690 ROZPORZÑDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadaç budynki i ich usytuowanie. Na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 7 lip-ca 1994 r. — Prawo budowlane (Dz. U. z 2000 r. Nr 106, poz. 1126, Nr 109, poz. 1157 i Nr 120, poz. 1268, z 2001 r. Nr 5, poz. 42, Nr 100, poz. 1085, Nr 110, poz. 1190, Nr 115, poz. 1229, Nr 129, poz. 1439 i Nr 154, poz. 1800 oraz z 2002 r. Nr 74, poz. 676) zarzàdza si´, co nast´pu-je: DZIA¸ I Przepisy ogólne 1. Rozporzàdzenie ustala warunki techniczne, ja-kim powinny odpowiadaç budynki i zwiàzane z nimi urzàdzenia, ich usytuowanie na dzia∏ce budowlanej oraz zagospodarowanie dzia∏ek przeznaczonych pod zabudow´, zapewniajàce spe∏nienie wymagaƒ art. 5 i 6 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. — Prawo budowlane. 2. 1. Przepisy rozporzàdzenia stosuje si´ przy pro-jektowaniu i budowie, w tym tak˝e odbudowie, rozbu-dowie, nadbudowie, przebudowie oraz przy zmianie sposobu u˝ytkowania budynków oraz budowli nad-ziemnych i podziemnych spe∏niajàcych funkcje u˝ytko-we budynków, a tak˝e do zwiàzanych z nimi urzàdzeƒ budowlanych, z zastrze˝eniem § 207 ust. 2. Przy nadbudowie, przebudowie i zmianie sposo-bu u˝ytkowania budynków istniejàcych lub ich cz´Êci wymagania, o których mowa w § 1, mogà byç spe∏nio-ne w sposób inny ni˝ podany w rozporzàdzeniu, sto-sownie do wskazaƒ ekspertyzy technicznej w∏aÊciwej jednostki badawczo-rozwojowej albo rzeczoznawcy budowlanego oraz do spraw zabezpieczeƒ przeciwpo- ˝arowych, uzgodnionych z w∏aÊciwym komendantem wojewódzkim Paƒstwowej Stra˝y Po˝arnej lub paƒ-stwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym, od-powiednio do przedmiotu tej ekspertyzy. Dla budynków na terenach zamkni´tych uzgod-nienia, o których mowa w ust. 2, dokonuje si´ z w∏aÊci-wymi s∏u˝bami odpowiadajàcymi za bezpieczeƒstwo po˝arowe i sanitarne. Dla budynków i terenów wpisanych do rejestru zabytków lub obszarów obj´tych ochronà konserwa-torskà na podstawie ustaleƒ miejscowego planu zago-spodarowania przestrzennego ekspertyza, o której mo-wa w ust. 2, podlega równie˝ uzgodnieniu z wojewódz-kim konserwatorem zabytków. Przepisy rozporzàdzenia odnoszàce si´ do bu-dynku o okreÊlonym przeznaczeniu stosuje si´ tak˝e do ka˝dej cz´Êci budynku o tym przeznaczeniu. Do budynków wielorodzinnych zawierajàcych dwa mieszkania stosuje si´, z zastrze˝eniem § 217 ust. 1 pkt 1 lit. a) i pkt 2, przepisy rozporzàdzenia od-noszàce si´ do budynków jednorodzinnych. 3. Ilekroç w rozporzàdzeniu jest mowa o: zabudowie Êródmiejskiej — rozumie si´ przez to zgrupowanie intensywnej zabudowy na obszarze funkcjonalnego ÊródmieÊcia, który to obszar stano-wi faktyczne lub przewidziane w planie miejsco-wym centrum miasta lub dzielnicy miasta, Dziennik Ustaw Nr 75 — 5202 — Poz. 690 zabudowie jednorodzinnej — rozumie si´ przez to jeden budynek mieszkalny jednorodzinny lub ich zespó∏, wraz z przeznaczonymi dla potrzeb miesz-kajàcych w nich rodzin budynkami gara˝owymi i gospodarczymi, zabudowie zagrodowej — rozumie si´ przez to bu-dynki mieszkalne, gospodarcze i inwentarskie w rodzinnych gospodarstwach rolnych, hodowla-nych lub ogrodniczych oraz w gospodarstwach le-Ênych, w tym w Paƒstwowym Gospodarstwie Le-Ênym Lasy Paƒstwowe, budynku mieszkalnym — rozumie si´ przez to bu-dynek przeznaczony na mieszkania, majàcy postaç: a) budynku wielorodzinnego, zawierajàcego 2 lub wi´cej mieszkaƒ, b) budynku jednorodzinnego, c) budynku mieszkalnego w zabudowie zagrodo-wej, budynku zamieszkania zbiorowego — rozumie si´ przez to budynek przeznaczony do okresowego po-bytu ludzi poza sta∏ym miejscem zamieszkania, ta-ki jak hotel, motel, pensjonat, dom wypoczynkowy, schronisko turystyczne, schronisko socjalne, inter-nat, dom studencki, budynek koszarowy, budynek zakwaterowania na terenie zak∏adu karnego, aresz-tu Êledczego, zak∏adu poprawczego, schroniska dla nieletnich, a tak˝e budynek do sta∏ego pobytu lu-dzi, taki jak dom rencistów, dom zakonny i dom dziecka, budynku u˝ytecznoÊci publicznej — rozumie si´ przez to budynek przeznaczony dla administracji publicznej, wymiaru sprawiedliwoÊci, kultury, kul-tu religijnego, oÊwiaty, szkolnictwa wy˝szego, na-uki, opieki zdrowotnej, opieki spo∏ecznej i socjal-nej, obs∏ugi bankowej, handlu, gastronomii, us∏ug, turystyki, sportu, obs∏ugi pasa˝erów w transporcie kolejowym, drogowym, lotniczym lub wodnym, poczty lub telekomunikacji oraz inny ogólnodo-st´pny budynek przeznaczony do wykonywania podobnych funkcji; za budynek u˝ytecznoÊci pu-blicznej uznaje si´ tak˝e budynek biurowy i socjal-ny, budynku rekreacji indywidualnej — rozumie si´ przez to budynek przeznaczony do okresowego wypoczynku rodzinnego, budynku gospodarczym — rozumie si´ przez to bu-dynek przeznaczony do niezawodowego wykony-wania prac warsztatowych oraz do przechowywa-nia materia∏ów, narz´dzi i sprz´tu s∏u˝àcych do ob-s∏ugi budynku mieszkalnego, zamieszkania zbioro-wego, u˝ytecznoÊci publicznej, rekreacji indywidu- alnej, a tak˝e ich otoczenia, a w zabudowie zagro-dowej równie˝ do przechowywania Êrodków i sprz´tu do produkcji rolnej oraz p∏odów rolnych, mieszkaniu — rozumie si´ przez to zespó∏ pomiesz-czeƒ mieszkalnych i pomocniczych, majàcy odr´b-ne wejÊcie, wydzielony sta∏ymi przegrodami bu- dowlanymi, spe∏niajàcy niezb´dne warunki do sta-∏ego pobytu ludzi i prowadzenia samodzielnego gospodarstwa domowego, lokalu u˝ytkowym — rozumie si´ przez to cz´Êç bu-dynku zawierajàcà jedno pomieszczenie lub ich ze-spó∏, wydzielonà sta∏ymi przegrodami budowlany-mi, albo ca∏y budynek, nieb´dàcy mieszkaniem, pomieszczeniem technicznym, a tak˝e gospodar-czym, pomieszczeniu mieszkalnym — rozumie si´ przez to pokoje w mieszkaniach, a tak˝e sypialnie i po-mieszczenia do pobytu dziennego w budynku za-mieszkania zbiorowego, pomieszczeniu pomocniczym — rozumie si´ przez to pomieszczenie znajdujàce si´ w obr´bie miesz-kania lub lokalu u˝ytkowego, s∏u˝àce do celów ko-munikacji wewn´trznej, higienicznosanitarnych, przygotowania posi∏ków, z wyjàtkiem kuchni zak∏a-dów ˝ywienia zbiorowego, a tak˝e do przechowy-wania ubraƒ, przedmiotów oraz ˝ywnoÊci, pomieszczeniu gospodarczym w budynku — rozu-mie si´ przez to pomieszczenie znajdujàce