się z inspirującymi historiami młodych ludzi (cel: Ekscytujący), • dokumentuje zajęcia – przygotowuje prezentację, wypełnia karty pracy, prowadzi notatki, samodzielnie tworzy (cel: Recorded – zapisany). Uwagi osoby prowadzącej (np. stan wyjściowy wiedzy i doświadczeń uczniów): …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Wskazówka: W tej części scenariusza na etapie przygotowań warto zastanowić się, jak indywidualne potrzeby oraz możliwości uczniów i całej grupy mogą wpłynąć na realizację zajęć. POMOCE DYDAKTYCZNE Materiały do przygotowania przed zajęciami (np. książki tematyczne): • poniedziałek: …………………………………………………………………………… • wtorek: ………………………………………………………………………………… • środa: …………………………………………………………………………………… • czwartek: ……………………………………………………………………………… • piątek: ………………………………………………………………………………… Do wydruku: • Drabina metapoznania – możemy wydrukować ją jako plakat (np. w formacie A3) i zawiesić w klasie szkolnej, tak aby uczniowie samodzielnie zaczęli poddawać refleksji, co wydarzyło się na zajęciach, oraz usprawniać umiejętności przetwarzania zdobytej wiedzy. • Karta pracy – uczniowie otrzymują po jednej karcie pod koniec każdego dnia. Całość razem z innymi pomocami, pracami oraz twórczością uczniów z tygodnia projektowego można schować do pudełka i wracać do niego (oraz do refleksji uczniów) w sytuacjach konfliktowych, problemowych, przy okazji przypominania zasad współpracy lub przy większych podsumowaniach (semestralnych lub rocznych). Sprzęt dostępny w szkole – wszystko, co możemy wziąć pod uwagę, planując zajęcia (np. laptopy, głośniki, słuchawki w razie sprzężenia, drukarkę). Materiały uzupełniające – chętni powinni otrzymać wskazówki od osoby prowadzącej, w jaki sposób pogłębiać temat oraz podjąć dalsze działania na rzecz budowania wspólnoty klasowej i szkolnej. Materiały będą w dużej mierze zależeć od tego, jak w temacie budowania wspólnoty, integracji oraz wartości odnajduje się dana szkoła i jej pracownicy. Jeśli w placówce brakuje inicjatyw prospołecznych i włączających mniejszości, wspólnie z uczniami poszukajcie ich w swoim miejscu zamieszkania lub popytajcie wśród lokalnej społeczności. SPRAWY ORGANIZACYJNE Przygotowanie do zajęć – co należy zrobić przed spotkaniem, w jaki sposób przygotować uczniów (np. e-mail z materiałami wprowadzającymi do tematu przesłany z odpowiednim wyprzedzeniem, konieczność przeczytania fragmentu książki): …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Wskazówka: Zadania podziel na konkretne etapy wraz z instrukcjami i dodatkowymi wyjaśnieniami w razie potrzeby. Pisz konkretnie, językiem zrozumiałym i atrakcyjnym dla grupy odbiorczej. Wyjaśniaj na bieżąco sens działań. Nie zostawiaj żadnej aktywności nieomówionej czy bez poddania jej refleksji – uwzględnij te procesy w planie już na stałe. Przerwy śród- i międzylekcyjne – to odpowiedni czas na: wietrzenie sali, zabawę, rozciąganie, herbatę, kawę lub inną formę nawodnienia, przekąskę lub posiłek, zamknięcie oczu, medytację, mindfulness, posłuchanie muzyki, zrelaksowanie się, ćwiczenia oddechowe, rozmowę, spacer, skorzystanie z toalety itd.