Smog i jego koledzy Scenariusz zajęć dla dzieci w wieku przedszkolnym Opracowała: Natalia Pośpiech, nauczycielka wychowania przedszkolnego, podchodząca do nauczania w sposób innowacyjny, trenerka drużyn Destination Imagination w międzynarodowym projekcie edukacyjnym, autorka konkursów i gier terenowych, propagatorka pozytywnej dyscypliny i twórczego rozwiązywania problemów, koordynatorka wielu konkursów oraz projektów edukacyjnych Cele ogólne: • rozwijanie postawy proekologicznej, • rozumienie konieczności przestrzegania zasad ochrony przyrody, • kształtowanie postaw i umiejętności aktywnego działania poprzez rozbudzanie świa-domości problemu smogu i zanieczyszczenia powietrza. Cele szczegółowe – dziecko: • w obszarze fizycznym: o uczestniczy w zabawach ruchowych, o aktywnie uczestniczy w pracy w grupie, o odgrywa role w zabawach parateatralnych, posługując się mimiką, gestem i ru-chem; • w obszarze emocjonalnym: o wyraża radość podczas zabawy ruchowej, o wyraża zadowolenie z dobrze wykonanej pracy, o wypowiada się na temat swoich odczuć, o wykazuje się inwencją twórczą i odwagą w prezentowaniu efektów własnej pracy; • w obszarze społecznym: o obdarza uwagą inne dzieci i osoby dorosłe, o przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej, o komunikuje się z dziećmi oraz osobami dorosłymi, o współpracuje w grupie; • w obszarze poznawczym: o potrafi wymienić rzeczy sprzyjające środowisku oraz te, które mu nie sprzyjają, o wie, co to jest smog, o rozumie konieczność działań ekologicznych, o odpowiada na pytania, o ćwiczy myślenie dywergencyjne, o czyta obrazy, o wyraża ekspresję twórczą podczas czynności konstrukcyjnych i zabawy. Kompetencje kluczowe: • w zakresie rozumienia i tworzenia informacji, • matematyczne oraz w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii, • osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się, • obywatelskie, • w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej. Formy pracy: • z całą grupą, • indywidualna. Metody: • problemowa, • słowna, • działalności praktycznej. Pomoce dydaktyczne: • ilustracje przedstawiające smog i smoka, • tekst bajki, • ilustracje dotyczące zanieczyszczenia powietrza, • nagranie fragmentu utworu Richarda Straussa, Tako rzecze Zaratustra , • karta pracy. PRZEBIEG ZAJĘĆ 1. Powitanie Przywitanie dzieci zabawą: „Witam wszystkich, którzy…”. Nauczyciel macha do dzieci, wita je, wypowiadając słowa: „Witam wszystkich, którzy: są siostrami, są braciszkami, lubią bawić się z mamą, lubią spacerować z dziadkiem”. Odmachują dzieci, które uważają, że zostały przywitane. 2. Smog i jego koledzy Nauczycielka opowiada dzieciom historię o Smogu i jego kolegach: W pewnym niewielkim mieście żył sobie mały Smog. Lubił przechadzać się ulicami miasteczka, wchodził na place, skwery oraz alejki. Czasem wędrował nawet do parku, ale nie czuł się tam dobrze, dlatego szybko stamtąd uciekał. Miał kilku kolegów, którzy pomagali mu rosnąć. Był to stary samochód Antek, piec na węgiel Alojzy oraz wielka fabryka Barbara. Smog bowiem bardzo chciał być duży. Pragnął być największy na świecie. Prosił więc swoich kolegów, aby pracowali bez wytchnienia, aby mógł spełnić swoje marzenie. Sam Smog wchodził często do domów ludzi przez otwarte okna. Szeptał im wtedy do ucha: „Nie chce ci się dziś jechać do przedszkola hulajnogą. Powiedz mamie, że nie masz siły. Wsiądź z rodzicami do auta, nie będziesz musiał się męczyć”. „Po co tłoczyć się w tramwaju, jedź dziś do pracy samochodem”. „Wrzuć do pieca starą oponę i śmieci. Tyle kłopotów z ich segregowaniem i utylizacją. Jakie to męczące i nudne”. „Nie gaś światła w swoim pokoju, przecież zaraz tu wrócisz”. Ludzie słuchali małego Smogu, stali się leniwi i niechętnie korzystali z roweru, hulajnogi czy rolek. Z dnia na dzień mały Smog stawał się coraz większy i większy, aż w końcu był tak duży, że w mieście zrobiło się szaro i ponuro, nie widać było kolorów, a ludzie zaczęli chorować i kaszleć. Coraz częściej zakazywano wychodzenia z domów na spacery, ponieważ Smog coraz bardziej uprzykrzał ludziom życie. Jednak w pewnym przedszkolu dzieci nadal lubiły bawić się na podwórku, biegać i jeździć na rowerze. Gdy obowiązywał zakaz wychodzenia na zewnątrz, były bardzo smutne. Hania i Witek z grupy Biedronek zapytali wychowawczynię, co można zrobić, żeby Smog był mniejszy, żeby można było wychodzić na dwór codziennie. Pani opowiedziała im o kolegach Smogu, starym samochodzie, piecu oraz koleżance Barbarze, wielkiej fabryce z wieloma wysokimi kominami, z których