si´ poza mieszkaniem lub lokalem u˝ytkowym, s∏u˝àce do przechowywania materia∏ów lub sprz´tu zwiàzane-go z obs∏ugà budynku oraz przedmiotów lub pro-duktów ˝ywnoÊciowych u˝ytkowników budynku, a tak˝e opa∏u lub odpadów sta∏ych, pomieszczeniu technicznym w budynku — rozumie si´ przez to pomieszczenie, w którym znajdujà si´ urzàdzenia techniczne s∏u˝àce do obs∏ugi budynku, poziomie terenu — rozumie si´ przez to rz´dnà pro-jektowanego lub urzàdzonego terenu przed wej-Êciem g∏ównym do budynku, bàdê jego samodziel-nej cz´Êci (klatki schodowej), nieb´dàcym wy∏àcz-nie wejÊciem do pomieszczeƒ gospodarczych lub technicznych, kondygnacji — rozumie si´ przez to poziomà, nad-ziemnà lub podziemnà cz´Êç budynku, zawartà mi´dzy pod∏ogà na stropie lub warstwà wyrów-nawczà na gruncie a górnà powierzchnià pod∏ogi bàdê warstwy os∏aniajàcej izolacj´ cieplnà stropu znajdujàcego si´ nad tà cz´Êcià, przy czym za kon-dygnacj´ uwa˝a si´ tak˝e poddasze z pomieszcze-niami przeznaczonymi na pobyt ludzi oraz poziomà cz´Êç budynku stanowiàcà przestrzeƒ na urzàdze-nia techniczne, majàcà wysokoÊç w Êwietle wi´k-szà ni˝ 1,9 m, przy czym za kondygnacj´ nie uznaje si´ nadbudówek ponad dachem, takich jak maszy-nownia dêwigu, centrala wentylacyjna, klimatyza-cyjna lub kot∏ownia gazowa, kondygnacji nadziemnej — rozumie si´ przez to kondygnacj´, której nie mniej ni˝ po∏owa wysoko-Êci w Êwietle, co najmniej z jednej strony budynku, znajduje si´ powy˝ej poziomu projektowanego lub urzàdzonego terenu, a tak˝e ka˝dà usytuowanà nad nià kondygnacj´, kondygnacji podziemnej — rozumie si´ przez to kondygnacj´, której wi´cej ni˝ po∏owa wysokoÊci Dziennik Ustaw Nr 75 — 5203 — Poz. 690 w Êwietle, ze wszystkich stron budynku, znajduje si´ poni˝ej poziomu przylegajàcego do niego, pro-jektowanego lub urzàdzonego terenu, a tak˝e ka˝-dà usytuowanà pod nià kondygnacj´, antresoli — rozumie si´ przez to górnà cz´Êç kon-dygnacji lub pomieszczenia znajdujàcà si´ nad przedzielajàcym je stropem poÊrednim o po-wierzchni mniejszej od powierzchni tej kondygna-cji lub pomieszczenia, niezamkni´tà przegrodami budowlanymi od strony wn´trza, z którego jest wy-dzielona, piwnicy — rozumie si´ przez to kondygnacj´ pod-ziemnà lub najni˝szà nadziemnà, bàdê ich cz´Êç, w których poziom pod∏ogi co najmniej z jednej strony budynku znajduje si´ poni˝ej poziomu tere-nu, przeznaczonà na pomieszczenia gospodarcze lub techniczne, suterenie — rozumie si´ przez to kondygnacj´ bu-dynku lub jej cz´Êç zawierajàcà pomieszczenia u˝ytkowe, w których poziom pod∏ogi w cz´Êci lub ca∏oÊci znajduje si´ poni˝ej projektowanego lub urzàdzonego terenu, lecz co najmniej od strony jednej Êciany z oknami poziom pod∏ogi znajduje si´ nie wi´cej ni˝ 0,9 m poni˝ej takiego terenu, przyle-gajàcego do tej strony budynku, powierzchni terenu biologicznie czynnej — rozumie si´ przez to grunt rodzimy pokryty roÊlinnoÊcià oraz wod´ powierzchniowà na dzia∏ce budowlanej, a tak˝e 50% sumy nawierzchni tarasów i stropoda-chów, urzàdzonych jako sta∏e trawniki lub kwietni-ki na pod∏o˝u zapewniajàcym ich naturalnà wege-tacj´, o powierzchni nie mniejszej ni˝ 10 m2, powierzchni wewn´trznej budynku — rozumie si´ przez to sum´ powierzchni wszystkich kondygnacji budynku, mierzonej po wewn´trznym obrysie przegród zewn´trznych budynku na poziomie pod-∏ogi, bez pomniejszenia o powierzchni´ przekroju poziomego konstrukcji i przegród wewn´trznych, lecz z powi´kszeniem o powierzchni´ antresoli, je-˝eli wyst´pujà one na tych kondygnacjach, kubaturze brutto budynku — rozumie si´ przez to sum´ kubatury brutto wszystkich kondygnacji, sta-nowiàcà iloczyn powierzchni ca∏kowitej, mierzonej po zewn´trznym obrysie przegród zewn´trznych i wysokoÊci kondygnacji brutto, mierzonej mi´dzy pod∏ogà na stropie lub warstwà wyrównawczà na gruncie a górnà powierzchnià pod∏ogi bàdê war-stwy os∏aniajàcej izolacj´ cieplnà stropu nad naj-wy˝szà kondygnacjà, przy czym do kubatury brut-to budynku: wlicza si´ kubatur´ przejÊç, przeÊwitów i przejaz-dów bramowych, poddaszy nieu˝ytkowych oraz takich zewn´trznych, przekrytych cz´Êci budyn-ku jak: loggie, podcienia, ganki, kru˝ganki, we-randy, a tak˝e kubatur´ balkonów i tarasów, mie-rzonà do wysokoÊci balustrady, nie wlicza si´ ∏aw i stóp fundamentowych, kana-∏ów i studzienek instalacyjnych, studzienek przy oknach piwnicznych, zewn´trznych schodów, ramp i pochylni, gzymsów, daszków i os∏on oraz kominów i attyk ponad p∏aszczyznà dachu. 4. Pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi dzielà si´ na: pomieszczenia przeznaczone na sta∏y pobyt ludzi, w których przebywanie tych samych osób w ciàgu doby trwa d∏u˝ej ni˝ 4 godziny, pomieszczenia przeznaczone na czasowy pobyt lu-dzi, w których przebywanie tych samych osób w ciàgu doby trwa od 2 do 4 godzin w∏àcznie. 5. 1. Nie uwa˝a si´ za przeznaczone na pobyt lu-dzi pomieszczeƒ, w których: ∏àczny czas przebywania tych samych osób jest krótszy ni˝ 2 godziny w ciàgu doby, a wykonywane czynnoÊci majà charakter dorywczy bàdê te˝ praca polega na krótkotrwa∏ym przebywaniu zwiàzanym z dozorem oraz konserwacjà maszyn i urzàdzeƒ lub utrzymaniem czystoÊci i porzàdku, majà miejsce procesy technologiczne niepozwala-jàce na zapewnienie warunków przebywania osób stanowiàcych ich obs∏ug´, bez zastosowania indy-widualnych urzàdzeƒ ochrony osobistej i zachowa-nia specjalnego re˝imu organizacji pracy, jest prowadzona hodowla roÊlin lub zwierzàt, nie-zale˝nie od czasu przebywania w nich osób zajmu-jàcych si´ obs∏ugà. Przepis ust. 1 nie narusza przepisów dotyczàcych bezpieczeƒstwa i higieny pracy. 6. WysokoÊç budynku lub jego cz´Êci, s∏u˝àcà do okreÊlenia wymagaƒ technicznych i u˝ytkowych, o któ-rych mowa w rozporzàdzeniu, liczy si´ od poziomu te-renu przy najni˝ej po∏o˝onym wejÊciu do budynku lub jego cz´Êci do górnej p∏aszczyzny stropu bàdê najwy-˝ej po∏o˝onej kraw´dzi stropodachu nad najwy˝szà kondygnacjà u˝ytkowà, ∏àcznie z gruboÊcià izolacji cieplnej i warstwy jà os∏aniajàcej, albo do najwy˝ej po-∏o˝onej górnej powierzchni innego przekrycia. 