STAN PRAWNY NA 25 KWIETNIA 2022 Kształcenie dzieci z Ukrainy – nowelizacja rozporządzenia Opracował: Michał Łyszczarz, prawnik, autor komentarza do Ustawy o systemie oświaty oraz licznych publikacji z zakresu prawa oświatowego, prawa pracy, finansów publicznych i funkcjonowania samorządu terytorialnego, uznany prelegent i szkoleniowiec, wykładowca toruńskiej i bydgoskiej Wyższej Szkoły Bankowej, główny specjalista w Wydziale Oświaty w Urzędzie Miasta w Dąbrowie Górniczej, przez lata tworzył trzon Wydziału Nadzoru Prawnego Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1082 ze zm.), • Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 869 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 21 marca 2022 r. w sprawie organi-zacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukra-iny (Dz.U. z 2022 r. poz. 645 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 8 kwietnia 2022 r. zmieniające roz-porządzenie w sprawie organizacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy (Dz.U. z 2022 r. poz. 795), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 sierpnia 2017 r. w sprawie kształcenia osób niebędących obywatelami polskimi oraz osób będących obywatelami polskimi, które pobierały naukę w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty in-nych państw (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1883 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 lutego 2019 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli (Dz.U. z 2019 r. poz. 502 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2020 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1065 ze zm.). 8 kwietnia 2022 r. Minister Edukacji i Nauki wydał Rozporządzenie zmieniające rozporządze-nie w sprawie organizacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży będących oby-watelami Ukrainy. Akt ten wprowadza zmiany dotyczące liczebności grup oraz inne wpływa-jące na sytuację prawną wychowanków z Ukrainy. Poniżej omówienie tych zmian. Zwiększenie liczby wychowanków w grupie przedszkolnej Zgodnie z § 7 Rozporządzenia w sprawie organizacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy w roku szkolnym 2021/2022 liczba dzieci w od-dziale przedszkola, o której mowa w § 5 ust. 1 Rozporządzenia MEN z dnia 28 lutego 2019 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli, może być zwiększona o nie więcej niż troje dzieci będących obywatelami Ukrainy. Rozporządzenie w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli stanowi, że liczba dzieci w oddziale przedszkola wynosi nie więcej niż 25. Oddział przedszkola obejmuje dzieci w zbliżonym wieku, z uwzględnieniem ich potrzeb, zaintereso-wań, uzdolnień oraz rodzaju niepełnosprawności. Nowelizacja dodaje § 7 ust. 1a do Rozporządzenia w sprawie organizacji kształcenia, wycho-wania i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy – oddział, w którym liczbę dzieci zwiększono, może funkcjonować ze zwiększoną liczbą wychowanków do ukończenia wychowania przedszkolnego przez dzieci będące obywatelami Ukrainy. Ważne! Pierwotnie możliwość zwiększenia liczebności oddziału dotyczyła wyłącznie obecnego roku szkolnego 2021/2022. Nowelizacja wykracza poza ten okres, umożliwiając dokończenie nauki w przedszkolu oddziałom w zwiększonym składzie. Podobne uwagi można odnieść do zmodyfikowanego § 9 Rozporządzenia. Pierwotnie stano-wił on jedynie, że w roku szkolnym 2021/2022 liczba dzieci w oddziale przedszkola integra-cyjnego i oddziale integracyjnym w przedszkolu ogólnodostępnym może być zwiększona o nie więcej niż dwoje dzieci lub uczniów z niepełnosprawnościami będących obywatelami Ukrainy. Po nowelizacji oddziały, w których liczbę wychowanków z niepełnosprawnościami zwiększono, mogą funkcjonować ze zwiększoną liczbą dzieci będących obywatelami Ukrainy w ciągu całego etapu edukacyjnego. Kontynuacja nauki Nowelizacja dodaje również do Rozporządzenia w sprawie organizacji kształcenia, wychowa-nia i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy nową regulację § 12a, zgodnie z którym rodzic lub inna osoba sprawująca opiekę nad dzieckiem będącym obywatelem Ukrai-ny, które zostało przyjęte w roku szkolnym 2021/2022 do publicznego przedszkola lub od-działu przedszkolnego w publicznej szkole podstawowej, składają, w terminie do 30 czerwca 2022 r., deklarację o kontynuowaniu w roku szkolnym 2022/2023 wychowania przedszkolne-go w tym publicznym przedszkolu lub tym oddziale przedszkolnym w publicznej szkole pod-stawowej. Deklaracja ta jest podstawą uczęszczania do przedszkola w kolejnym roku szkol-nym. Inne lokalizacje prowadzenia zajęć Doprecyzowano, w jakim miejscu może się znajdować dodatkowa lokalizacja zajęć. Do § 16 Rozporządzenia w sprawie organizacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy dodano ust. 1, stosownie do którego inna lokalizacja prowa-dzenia zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych podporządkowana organiza-cyjnie przedszkolu może znajdować się również w budynku lub jego części, które spełniają wymagania określone w przepisach w sprawie warunków technicznych, jakim powinny od-powiadać budynki i ich usytuowanie, oraz wymagania ochrony przeciwpożarowej dla katego-rii zagrożenia ludzi ZL II, określone w przepisach dotyczących ochrony przeciwpożarowej, z tym że dopuszcza się spełnienie tych wymagań także w sposób określony w art. 6a Ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej. Wymagania ochrony przeciwpożarowej dla kategorii zagrożenia ludzi ZL II zostały określone w Rozporządzeniu MI z dnia 12 kwietnia 2020 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Budynki oraz części budynków, stanowiące odrębne strefy pożarowe, określane jako ZL II, przeznaczone są przede wszystkim do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się. Są nimi np. szpitale, żłobki, przedszkola oraz domy dla osób starszych. Wymagania dotyczące strefy ZL II zawarte w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury są rozbudowane, np.: • pomieszczenie powinno mieć co najmniej 2 wyjścia ewakuacyjne oddalone od siebie o co najmniej 5 m w przypadku, gdy jest przeznaczone do jednoczesnego przebywania w nim ponad 30 osób, • zabronione jest stosowanie do wykończenia wnętrz materiałów i wyrobów łatwo za-palnych, których produkty rozkładu termicznego są bardzo toksyczne lub intensywnie dymiące, • minimalna szerokość użytkowa biegu klatki schodowej wynosi 1,2 m, spocznika 1,3 m, • maksymalna wysokość stopni wynosi 15 cm. Rozporządzenie wskazuje, że spełnienie tych wymagań możliwe jest także w sposób określony w art. 6a Ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej. Zgodnie z tą regulacją wymagania ochrony przeciwpożarowej dotyczące obiektów budowlanych lub tere-nów mogą być w przypadkach określonych w przepisach dotyczących ochrony przeciwpoża-rowej spełnione w sposób inny niż określony w tych przepisach, jeżeli proponowane rozwią-zania zamienne w stosunku do wymagań ochrony przeciwpożarowej ograniczają możliwość powstania pożaru, a w razie jego wystąpienia: • zapewniają zachowanie nośności konstrukcji przez określony czas, • zapewniają ograniczenie rozprzestrzeniania się ognia i dymu wewnątrz obiektu bu-dowlanego, • zapewniają ograniczenie rozprzestrzeniania się pożaru na sąsiednie obiekty budowlane lub tereny przyległe, • zapewniają możliwość ewakuacji ludzi lub ich uratowania w inny sposób, • uwzględniają bezpieczeństwo ekip ratowniczych. Zgodę na stosowanie tych zamiennych rozwiązań może wyrazić komendant wojewódzki Pań-stwowej Straży Pożarnej właściwy dla miejsca lokalizacji inwestycji. Dodatkowe miejsca prowadzenia zajęć powinny zatem spełniać te same wymogi przeciwpo-żarowe, co lokale, w których mieszczą się podstawowe miejsca prowadzenia zajęć przed-szkolnych. Co jednak istotne, nowelizacja dopuszcza prowadzenie zajęć w lokalu przedszkol-nym niespełniającym ww. wymogów, jeżeli: • lokal przedszkolny jest użytkowany przez nie więcej niż 28 dzieci, • lokal