Mamy tyle wspólnego! Scenariusz adaptacyjny dla dzieci w grupach polsko-ukraińskich Opracowanie merytoryczne i graficzne: Anna Uhlik, pedagog, specjalność edukacja elementarna i terapia peda-gogiczna, magister zarządzania – rozwój potencjału społecznego, nauczyciel w szkole podstawowej, nauczyciel przedszkolny, terapeuta pedagogiczny; Wojciech Uhlik, przedsiębiorca, z zamiłowania grafik i ilustrator, zwo-lennik pedagogiki zabawy Z racji możliwości przeżycia traumy przez dzieci uczęszczające do placówki warto począt-kowo unikać tematów związanych z domem i rodzicami. Wszystkie dzieci, które doświadczy-ły okrucieństwa wojny, powinny zostać objęte pomocą psychologiczną. Wiele osób straciło bliskich, rozmowa na temat domu powinna być inicjowana przez dziecko lub wynikać z in-dywidualnej, bieżącej potrzeby wychowanka. Praca nad przeżytymi emocjami jest istotna i bardzo potrzebna, niemniej w ramach zajęć przedszkolnych (przynajmniej w początkowej fazie) warto to pojawianie się tematów trudnych podporządkować zaleceniom psychologów, aby w odpowiedni sposób wesprzeć dzieci w przepracowywaniu emocji. Cele główne: • adaptacja dzieci do obcojęzycznej grupy przedszkolnej, • integracja przedszkolaków, • obniżanie poziomu stresu nowo przyjętych dzieci związanego z wielopłaszczyznową zmianą życiową, • poszukiwanie cech wspólnych, • stawanie się częścią grupy rówieśniczej, • wychowanie ku wartościom. Cele operacyjne – dziecko: • zapoznaje się z wychowawcą oraz rówieśnikami, • przedstawia się w formie zabawy wyobrażeniowej, • poznaje rozmieszczenie pomieszczeń w placówce, • tworzy wspólny klucz w komunikowaniu się: słowa ukraińskie, gesty, piktogramy, • uczy się rozładowywania napięcia związanego ze znalezieniem się w nowej sytuacji, • wskazuje i odnajduje wspólne cechy i upodobania między dziećmi, • tworzy rysunki, • układa puzzle w zespole, • rysuje własną podobiznę. Formy pracy: • indywidualna, • grupowa, • zbiorowa. Materiały dydaktyczne: • piktogramy, oznaczenia rysunkowe (krzesełko, wieszaki, szafka), kartki, kredki, taśma dwustronna, układanki nawiązujące do nazwy grupy, klej, kartki techniczne A3, paste-le, pisaki, lustro, pinezki. PRZEBIEG ZAJĘĆ 1. Oto nasze przedszkole! Nauczyciel zaprasza wszystkie dzieci do wspólnego kręgu. Mówi nowym dzieciom w grupie przedszkolnej, jak się nazywa. W tej sytuacji warto jak najczęściej posługiwać się gestami. Ruch z pewnością pomoże dzieciom zrozumieć sytuację. Warto również przygotować kilka podstawowych słów w języku ukraińskim (brzmienie fonetyczne), które pomogą wychowan-kom zrozumieć, co dzieje się w danym momencie. Ponadto ODN organizuje bezpłatne krótkie kursy online dla nauczycieli, umożliwiające poznanie podstaw języka ukraińskiego. Warto skorzystać również z tej formy pomocy. Dobrym pomysłem jest użycie piktogramów wyko-rzystywanych m.in. w pracy z dziećmi ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Język ob-razkowy jest językiem uniwersalnym, dlatego będzie doskonale wspierał proces odnajdywania się dzieci w nowej sytuacji. Wychowawca rozdaje dzieciom oznaczenia obrazkowe, które zostaną przyklejone na ich wie-szaki, półki oraz krzesełka. Zwykle takie oznaczenia pojawiają się w najmłodszych grupach przedszkolnych, warto jednak na czas adaptacji wprowadzić je we wszystkich grupach dla wszystkich przedszkolaków. Następnie prowadzący zaprasza maluszki do krótkiej wycieczki po pomieszczeniach znajdujących się w placówce. Wszystko po to, aby dzieci poczuły się mniej obco. 2. Przedstawmy się. Jestem jak… Przedszkolaki zostają zaproszone do wielkiego koła. Ich zadaniem jest przedstawienie się przez porównanie do jakiegoś zwierzaka. Prezentują je za pomocą gestów, np. „Jestem Kasia. Jestem jak puchaty króliczek”; „Jestem Wiktor. Jestem jak głośny lew”; „Jestem Marta. Jestem wysoka jak żyrafa”. Zabawa zachęca do działań związanych z ruchem i gestem, co do-datkowo pomoże rozładować napięcie i sprawi dzieciom dużo radości. 3. Mamy tyle wspólnego Celem zabawy jest skupienie się na aspektach łączących przybyłe dzieci z resztą grupy przed-szkolnej. Aby nowi wychowankowie lepiej zrozumieli polecenie, wychowawca wspiera się piktogramami podczas zadawania różnych pytań. Zaprasza wszystkich do stolików. Dzieci otrzymują od wychowawcy kartkę, którą następnie dzielą na sześć równych części. W każdym z pól uczestnicy rysują obrazek, który będzie odpowiedzią na pytanie wychowawcy: 1. Jaki jest twój ulubiony kolor? 2. Jaki jest twój ulubiony owoc? 3. Czym lubisz się bawić? 4. Narysuj swoje oczy. Jaki mają kolor? 5. Jaki sport lubisz najbardziej? 6. Narysuj tyle kropek, ile masz lat. 7. Jakie jest twoje ulubione zwierzę? Przedszkolaki tworzą rysunki, a następnie kartki z odpowiedziami przyczepiają sobie na bluzkę. Zabawa ma sześć rund. Zadaniem dzieci jest znalezienie osób, które w podobny lub taki sam sposób odpowiedziały na każde z pytań. Dzięki temu dzieci stworzą grupy i dowie-dzą się, co łączy je z innymi osobami. Pytania zostały ułożone tak, aby nowe dzieci na pewno znalazły się w jakiejś grupie. 4. Wspólna układanka Wychowawca dzieli dzieci na grupy sześcioosobowe i rozdaje najmłodszym podzieloną na części układankę. Każde dziecko otrzymuje jeden element całości. Obrazek, który tworzą po-szczególne elementy, może dotyczyć np. nazwy grupy, do której zostały przyjęte nowe dzieci: Misie, Jeżyki, Biedronki itd. Zadaniem wychowanków jest wspólne złożenie rysunku i przy-klejenie go na kartkę A3. W tej zabawie istotny jest wkład każdej osoby. Bez wspólnego za-angażowania praca zawsze będzie niekompletna. 5. Nasze portrety Dzieci otrzymują wyciętą postać (załącznik). Zadaniem najmłodszych jest pokolorowanie jej w taki sposób, aby jak najbardziej przypominał ich samych. Warto w tym czasie umieścić w sali lustro, aby przedszkolaki miały szansę dokładnie się sobie przyjrzeć. Po wykonaniu rysunków wszystkie zostają zebrane i przyczepione obok siebie na tablicy, na tyle blisko, aby sprawiały wrażenie, że trzymają się za ręce. Zadanie to podkreśli przynależność każdego wychowanka do grupy przedszkolnej. Każdy jest w niej tak samo ważny! 6. Podsumowanie Dzień kończymy podsumowaniem. Wszystkie dzieci siadają w kole i kończą zajęcia gestami pokazującymi, co im się podobało.