7. WysokoÊç budynku lub jego cz´Êci, s∏u˝àcà do okreÊlenia maksymalnego, pionowego wymiaru bu-dynku, liczy si´ od poziomu terenu przy najni˝ej po∏o-˝onym wejÊciu do budynku do górnej kraw´dzi Êciany zewn´trznej, gzymsu lub attyki bàdê jako wymiar liczo-ny od poziomu terenu do najwy˝ej po∏o˝onej kraw´dzi dachu (kalenicy) lub punktu zbiegu po∏aci dachowych. 8. W celu okreÊlenia wymagaƒ technicznych i u˝ytkowych wprowadza si´ nast´pujàcy podzia∏ bu-dynków na grupy wysokoÊci: niskie (N) — do 12 m w∏àcznie nad poziomem tere-nu lub mieszkalne o wysokoÊci do 4 kondygnacji nadziemnych w∏àcznie, Êredniowysokie (SW) — ponad 12 m do 25 m w∏àcz-nie nad poziomem terenu lub mieszkalne o wyso-koÊci ponad 4 do 9 kondygnacji nadziemnych w∏àcznie, Dziennik Ustaw Nr 75 — 5204 — Poz. 690 wysokie (W) — ponad 25 m do 55 m w∏àcznie nad poziomem terenu lub mieszkalne o wysokoÊci po-nad 9 do 18 kondygnacji nadziemnych w∏àcznie, wysokoÊciowe (WW) — powy˝ej 55 m nad pozio-mem terenu. 9. 1. Wymagane w rozporzàdzeniu wymiary w Êwietle nale˝y rozumieç jako uzyskane po wykoƒcze-niu powierzchni elementów budynku, a w odniesieniu do wymiarów otworów okiennych i drzwiowych — ja-ko uzyskane po otwarciu skrzyd∏a okna lub drzwi pod kàtem 90°. OkreÊlone w rozporzàdzeniu odleg∏oÊci mi´dzy budynkami i terenowymi urzàdzeniami budowlanymi mierzy si´ w miejscu najmniejszego oddalenia, przy czym dopuszcza si´ przyjmowanie wymiarów bez uwzgl´dnienia gruboÊci tynków i ok∏adzin zewn´trz-nych. DZIA¸ II Zabudowa i zagospodarowanie dzia∏ki budowlanej Rozdzia∏ 1 Usytuowanie budynku 10. Przeznaczenie budynku, sposób i forma zabu-dowy oraz zagospodarowania dzia∏ki budowlanej po-winny byç zgodne z decyzjà o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz warunkami obrony cywilnej. 11. 1. Budynek z pomieszczeniami przeznaczony-mi na pobyt ludzi powinien byç wznoszony poza zasi´-giem zagro˝eƒ i ucià˝liwoÊci okreÊlonych w przepisach odr´bnych, przy czym dopuszcza si´ wznoszenie bu-dynków w tym zasi´gu pod warunkiem zastosowania Êrodków technicznych zmniejszajàcych ucià˝liwoÊci poni˝ej poziomu ustalonego w tych przepisach bàdê zwi´kszajàcych odpornoÊç budynku na te zagro˝enia i ucià˝liwoÊci, je˝eli nie jest to sprzeczne z warunkami ustalonymi dla obszarów ograniczonego u˝ytkowania, okreÊlonych w przepisach odr´bnych. Do ucià˝liwoÊci, o których mowa w ust. 1, zalicza si´ w szczególnoÊci: szkodliwe promieniowanie i oddzia∏ywanie pól elektromagnetycznych, ha∏as i drgania (wibracje), zanieczyszczenie powietrza, zanieczyszczenie gruntu i wód, powodzie i zalewanie wodami opadowymi, osuwiska gruntu, lawiny skalne i Ênie˝ne, szkody spowodowane dzia∏alnoÊcià górniczà. § 12. 1. Przy usytuowaniu budynku na dzia∏ce bu- dowlanej powinny byç zachowane odleg∏oÊci mi´dzy budynkami i urzàdzeniami terenowymi oraz odleg∏oÊci budynku i urzàdzeƒ terenowych od granic dzia∏ki i od zabudowy na sàsiednich dzia∏kach budowlanych, okre-Êlone w rozporzàdzeniu, a tak˝e w przepisach odr´b-nych, w tym higienicznosanitarnych, o bezpieczeƒ-stwie i higienie pracy, o ochronie przeciwpo˝arowej oraz o drogach publicznych. W zabudowie jednorodzinnej i zagrodowej nie ustala si´ wymagaƒ w zakresie zachowania odleg∏oÊci mi´dzy budynkami w granicach jednej dzia∏ki budow-lanej, z zastrze˝eniem przepisów, o których mowa w ust. 1 oraz § 13, 23, 60 i 273. Je˝eli z warunków, o których mowa w ust. 1 oraz w § 13, 60 i 271, nie wynikajà inne wymagania, odle-g∏oÊci zabudowy od granicy dzia∏ki budowlanej powin-ny wynosiç co najmniej: przy równoleg∏ym do granicy sytuowaniu Êciany budynku: z otworami okiennymi lub drzwiowymi — 4 m, bez otworów okiennych lub drzwiowych — 3 m, przy nierównoleg∏ym do granicy sytuowaniu Êcia-ny budynku — 4 m do najbli˝szej kraw´dzi ze-wn´trznej otworu drzwiowego lub okiennego w Êcianach zwróconych w stron´ tej granicy oraz 3 m do najbli˝szego naro˝nika, ryzalitu lub wyku-szu budynku. Odleg∏oÊç, mierzona w poziomie, od najbli˝szej kraw´dzi otworu okiennego umieszczonego na dachu lub w po∏aci dachowej do granicy dzia∏ki budowlanej nie mo˝e byç mniejsza ni˝ 4 m. Okapy i gzymsy nie mogà pomniejszaç wymaga-nych w ust. 3, 6 i 7 odleg∏oÊci od granicy dzia∏ki budow-lanej o wi´cej ni˝ 0,5 m, natomiast takie elementy jak balkony, galerie, werandy, tarasy lub schody zewn´trz-ne — o wi´cej ni˝ 1 m. Budynek mo˝e byç usytuowany Êcianà zewn´trz-nà bez otworów bezpoÊrednio przy granicy dzia∏ki bu-dowlanej, z zastrze˝eniem ust. 10 oraz § 271 ust. 12 pkt 1, je˝eli: wynika to z ustaleƒ decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu bàdê na sàsiedniej dzia∏ce istnieje ju˝ budynek ze Êcianà usytuowanà bezpoÊrednio przy tej granicy, a wzno-szony budynek b´dzie: przylega∏ do istniejàcego ca∏à d∏ugoÊcià swojej Êciany, mia∏ w pasie o szerokoÊci 3 m, przyleg∏ym do granicy dzia∏ki, wysokoÊç i wymiar równoleg∏y do tej granicy, nie wi´ksze ni˝ w budynku istnie-jàcym na sàsiedniej dzia∏ce. Dopuszcza si´ sytuowanie budynku, z zastrze˝e-niem § 271 ust. 12 pkt 1, w odleg∏oÊci mniejszej ni˝ 3 m od granicy dzia∏ki budowlanej, lecz nie mniejszej ni˝ 1,5 m, je˝eli: Dziennik Ustaw Nr 75 — 5205 — Poz. 690 wynika to z ustaleƒ decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu bàdê Êciana zewn´trzna bez otworów budynku wznoszo-nego b´dzie usytuowana w odleg∏oÊci nie mniej-szej od granicy z sàsiednià dzia∏kà ni˝ najbardziej do granicy zbli˝ony punkt Êciany zewn´trznej bu-dynku istniejàcego, znajdujàcej si´ w odleg∏oÊci mniejszej ni˝ 3 m, a wznoszony budynek b´dzie: usytuowany w prostopad∏ym do granicy pasie terenu, o szerokoÊci wyznaczonej przez cz´Êç budynku istniejàcego, po∏o˝onà w odleg∏oÊci do 3 m od granicy, mia∏ wysokoÊç nie wi´kszà ni˝ ma budynek ist-niejàcy w odleg∏oÊci do 3 m od granicy. Odleg∏oÊci okreÊlone w ust. 3—7 nie odnoszà si´ do znajdujàcych si´ ca∏kowicie poni˝ej poziomu terenu podziemnych cz´Êci budynków lub innych budowli podziemnych spe∏niajàcych funkcj´ budynków. Odleg∏oÊci, o których mowa w ust. 3, 6 i 7, odno-szà si´ równie˝ do ryzalitów i wykuszy w Êcianach zwróconych w stron´ granicy z sàsiednià dzia∏kà bu-dowlanà, a tak˝e do najbli˝szego naro˝nika okna da-chowego. Budynek inwentarski, a tak˝e budynek gospo-darczy do przechowywania p∏odów rolnych, w tym sto-do∏a, nie mogà byç sytuowane bezpoÊrednio przy gra-nicy dzia∏ki budowlanej jako sàsiadujàce z budynkiem mieszkalnym, zamieszkania zbiorowego oraz u˝ytecz-noÊci publicznej. 