ciągle wydobywał się brudny, ciemny dym. Dzieci postanowiły pójść do pana burmistrza, aby z nim porozmawiać. Burmistrz wysłuchał uważnie dzieci. Bardzo poruszyła go ich prośba. Postanowił więc zwołać wszystkich mądrych ludzi z miasta: ekologów, biologów, chemików, ogrodników, naukowców, mechaników i lekarzy oraz wielu innych, a wśród nich byli również Hania i Witek. Razem przez wiele dni debatowali na tym, co mogą uczynić, aby ludziom żyło się w miasteczku lepiej, żeby Smog zniknął. Udało się! Stary samochód Antek trafił na złomowisko, na kominy fabryki Barbary nałożone zostały specjalne filtry, a stary piec Alojzy został wymieniony na ekologiczny. Smog stawał się coraz mniejszy i mniejszy, nie miał bowiem kolegów, którzy mogliby mu pomóc w realizacji jego planu. Ludzie coraz chętniej wychodzili na dwór, jeździli rowerami oraz komunikacją miejską i coraz rzadziej słuchali szeptów Smogu, które były coraz cichsze i cichsze... Rozmowa na temat opowiadania. Nauczyciel pyta dzieci: • Co lubił robić Smog? • Jakich miał kolegów? • Jak doszło do tego, że stał się tak wielki? • W jaki sposób ludzie sobie z nim poradzili? 3. Zabawa dydaktyczna: czym jest smog? Dzieci siadają w kręgu na dywanie. Nauczyciel rozpoczyna rozmowę, nawiązując do słowa „smog”. Pyta dzieci, czy wiedzą, czym on jest i skąd się bierze. Następnie czyta definicje smogu, smoka i kwaśnego deszczu. Dzieci decydują, która z nich odnosi się do smogu. Wy-chowawcza pokazuje dzieciom ilustracje przedstawiające smog i smoka (załącznik nr 1). Prosi wybrane dziecko o wskazanie właściwej. 1. Zjawisko atmosferyczne charakterystyczne dla obszarów miejskich, powstałe w wyni-ku chemicznych przekształceń zanieczyszczeń powietrza, występuje w postaci gęstej mgły. 2. Mitologiczne stworzenie, najczęściej przedstawiane jako olbrzymi, latający gad, wy-stępuje w licznych mitach, legendach, literaturze, filmach i grach. 3. Opad atmosferyczny, kwaśny, powstaje poprzez wytworzenie kwasów w reakcji wody z obecnymi w powietrzu gazami. 4. Gra zgadywanka Skąd pochodzi najwięcej zanieczyszczeń i co odpowiada za ich stężenie? (lokalizacja, sezon grzewczy, wiatr itd.). Dzieci wybierają odpowiedź: prawda lub fałsz. 1. Największy smog jest w lesie. 2. Im więcej ludzi pali w piecach, tym większy powstaje smog. 3. Wiejący wiatr przegania smog. 4. W mieście jest największy smog. 5. Fabryki sprawiają, że powietrze jest czyste. 6. Stare samochody są ekologiczne. 7. Gdy wybierasz rower zamiast samochodu, dbasz o środowisko. 5. Zabawa taneczna: wejście smoków Dzieci ustawiają się w kole i przykucają. Gdy muzyka (fragment utworu Straussa Tako rzecze Zaratustra) zaczyna grać, dzieci podnoszą się powoli, zgodnie z muzyką, na dźwięk trąb ma-chają skrzydłami. Następnie wykonują smocze, ciężkie kroki i przykucnięcie. Całość powtarza się dwukrotnie. Potem dzieci naśladują smocze obroty, machanie skrzydłami, przelot nad miastem, lądowanie. 6. Giełda pomysłów: jak przeciwdziałać powstawaniu smogu? Dzieci wymieniają swoje pomysły na zapobieganie powstawaniu smogu. Nauczyciel zapisuje je na karteczkach samoprzylepnych, ewentualnie uzupełniając wypowiedzi. Na tablicy wid-nieją sylwety kominów i ciemnego dymu, który się z nich wydobywa (załącznik nr 2). Nau-czyciel przykleja kartki z propozycjami dzieci na tablicy z ilustracjami. Gdy kartki zasłonią syl-wety kominów, nauczyciel mówi: „Widzicie, gdy zastosujemy wszystkie wasze pomysły, to problem w końcu zniknie”. 7. Zabawa ruchowa: wybierz mądrze Dzieci chodzą po dywanie w rozsypce. Na dywanie rozłożone zostały ilustracje: samochody, rowery, hulajnogi, rolki, tramwaje, fabryki z dymiącymi kominami, pojemniki do segregacji śmieci, dzikie wysypiska śmieci, wyrzucanie papierków w lesie, oszczędzanie energii, palenie śmieci. Na sygnał nauczyciela (np. bębenek) dzieci podchodzą do obrazka, który wskazuje na dbanie o środowisko. Następnym razem dzieci podchodzą do obrazków, które wskazują na zanieczyszczenia i nieekologiczne zachowania. 8. Zabawa wyciszająca: czy jest z nami powietrze? Nauczyciel prosi dzieci, aby oddychały głęboko przez nos, a potem wydychały powietrze ustami. Następnie mówi: „Gdy wydychamy powietrze, mówimy cichutko samogłoski: aaaaaa, oooooo, iiiiiii, eeeeeee, yyyyy, uuuuu. 9. Uzupełnienie karty pracy: otocz pętlą Dzieci otrzymują kartę pracy (załącznik nr 3). Ich zadaniem jest otoczyć czerwoną pętlą te obrazki, które wskazują na przeciwdziałanie smogowi, a niebieską te, które wskazują na sprzyjanie jego powstawaniu i powiększaniu. 10. Zakończenie zajęć