przedszkolny znajduje się na pierwszej kondygnacji nadziemnej budynku i sta-nowi zwarty zespół przylegających do siebie i powiązanych funkcjonalnie pomieszczeń, • lokal przedszkolny znajduje się w strefie pożarowej, w której elementy budynku są nierozprzestrzeniające ognia; wymaganie to nie dotyczy kondygnacji zlokalizowanych powyżej drugiej kondygnacji nadziemnej, • lokal przedszkolny posiada co najmniej dwa wyjścia służące do celów ewakuacji, które prowadzą na zewnątrz budynku, przy czym jednym z nich są drzwi wyjściowe z lokalu, a drugim – inne drzwi lub okno, umożliwiające ewakuację dzieci w sposób bezpieczny bezpośrednio na zewnątrz budynku; wysokość od dolnej krawędzi okna do poziomu, na który ewakuuje się dzieci, nie powinna przekraczać 0,9 m, • przejście ewakuacyjne z pomieszczenia przeznaczonego do przebywania dzieci, z wy-łączeniem pomieszczeń higieniczno-sanitarnych, do drzwi, o których mowa w pkt 4, prowadzi łącznie przez nie więcej niż dwa pomieszczenia lokalu przedszkolnego, włą-czając w to pomieszczenie przeznaczone do przebywania dzieci, i posiada długość nieprzekraczającą: o 20 m lub o 40 m – w przypadku przejścia ewakuacyjnego prowadzącego do drzwi stanowią-cych wyjście ewakuacyjne z lokalu przedszkolnego bezpośrednio w miejsce bez-pieczne na zewnątrz budynku; • lokal przedszkolny jest wyposażony w gaśnicę o skuteczności gaśniczej co najmniej 21 A, zgodnie z wymaganiami określonymi w przepisach dotyczących ochrony prze-ciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów, niezależnie od ga-śnic zastosowanych w strefie pożarowej, w której znajduje się lokal przedszkolny, • elementy wykończenia wnętrz i wyposażenia stałego w lokalu przedszkolnym i na drogach ewakuacyjnych z lokalu przedszkolnego spełniają następujące warunki: o stałe elementy wyposażenia i wystroju wnętrz oraz okładziny ścienne i wykładziny podłogowe są co najmniej trudno zapalne i nie są intensywnie dymiące, o okładziny sufitów oraz sufity podwieszone są wykonane z materiałów niepalnych lub niezapalnych, niekapiących i nieodpadających pod wpływem ognia; • strefa pożarowa, w której znajduje się lokal przedszkolny, jest strefą pożarową okre-ślaną jako ZL, zgodnie z przepisami w sprawie warunków technicznych, jakim po-winny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, zlokalizowaną w obiekcie innym niż tymczasowy obiekt budowlany, • w strefie pożarowej, w której znajduje się lokal przedszkolny, nie występują inne po-mieszczenia, w których są prowadzone przedszkola, oddziały przedszkolne w szkołach podstawowych, inne formy wychowania przedszkolnego oraz inne lokale przedszkolne, • w lokalu przedszkolnym i na drogach ewakuacyjnych z lokalu przedszkolnego są spełnione wymagania określone w przepisach dotyczących ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów, właściwe dla kategorii zagroże-nia ludzi tej strefy pożarowej, w której lokal przedszkolny i te drogi się znajdują, w szczególności nie występują w tym lokalu przedszkolnym ani na tych drogach wa-runki techniczne będące podstawą do uznania budynku za zagrażający życiu ludzi, • drogi ewakuacyjne z lokalu przedszkolnego posiadają obudowę o klasie odporności ogniowej co najmniej EI 15, a wyjścia z pomieszczeń na te drogi są zamykane drzwiami; wymaganie dotyczące klasy odporności ogniowej nie dotyczy przypadków, w których z lokalu przedszkolnego zapewniono dwie drogi ewakuacyjne, które się nie pokrywają ani nie krzyżują. Ważne! Wydaje się, że to nadal dosyć duża liczba wymogów, ale warto podkreślić, że została znaczą-co obniżona w stosunku do wymogów Rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Przede wszystkim mamy tu wymagania odnoszące się praktycznie wyłącznie do ochrony przeciwpożarowej, natomiast nie zostały sformułowane np. dodatkowe wymogi dotyczące przystosowania lokalu do potrzeb osób niepełnosprawnych, co już stanowi istotne ułatwienie w przypadku przystosowania lokalu na potrzeby drugiej lokalizacji prowadzenia zajęć.