13. 1. Odleg∏oÊç budynku majàcego pomieszcze-nia przeznaczone na pobyt ludzi od innych obiektów powinna umo˝liwiaç naturalne oÊwietlenie tych po-mieszczeƒ, z zastrze˝eniem przepisów § 12, 57 i 60. Warunek okreÊlony w ust. 1 uznaje si´ za spe∏nio-ny, je˝eli mi´dzy ramionami kàta 60°, wyznaczonego w p∏aszczyênie poziomej, z wierzcho∏kiem usytuowa-nym w wewn´trznym licu Êciany na osi okna pomiesz-czenia przes∏anianego, nie znajduje si´ przes∏aniajàca cz´Êç tego samego budynku lub inny obiekt przes∏ania-jàcy, w odleg∏oÊci mniejszej ni˝: wysokoÊç przes∏aniania — dla obiektów przes∏ania-jàcych o wysokoÊci do 35 m, 35 m — dla obiektów przes∏aniajàcych o wysokoÊci ponad 35 m. Odleg∏oÊç, o której mowa w ust. 2 pkt 1, mierzo-na od przes∏anianych okien pomieszczeƒ mieszkalnych w budynkach wielorodzinnych i pomieszczeƒ przezna-czonych do zbiorowego pobytu dzieci, nie mo˝e byç mniejsza ni˝ 20 m. WysokoÊç przes∏aniania, o której mowa w ust. 2, liczy si´ od poziomu dolnej kraw´dzi najni˝ej po∏o˝o-nych okien budynku przes∏anianego do poziomu naj-wy˝szej zacieniajàcej kraw´dzi obiektu lub jego prze-s∏aniajàcej cz´Êci. Dopuszcza si´ usytuowanie w odleg∏oÊci nie mniejszej ni˝ 10 m od okna przes∏anianego takiego obiektu przes∏aniajàcego, jak maszt, komin lub inny obiekt budowlany, bez ograniczenia jego wysokoÊci, lecz o szerokoÊci przes∏aniajàcej nie wi´kszej ni˝ 3 m, mierzàc równolegle do p∏aszczyzny okna. Odleg∏oÊci, o których mowa w ust. 2, mogà byç zmniejszone nie wi´cej ni˝ o po∏ow´ w zabudowie Êródmiejskiej uzupe∏niajàcej wzd∏u˝ ulic i placów. Rozdzia∏ 2 DojÊcia i dojazdy 14. 1. Do dzia∏ek budowlanych oraz do budynków i urzàdzeƒ z nimi zwiàzanych nale˝y zapewniç dojÊcie i dojazd umo˝liwiajàcy dost´p do drogi publicznej, od-powiednie do przeznaczenia i sposobu ich u˝ytkowa-nia oraz wymagaƒ dotyczàcych ochrony przeciwpo˝a-rowej, okreÊlonych w przepisach odr´bnych. Szero-koÊç jezdni nie mo˝e byç mniejsza ni˝ 3 m. Dopuszcza si´ zastosowanie dojÊcia i dojazdu do dzia∏ek budowlanych w postaci ciàgu pieszo-jezdnego, pod warunkiem ˝e ma on szerokoÊç nie mniejszà ni˝ 5 m, umo˝liwiajàcà ruch pieszy oraz ruch i postój po-jazdów. Do budynku i urzàdzeƒ z nim zwiàzanych, wyma-gajàcych dojazdów, funkcj´ t´ mogà spe∏niaç dojÊcia, pod warunkiem ˝e ich szerokoÊç nie b´dzie mniejsza ni˝ 4,5 m. DojÊcia i dojazdy do budynków, z wyjàtkiem jed-norodzinnych, zagrodowych i rekreacji indywidualnej, powinny mieç zainstalowane oÊwietlenie elektryczne, zapewniajàce bezpieczne ich u˝ytkowanie po zapad-ni´ciu zmroku. 15. 1. SzerokoÊç, promienie ∏uków dojazdów, na-chylenie pod∏u˝ne i poprzeczne oraz noÊnoÊç na-wierzchni nale˝y dostosowaç do wymiarów gabaryto-wych, ci´˝aru ca∏kowitego i warunków ruchu pojaz-dów, których dojazd do dzia∏ki budowlanej i budynku jest konieczny ze wzgl´du na ich przeznaczenie. DojÊcia s∏u˝àce równoczeÊnie do ruchu pojaz-dów gospodarczych i uprzywilejowanych o masie ca∏-kowitej do 2,5 tony powinny mieç nawierzchni´ o no-ÊnoÊci co najmniej dostosowanej do masy tych pojaz-dów. 16. 1. Do wejÊç do budynku mieszkalnego wielo-rodzinnego, zamieszkania zbiorowego i u˝ytecznoÊci publicznej powinny byç doprowadzone od dojÊç i do-jazdów, o których mowa w § 14 ust. 1 i 3, utwardzone dojÊcia o szerokoÊci minimalnej 1,5 m, przy czym co najmniej jedno dojÊcie powinno zapewniaç osobom niepe∏nosprawnym dost´p do ca∏ego budynku lub tych jego cz´Êci, z których osoby te mogà korzystaç. Wymaganie dost´pnoÊci osób niepe∏nospraw-nych, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy budynków na terenach zamkni´tych, a tak˝e budynków w zak∏a- Dziennik Ustaw Nr 75 — 5206 — Poz. 690 dach karnych, aresztach Êledczych, zak∏adach popraw-czych i schroniskach dla nieletnich oraz budynków w zak∏adach pracy, nieb´dàcych zak∏adami pracy chro-nionej. § 17. 1. Nachylenie pod∏u˝ne dojÊç (chodników) nie mogà byç usytuowane w odleg∏oÊci nie mniejszej ni˝ m od okien budynku mieszkalnego wielorodzinnego i zamieszkania zbiorowego oraz zbli˝one bez ˝adnych ograniczeƒ do innych budynków. Miejsca te wymaga-jà odpowiedniego oznakowania. powinno przekraczaç 5%, a poprzeczne — 2%. Dopusz- § 21. 1. Stanowiska postojowe dla samochodów cza si´ zastosowanie wi´kszego nachylenia pod∏u˝ne- osobowych powinny mieç co najmniej szerokoÊç go, je˝eli b´dzie ono odpowiada∏o wymaganiom doty- 2,3 m i d∏ugoÊç 5 m, przy czym dla samochodów u˝yt- czàcym pochylni zewn´trznych, okreÊlonym w § 70, kowanych przez osoby niepe∏nosprawne szerokoÊç a w zabudowie jednorodzinnej, zagrodowej i rekreacji stanowiska powinna wynosiç co najmniej 3,6 m i d∏u- indywidualnej dopuszcza si´ zastosowanie wy∏àcznie goÊç 5 m, a w przypadku usytuowania wzd∏u˝ jezdni — schodów. d∏ugoÊç co najmniej 6 m i szerokoÊç co najmniej 3,6 m, 2. WysokoÊç ogólnodost´pnych przejÊç i przeÊwi- z mo˝liwoÊcià jej ograniczenia do 2,3 m w przypadku zapewnienia mo˝liwoÊci korzystania z przylegajàcego tów do ruchu pieszego nie mo˝e byç mniejsza ni˝ dojÊcia lub ciàgu pieszo-jezdnego. 2,2 m, je˝eli przepisy dotyczàce ochrony przeciwpo˝a- rowej nie stanowià inaczej. 2. Stanowiska postojowe i dojazdy manewrowe dla Rozdzia∏ 3 samochodów osobowych powinny mieç nawierzchni´ utwardzonà lub co najmniej gruntowà stabilizowanà, Miejsca postojowe dla samochodów osobowych ze spadkiem zapewniajàcym sp∏yw wody. § 18. 1. Zagospodarowujàc dzia∏k´ budowlanà, na- 3. Stanowiska przeznaczone do mycia i niezawodo- wego przeglàdu samochodów w zgrupowaniach le˝y urzàdziç, stosownie do jej przeznaczenia i sposo- miejsc postojowych powinny mieç doprowadzenie bu zabudowy, miejsca postojowe dla samochodów wody oraz twardà nawierzchni´ ze spadkami zapew- u˝ytkowników sta∏ych i przebywajàcych okresowo, niajàcymi sp∏yw wody do wpustów kanalizacyjnych w tym równie˝ miejsca postojowe dla samochodów, z osadnikami b∏ota i ∏apaczami oleju. z których korzystajà osoby niepe∏nosprawne. Liczb´ i sposób urzàdzenia miejsc postojowych nale˝y dostosowaç do wymagaƒ ustalonych w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, z uwzgl´dnieniem potrzebnej liczby miejsc, z których korzystajà osoby niepe∏nosprawne. 19. 1. Najbli˝sza odleg∏oÊç rzeczywista wydzielo-nego, niezadaszonego zgrupowania miejsc postojo-wych lub otwartego gara˝u wielopoziomowego dla sa-mochodów osobowych od okien pomieszczeƒ prze-znaczonych na sta∏y pobyt ludzi w budynku mieszkal-nym, zamieszkania zbiorowego (z wyjàtkiem hoteli), opieki zdrowotnej, oÊwiaty i wychowania, a tak˝e od placu zabaw dzieci´cych i boisk dla dzieci i m∏odzie˝y nie mo˝e byç mniejsza ni˝: dla zgrupowania do 4 stanowisk w∏àcznie — 7 m, dla zgrupowania od 5 do 60 stanowisk w∏àcznie — 10 m, dla wi´kszych zgrupowaƒ — 20 m, z zachowaniem warunków okreÊlonych w § 276 ust. 1. 2. Ustalenia ust. 1 dotyczà równie˝ sytuowania wjazdów do zamkni´tego gara˝u w stosunku do okien budynku opieki zdrowotnej, oÊwiaty i wychowania, a tak˝e placu zabaw dzieci´cych i boisk dla dzieci i m∏o-dzie˝y. Zachowanie odleg∏oÊci okreÊlonych w ust. 1 nie jest wymagane w stosunku do miejsc postojowych znajdujàcych si´ mi´dzy liniami rozgraniczajàcymi uli-cy, na obszarze zwartej zabudowy miejskiej. 20. Miejsca postojowe dla samochodów, z któ-rych korzystajà wy∏àcznie osoby niepe∏nosprawne, Rozdzia∏ 4 Miejsca gromadzenia odpadów sta∏ych 22. 1. Na dzia∏kach budowlanych nale˝y przewi-dzieç miejsca na pojemniki s∏u˝àce do czasowego gro-madzenia odpadów sta∏ych, z uwzgl´dnieniem mo˝li-woÊci ich segregacji. Miejscami, o których mowa w ust. 1, mogà byç: zadaszone os∏ony lub pomieszczenia ze Êcianami pe∏nymi bàdê a˝urowymi, wyodr´bnione pomieszczenia w budynku, majàce posadzk´ powy˝ej poziomu nawierzchni dojazdu Êrodka transportowego odbierajàcego odpady, lecz nie wy˝ej ni˝ 0,15 m, w tym tak˝e dolne komo-ry zsypu z bezpoÊrednim wyjÊciem na zewnàtrz, za-opatrzonym w daszek o wysi´gu co najmniej 1 m i przed∏u˝ony na boki po co najmniej 0,8 m, majàce Êciany i pod∏ogi zmywalne, punkt czerpal-ny wody, kratk´ Êciekowà, wentylacj´ grawitacyjnà oraz sztuczne oÊwietlenie, utwardzone place do ustawiania kontenerów z za-mykanymi otworami wrzutowymi. Mi´dzy wejÊciami do pomieszczeƒ lub placami, o których mowa w ust. 2, a miejscem dojazdu samo-chodów Êmieciarek wywo˝àcych odpady powinno byç utwardzone dojÊcie, umo˝liwiajàce przemieszczanie pojemników na w∏asnych ko∏ach lub na wózkach. Miejsca do gromadzenia odpadów sta∏ych przy budynkach wielorodzinnych powinny byç dost´pne dla osób niepe∏nosprawnych. Dziennik Ustaw Nr 75 — 5207 — Poz. 690 23. 1. Odleg∏oÊç miejsc na pojemniki i kontenery na odpady sta∏e, o których mowa w § 22 ust. 2 pkt 1 i 3, powinna wynosiç co najmniej 10 m od okien i drzwi do budynków z pomieszczeniami przeznaczonymi na po-byt ludzi oraz co najmniej 3 m od granicy z sàsiednià dzia∏kà. Zachowanie odleg∏oÊci od granicy dzia∏ki nie jest wymagane, je˝eli os∏ony lub pomieszczenia styka-jà si´ z podobnymi urzàdzeniami na dzia∏ce sàsiedniej. W przypadku przebudowy istniejàcej zabudowy, odleg∏oÊci, o których mowa w ust. 1, mogà byç po-mniejszone, jednak nie wi´cej ni˝ o po∏ow´, po uzyska-niu opinii paƒstwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego. W zabudowie jednorodzinnej, zagrodowej i re-kreacji indywidualnej dopuszcza si´ zmniejszenie odle-g∏oÊci okreÊlonych w ust. 1 od okien i drzwi do 3 m, od granicy dzia∏ki do 2 m, a tak˝e sytuowanie zadaszonych os∏on lub pomieszczeƒ na granicy dzia∏ek, je˝eli styka-jà si´ one z podobnymi urzàdzeniami na dzia∏ce sàsied-niej bàdê te˝ przy linii rozgraniczajàcej od strony ulicy. Odleg∏oÊç miejsc na pojemniki i kontenery na od-pady sta∏e, o których mowa w § 22 ust. 2 pkt 1 i 3, nie powinna wynosiç wi´cej ni˝ 80 m od najdalszego wej-Êcia do obs∏ugiwanego budynku mieszkalnego wielo-rodzinnego, zamieszkania zbiorowego i u˝ytecznoÊci publicznej. Wymaganie to nie dotyczy budynków na te-renach zamkni´tych. 24. 1. Na terenach niezurbanizowanych dopusz-cza si´ stosowanie zbiorników na odpady sta∏e, przy-stosowanych do okresowego opró˝niania, pod warun-kiem usytuowania ich w odleg∏oÊciach okreÊlonych w § 23 ust. 1. Zbiorniki, o których mowa w ust. 1, powinny mieç nieprzepuszczalne Êciany i dno, szczelne przekry-cie z zamykanym otworem wsypowym oraz zamyka-nym otworem bocznym do usuwania odpadów. Do zbiorników tych nale˝y doprowadziç utwardzony do-jazd. 25. Przy budynkach wielorodzinnych trzepaki na-le˝y sytuowaç przy miejscach do gromadzenia odpa-dów sta∏ych, z zachowaniem odleg∏oÊci nie mniejszej ni˝ 10 m od okien i drzwi do pomieszczeƒ przeznaczo-nych na pobyt ludzi. Rozdzia∏ 5 Uzbrojenie techniczne dzia∏ki i odprowadzenie wód powierzchniowych 26. 1. Dzia∏ka budowlana, przewidziana pod zabu-dow´ budynkami przeznaczonymi na pobyt ludzi, po-winna mieç zapewnionà mo˝liwoÊç przy∏àczenia uzbrojenia dzia∏ki lub bezpoÊrednio budynku do sieci wodociàgowej, kanalizacyjnej, elektroenergetycznej ciep∏owniczej. Za równorz´dne z przy∏àczeniem do sieci elektro-energetycznej i ciep∏owniczej uznaje si´ zapewnienie mo˝liwoÊci korzystania z indywidualnych êróde∏ ener-gii elektrycznej i ciep∏a, odpowiadajàcych przepisom odr´bnym dotyczàcym gospodarki energetycznej i ochrony Êrodowiska. W razie braku warunków przy∏àczenia sieci wo-dociàgowej i kanalizacyjnej dzia∏ka, o której mowa w ust. 1, mo˝e byç wykorzystana pod zabudow´ bu-dynkami przeznaczonymi na pobyt ludzi, pod warun-kiem zapewnienia mo˝liwoÊci korzystania z indywidu-alnego uj´cia wody, a tak˝e zastosowania zbiornika bezodp∏ywowego lub przydomowej oczyszczalni Êcie-ków, je˝eli ich iloÊç nie przekracza 5 m3 na dob´. Je˝e- li iloÊç Êcieków jest wi´ksza od 5 m3, to ich gromadzenie lub oczyszczanie wymaga pozytywnej opinii w∏aÊciwego terenowo inspektora ochrony Êro-dowiska. Na dzia∏kach budowlanych przeznaczonych dla szpitali i sanatoriów, niezale˝nie od zasilania z sieci, na-le˝y zapewniç dodatkowo w∏asne uj´cie wody oraz w∏asne êród∏o energii elektrycznej i cieplnej. Spe∏nienie warunków okreÊlonych w ust. 1 i 2 nie jest wymagane w przypadku dzia∏ek przeznaczonych pod budow´ budynków rekreacji indywidualnej oraz budynków inwentarskich i gospodarczych na wsi, je˝e-li w∏aÊciwy organ w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu nie okreÊli∏ takich wyma-gaƒ. 27. Dopuszcza si´ wykorzystanie pod zabudow´ zagrodowà lub rekreacji indywidualnej dzia∏ki budow-lanej, która nie mo˝e byç zaopatrzona w wod´ przezna-czonà do spo˝ycia przez ludzi z sieci lub w∏asnego uj´-cia, pod warunkiem zapewnienia mo˝liwoÊci czerpania lub dostawy wody z uj´ç po∏o˝onych poza granicami dzia∏ki. 28. 1. Dzia∏ka budowlana, na której sytuowane sà budynki, powinna byç wyposa˝ona w kanalizacj´ umo˝liwiajàcà odprowadzenie wód opadowych do sie-ci kanalizacji deszczowej lub ogólnosp∏awnej. W razie braku mo˝liwoÊci przy∏àczenia do sieci kanalizacji deszczowej lub ogólnosp∏awnej, dopuszcza si´ odprowadzanie wód opadowych na w∏asny teren nieutwardzony, do do∏ów ch∏onnych lub do zbiorników retencyjnych. 29. Dokonywanie zmiany naturalnego sp∏ywu wód opadowych w celu kierowania ich na teren sàsied-niej nieruchomoÊci jest zabronione. 30. Usytuowanie na dzia∏ce budowlanej uj´ç wo-dy, urzàdzeƒ do gromadzenia i oczyszczania Êcieków oraz odpadów sta∏ych powinno byç zgodne z wymaga-niami rozporzàdzenia oraz z przepisami dotyczàcymi ochrony gruntu, wód i powietrza. Rozdzia∏ 6 Studnie 31. 1. Odleg∏oÊç studni dostarczajàcej wod´ prze-znaczonà do spo˝ycia przez ludzi, niewymagajàcej, zgodnie z przepisami dotyczàcymi ochrony uj´ç i êró- Dziennik Ustaw Nr 75 — 5208 — Poz. 690 de∏ wodnych, ustanowienia strefy ochronnej, powinna wynosiç — liczàc od osi studni — co najmniej: do granicy dzia∏ki — 5 m, do osi rowu przydro˝nego — 7,5 m, do budynków inwentarskich i zwiàzanych z nimi szczelnych silosów, zbiorników do gromadzenia nieczystoÊci, kompostu oraz podobnych szczel-nych urzàdzeƒ — 15 m, do najbli˝szego przewodu rozsàczajàcego kanaliza-cji indywidualnej, je˝eli odprowadzane sà do niej Êcieki oczyszczone biologicznie w stopniu okreÊlo-nym w przepisach dotyczàcych ochrony wód — 30 m, do nieutwardzonych wybiegów dla zwierzàt ho-dowlanych, najbli˝szego przewodu rozsàczajàcego kanalizacji lokalnej bez urzàdzeƒ biologicznego oczyszczania Êcieków oraz do granicy pola filtracyj-nego — 70 m. Dopuszcza si´ sytuowanie studni w odleg∏oÊci mniejszej ni˝ 5 m od granicy dzia∏ki, a tak˝e studni wspólnej na granicy dwóch dzia∏ek, pod warunkiem za-chowania na obydwu dzia∏kach odleg∏oÊci, o których mowa w ust. 1 pkt 2—5. 32. 1. Obudowa studni kopanej, dostarczajàcej wod´ przeznaczonà do spo˝ycia przez ludzi, powinna byç wykonana z materia∏ów nieprzepuszczalnych i niewp∏ywajàcych ujemnie na jakoÊç wody, a z∏àcza elementów obudowy powinny byç nale˝ycie uszczel-nione. Przy zastosowaniu kr´gów betonowych waru-nek szczelnoÊci uznaje si´ za spe∏niony, je˝eli wykona-ne zostanie ich spoinowanie od wewnàtrz na ca∏ej wy-sokoÊci studni, a ponadto od zewnàtrz do g∏´bokoÊci co najmniej 1,5 m od poziomu terenu. Cz´Êç nadziemna studni kopanej, niewyposa˝o-nej w urzàdzenie pompowe, powinna mieç wysokoÊç co najmniej 0,9 m od poziomu terenu oraz byç zabez-pieczona trwa∏ym i nieprzepuszczalnym przykryciem, ochraniajàcym wn´trze studni i urzàdzenia do czerpa-nia wody. Cz´Êç nadziemna studni kopanej, wyposa˝onej w urzàdzenie pompowe, powinna mieç wysokoÊç co najmniej 0,2 m od poziomu terenu. Przykrycie jej po-winno byç dopasowane do obudowy i wykonane z ma-teria∏u nieprzepuszczalnego oraz mieç noÊnoÊç odpo-wiednià do przewidywanego obcià˝enia. Teren otaczajàcy studni´ kopanà, w pasie o sze-rokoÊci co najmniej 1 m, liczàc od zewn´trznej obudo-wy studni, powinien byç pokryty nawierzchnià utwar-dzonà, ze spadkiem 2% w kierunku zewn´trznym. 33. Przy uj´ciu wód podziemnych za pomocà studni wierconej teren w promieniu co najmniej 1 m od wprowadzonej w grunt rury nale˝y zabezpieczyç w sposób okreÊlony w § 32 ust. 4, a przejÊcie rury stu-dziennej przez nawierzchni´ utwardzonà nale˝y uszczelniç. Rozdzia∏ 7 Zbiorniki bezodp∏ywowe na nieczystoÊci ciek∏e 34. Zbiorniki na nieczystoÊci ciek∏e mogà byç sto-sowane tylko na dzia∏kach budowlanych niemajàcych mo˝liwoÊci przy∏àczenia do sieci kanalizacyjnej, przy czym nie dopuszcza si´ ich stosowania na obszarach podlegajàcych szczególnej ochronie Êrodowiska i na-ra˝onych na powodzie oraz zalewanie wodami opado-wymi. 35. Zbiorniki bezodp∏ywowe na nieczystoÊci cie-k∏e, do∏y ust´pów nieskanalizowanych oraz urzàdzenia kanalizacyjne i zbiorniki do usuwania i gromadzenia wydalin pochodzenia zwierz´cego powinny mieç dno i Êciany nieprzepuszczalne, szczelne przekrycie z zamy-kanym otworem do usuwania nieczystoÊci i odpowie-trzenie wyprowadzone co najmniej 0,5 m ponad po-ziom terenu. 36. 1. Odleg∏oÊç pokryw i wylotów wentylacji ze zbiorników bezodp∏ywowych na nieczystoÊci ciek∏e, do∏ów ust´pów nieskanalizowanych o liczbie miejsc nie wi´kszej ni˝ 4 i podobnych urzàdzeƒ sanitarno-go-spodarczych o pojemnoÊci do 10 m3 powinna wynosiç co najmniej: od okien i drzwi zewn´trznych do pomieszczeƒ przeznaczonych na pobyt ludzi oraz do magazy-nów produktów spo˝ywczych — 15 m, od granicy dzia∏ki sàsiedniej, drogi (ulicy) lub ciàgu pieszego — 7,5 m. 2. W zabudowie jednorodzinnej, zagrodowej i re- kreacji indywidualnej odleg∏oÊci urzàdzeƒ sanitarno--gospodarczych, o których mowa w ust. 1, powinny wynosiç co najmniej: od okien i drzwi zewn´trznych do pomieszczeƒ przeznaczonych na pobyt ludzi — 5 m, przy czym nie dotyczy to do∏ów ust´powych w zabudowie jednorodzinnej, od granicy dzia∏ki sàsiedniej, drogi (ulicy) lub ciàgu pieszego — 2 m. Odleg∏oÊci pokryw i wylotów wentylacji z do∏ów ust´pów nieskanalizowanych o liczbie miejsc wi´kszej ni˝ 4 oraz zbiorników bezodp∏ywowych na nieczystoÊci ciek∏e i kompostowników o pojemnoÊci powy˝ej 10 m3 do 50 m3 powinny wynosiç co najmniej: od okien i drzwi zewn´trznych do pomieszczeƒ wy-mienionych w ust. 1 pkt 1 — 30 m, od granicy dzia∏ki sàsiedniej — 7,5 m, od linii rozgraniczajàcej drogi (ulicy) lub ciàgu pie-szego — 10 m. W∏aÊciwy organ w decyzji o warunkach zabudo-wy i zagospodarowania terenu, w porozumieniu z paƒ-stwowym wojewódzkim inspektorem sanitarnym, mo-˝e ustaliç dla dzia∏ek budowlanych po∏o˝onych przy za- Dziennik Ustaw Nr 75 — 5209 — Poz. 690 budowanych dzia∏kach sàsiednich odleg∏oÊci mniejsze ni˝ okreÊlone w ust. 1 i 2. Kryte zbiorniki bezodp∏ywowe na nieczystoÊci ciek∏e oraz do∏y ust´powe mogà byç sytuowane w od-leg∏oÊci mniejszej ni˝ 2 m od granicy, w tym tak˝e przy granicy dzia∏ek, je˝eli sàsiadujà z podobnymi urzàdze-niami na dzia∏ce sàsiedniej, pod warunkiem zachowa-nia odleg∏oÊci okreÊlonych w § 31 i § 36. Odleg∏oÊci zbiorników bezodp∏ywowych na nie-czystoÊci ciek∏e i kompostowników o pojemnoÊci po-wy˝ej 50 m3 od budynków przeznaczonych na pobyt lu-dzi nale˝y przyjmowaç zgodnie ze wskazaniem eksper-tyzy technicznej, przyj´tej przez paƒstwowego woje-wódzkiego inspektora sanitarnego. 37. Przep∏ywowe, szczelne osadniki podziemne, stanowiàce cz´Êç przydomowej oczyszczalni Êcieków gospodarczo-bytowych, s∏u˝àce do wst´pnego ich oczyszczania, mogà byç sytuowane w bezpoÊrednim sàsiedztwie budynków jednorodzinnych, pod warun-kiem wyprowadzenia ich odpowietrzenia przez instala-cj´ kanalizacyjnà co najmniej 0,6 m powy˝ej górnej kra-w´dzi okien i drzwi zewn´trznych w tych budynkach. 38. Odleg∏oÊç osadników b∏ota, ∏apaczy olejów mineralnych i t∏uszczu, neutralizatorów Êcieków i in-nych podobnych zbiorników od okien otwieralnych i drzwi zewn´trznych do pomieszczeƒ przeznaczonych na pobyt ludzi powinna wynosiç co najmniej 5 m, je˝e-li przepisy odr´bne nie stanowià inaczej. Rozdzia∏ 8 Zieleƒ i urzàdzenia rekreacyjne 39. Na dzia∏kach budowlanych, przeznaczonych pod zabudow´ wielorodzinnà, budynki opieki zdrowot-nej (z wyjàtkiem przychodni) oraz oÊwiaty i wychowa-nia co najmniej 25% powierzchni dzia∏ki nale˝y urzà-dziç jako powierzchni´ terenu biologicznie czynnego, je˝eli inny procent nie wynika z ustaleƒ miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. 40. 1. W zespole budynków wielorodzinnych ob-j´tych jednym pozwoleniem na budow´ nale˝y, sto-sownie do potrzeb u˝ytkowych, przewidzieç placyki za-baw dla dzieci najm∏odszych i miejsca rekreacyjne do-st´pne dla osób starszych i niepe∏nosprawnych, przy czym co najmniej 30% tej powierzchni powinno znaj-dowaç si´ na terenie biologicznie czynnym, je˝eli nie jest to ustalone inaczej w decyzji o warunkach zabudo-wy i zagospodarowaniu terenu. Nas∏onecznienie placyku zabaw dla dzieci powin-no wynosiç co najmniej 4 godziny, liczone w dniach równonocy (21 marca i 21 wrzeÊnia) w godzinach 1000—1600. W zabudowie Êródmiejskiej dopuszcza si´ nas∏onecznienie nie krótsze ni˝ 2 godziny. Odleg∏oÊç placyków i urzàdzeƒ, wymienionych w ust. 1, od linii rozgraniczajàcych ulic´ oraz od miejsc gromadzenia odpadów powinna wynosiç co najmniej 10 m. Rozdzia∏ 9 Ogrodzenia 41. 1. Ogrodzenie nie mo˝e stwarzaç zagro˝enia dla bezpieczeƒstwa ludzi i zwierzàt. Umieszczanie na ogrodzeniach, na wysokoÊci mniejszej ni˝ 1,8 m, ostro zakoƒczonych elementów, drutu kolczastego, t∏uczonego szk∏a oraz innych po-dobnych wyrobów i materia∏ów jest zabronione. Przepisy ust. 1 i 2 nie dotyczà ogrodzeƒ we-wn´trznych w zak∏adach karnych i aresztach Êledczych. 42. 1. Bramy i furtki w ogrodzeniu nie mogà otwieraç si´ na zewnàtrz dzia∏ki i mieç progów utrud-niajàcych wjazd osób niepe∏nosprawnych na wózkach inwalidzkich. Zapory ruchome na przejÊciach i dojazdach po-winny mieç oznakowanie widoczne w ciàgu ca∏ej doby oraz sygnalizacj´ Êwietlnà lub dêwi´kowà zmiany po-∏o˝enia ich ramion. 43. SzerokoÊç bramy powinna wynosiç w Êwietle co najmniej 2,4 m, a w przypadku zastosowania furtki jej szerokoÊç powinna byç nie mniejsza ni˝ 0,9 m, przy czym na drodze po˝arowej szerokoÊci te regulujà prze-pisy odr´bne dotyczàce ochrony przeciwpo˝arowej. DZIA¸ III Budynki i pomieszczenia Rozdzia∏ 1 Wymagania ogólne 44. Budynek, jego uk∏ad funkcjonalny i prze-strzenny, ustrój konstrukcyjny oraz rozwiàzania tech-niczne i materia∏owe elementów budowlanych powin-ny byç zaprojektowane i wykonane w sposób odpo-wiadajàcy wymaganiom wynikajàcym z jego usytu-owania i przeznaczenia oraz z odnoszàcych si´ do nie-go przepisów rozporzàdzenia i przepisów odr´bnych. 45. Budynek z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi powinien byç zaopatrzony co najmniej w wod´ do spo˝ycia przez ludzi oraz do celów przeciw-po˝arowych, je˝eli wymagajà tego przepisy odr´bne, a odpowiednio do ich przeznaczenia — tak˝e na inne cele. W innych budynkach zaopatrzenie w wod´ po-winno wynikaç z ich przeznaczenia i potrzeb ochrony przeciwpo˝arowej. 46. Budynek mieszkalny, zamieszkania zbiorowe-go, opieki zdrowotnej, opieki spo∏ecznej i socjalnej, oÊwiaty, nauki, zak∏adu ˝ywienia, produkcji i handlu ˝ywnoÊcià, a tak˝e inne budynki, je˝eli sà wyposa˝one w wanny, natryski lub umywalki, powinny mieç indy-widualnà lub centralnà instalacj´ ciep∏ej wody. Waru-nek doprowadzenia ciep∏ej wody do umywalek nie do-tyczy budynków w zabudowie zagrodowej i rekreacji indywidualnej. Dziennik Ustaw Nr 75 — 5210 — Poz. 690 47. Budynek wyposa˝ony w instalacj´ wodocià-gowà powinien mieç zapewnione odprowadzenie Êcie-ków bytowo-gospodarczych oraz Êcieków technolo-gicznych, je˝eli one wyst´pujà. 48. 1. Ka˝dy budynek przeznaczony na pobyt lu-dzi oraz inne budynki, w których w trakcie u˝ytkowania powstajà odpady i nieczystoÊci sta∏e, powinny mieç miejsca przystosowane do czasowego gromadzenia tych odpadów i nieczystoÊci, usytuowane w samym budynku lub w jego otoczeniu. Budynki, o których mowa w ust. 1, z wyjàtkiem wysokoÊciowych, mogà byç wyposa˝one w wewn´trz-ne urzàdzenia (zsypy) do usuwania odpadów i nieczy-stoÊci sta∏ych. 49. Budynek i pomieszczenia przeznaczone na po-byt ludzi oraz inne budynki, je˝eli wynika to z ich prze-znaczenia, powinny byç wyposa˝one w instalacje (urzàdzenia) do ogrzewania pomieszczeƒ w okresie ob-ni˝onych temperatur, umo˝liwiajàce utrzymanie tem-peratury powietrza wewn´trznego odpowiedniej do ich przeznaczenia. Wymaganie to nie dotyczy budyn-ków rekreacyjnych, u˝ytkowanych wy∏àcznie w sezo-nie letnim. 50. Budynek i pomieszczenia, w których sà zain-stalowane paleniska na paliwo sta∏e lub komory spala-nia z palnikami na paliwo p∏ynne lub gazowe, powinny mieç przewody kominowe do odprowadzania dymu i spalin. 51. Budynek i pomieszczenia powinny mieç za-pewnionà wentylacj´ lub klimatyzacj´, stosownie do ich przeznaczenia. 52. Budynek z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt ludzi mo˝e byç zaopatrywany w gaz z sieci ga-zowej, baterii butli lub zbiorników sta∏ych gazu p∏ynne-go, zgodnie z warunkami okreÊlonym w § 156 ust. 1 i § 157. 53. 1. Budynek, odpowiednio do potrzeb wynika-jàcych z jego przeznaczenia, powinien byç wyposa˝o-ny w wewn´trznà instalacj´ elektrycznà. Budynek nale˝y wyposa˝yç w instalacj´ chronià-cà od wy∏adowaƒ atmosferycznych. Obowiàzek ten od-nosi si´ do budynków wyszczególnionych w Polskiej Normie dotyczàcej ochrony odgromowej obiektów bu-dowlanych. 54. 1. Budynek Êredniowysoki i wy˝szy: u˝ytecz-noÊci publicznej, mieszkalny, zamieszkania zbiorowe-go, z wy∏àczeniem budynku koszarowego, a tak˝e inny budynek, w którym co najmniej jedna kondygnacja z pomieszczeniami przeznaczonymi na pobyt wi´cej ni˝ 50 osób znajduje si´ powy˝ej 12 m ponad pozio-mem terenu, a tak˝e dwukondygnacyjny i wy˝szy bu-dynek opieki zdrowotnej oraz opieki spo∏ecznej nale˝y wyposa˝yç w dêwigi osobowe. W budynku mieszkalnym, zamieszkania zbioro-wego oraz u˝ytecznoÊci publicznej, wyposa˝onym w dêwigi, nale˝y zapewniç dost´p do nich i dojazd na wszystkie kondygnacje u˝ytkowe osobom niepe∏no-sprawnym. W przypadku wbudowania lub przybudowania szybu dêwigowego do istniejàcego budynku, dopusz-cza si´ usytuowanie drzwi przystankowych na pozio-mie spocznika mi´dzypi´trowego, z zastrze˝eniem 195. 55. 1. W budynku mieszkalnym wielorodzinnym niewyposa˝onym w dêwigi nale˝y zapewniç mo˝li-woÊç wykonania pochylni lub zainstalowania odpo-wiednich urzàdzeƒ technicznych, umo˝liwiajàcych do-st´p osobom niepe∏nosprawnym do mieszkaƒ po∏o˝o-nych na parterze. W nowo wznoszonym niskim budynku zamiesz-kania zbiorowego i u˝ytecznoÊci publicznej, niewyma-gajàcych, zgodnie z § 54 ust. 1, wyposa˝enia w dêwigi, nale˝y zainstalowaç urzàdzenia techniczne, zapewnia-jàce osobom niepe∏nosprawnym dost´p na kondygna-cje z pomieszczeniami u˝ytkowymi, z których muszà one korzystaç. Nie dotyczy to budynków koszarowych, a tak˝e budynków zakwaterowania w zak∏adach kar-nych, aresztach Êledczych oraz w zak∏adach popraw-czych i schroniskach dla nieletnich. Dopuszcza si´ niewyposa˝enie w dêwigi budyn-ku o wysokoÊci 5 kondygnacji, je˝eli wszystkie po-mieszczenia na ostatniej kondygnacji sà cz´Êcià miesz-kaƒ dwupoziomowych. Dopuszcza si´ niewyposa˝enie w dêwigi budyn-ku wzniesionego przed dniem 1 kwietnia 1995 r., przy adaptacji na cele u˝ytkowe poddasza usytuowanego bezpoÊrednio nad 4 kondygnacjà, je˝eli poziom pod∏o-gi tego poddasza znajduje si´ nie wy˝ej ni˝ 12,5 m od poziomu terenu. 56. Budynek wielorodzinny, zamieszkania zbioro-wego i u˝ytecznoÊci publicznej powinien byç przysto-sowany do wyposa˝enia w instalacje telekomunikacyj-ne, w tym radiowo-telewizyjne, odpowiadajàce przepi-som odr´bnym i Polskim Normom dotyczàcym wyko-nania tych instalacji, a stosownie do przeznaczenia bu-dynku — równie˝ w instalacj´ sygnalizacji dzwonkowej lub domofonowej. Rozdzia∏ 2 OÊwietlenie i nas∏onecznienie 57. 1. Pomieszczenie przeznaczone na pobyt ludzi powinno mieç zapewnione oÊwietlenie dzienne, dosto-sowane do jego przeznaczenia, kszta∏tu i wielkoÊci, z uwzgl´dnieniem warunków okreÊlonych w § 13 oraz w ogólnych przepisach bezpieczeƒstwa i higieny pra-cy. W pomieszczeniu przeznaczonym na pobyt ludzi stosunek powierzchni okien, liczonej w Êwietle oÊcie˝-nic, do powierzchni pod∏ogi powinien wynosiç co naj-mniej 1:8, natomiast w innym pomieszczeniu, w któ-rym oÊwietlenie dzienne jest wymagane ze wzgl´dów na przeznaczenie — co najmniej 1:12. Dziennik Ustaw Nr 75 — 5211 — Poz. 690 58. 1. Dopuszcza si´ oÊwietlenie pomieszczenia przeznaczonego na pobyt ludzi wy∏àcznie Êwiat∏em sztucznym, je˝eli: oÊwietlenie dzienne nie jest konieczne lub nie jest wskazane ze wzgl´dów technologicznych, jest uzasadnione celowoÊcià funkcjonalnà zlokali-zowania tego pomieszczenia w obiekcie podziem-nym lub w cz´Êci budynku pozbawionej oÊwietle-nia dziennego. 2. W przypadku gdy pomieszczenie, o którym mo- wa w ust. 1, jest pomieszczeniem sta∏ej pracy w rozu-mieniu ogólnych przepisów bezpieczeƒstwa i higieny pracy, dla zastosowania wy∏àcznie oÊwietlenia Êwia-t∏em sztucznym, w tym elektrycznym, jest wymagane uzyskanie zgody w∏aÊciwego paƒstwowego woje-wódzkiego inspektora sanitarnego, wydanej w porozu-mieniu z w∏aÊciwym okr´gowym inspektorem pracy. Uzgodnienie, o którym mowa w ust. 2, nie doty-czy budynków s∏u˝àcych obronnoÊci paƒstwa. 59. 1. OÊwietlenie Êwiat∏em sztucznym pomiesz-czenia przeznaczonego na pobyt ludzi powinno odpo-wiadaç potrzebom u˝ytkowym i spe∏niaç wymagania Polskiej Normy dotyczàcej oÊwietlenia wn´trz Êwia-t∏em elektrycznym. Ogólne oÊwietlenie Êwiat∏em sztucznym po-mieszczenia przeznaczonego na sta∏y pobyt ludzi po-winno zapewniaç odpowiednie warunki u˝ytkowania ca∏ej jego powierzchni. OÊwietlenie Êwiat∏em sztucznym po∏àczonych ze sobà pomieszczeƒ przeznaczonych na sta∏y pobyt ludzi oraz do ruchu ogólnego (komunikacji) nie powinno wykazywaç ró˝nic nat´˝enia, wywo∏ujàcych olÊnienie przy przejÊciu mi´dzy tymi pomieszczeniami. 60. 1. Pomieszczenia przeznaczone do zbiorowe-go przebywania dzieci w ˝∏obku, przedszkolu i szkole, z wyjàtkiem pracowni chemicznej, fizycznej i plastycz-nej, powinny mieç zapewniony czas nas∏onecznienia co najmniej 3 godziny w dniach równonocy (21 marca i 21 wrzeÊnia) w godzinach 800—1600, natomiast pokoje mieszkalne — w godzinach 700—1700. W mieszkaniu wielopokojowym dopuszcza si´ ograniczenie wymagania okreÊlonego w ust. 1 co naj-mniej do jednego pokoju, przy czym w Êródmiejskiej zabudowie uzupe∏niajàcej dopuszcza si´ ograniczenie wymaganego czasu nas∏onecznienia do 1,5 godziny, a w odniesieniu do mieszkania jednopokojowego w ta-kiej zabudowie nie okreÊla si´ wymaganego czasu na-s∏onecznienia. Rozdzia∏ 3 WejÊcia do budynków i mieszkaƒ 61. 1. Po∏o˝enie drzwi wejÊciowych do budynku oraz kszta∏t i wymiary pomieszczeƒ wejÊciowych po- winny umo˝liwiaç dogodne warunki ruchu, w tym rów-nie˝ osobom niepe∏nosprawnym. Wymaganie przystosowania wejÊç dla osób nie-pe∏nosprawnych nie dotyczy budynków mieszkalnych w zabudowie jednorodzinnej i zagrodowej oraz budyn-ków rekreacji indywidualnej, budynków koszarowych, a tak˝e budynków w zak∏adach karnych i aresztach Êledczych oraz w zak∏adach poprawczych i schroni-skach dla nieletnich. 62. 1. Drzwi wejÊciowe do budynku i ogólnodo-st´pnych pomieszczeƒ u˝ytkowych oraz do mieszkaƒ powinny mieç w Êwietle oÊcie˝nicy co najmniej: szero-koÊç 0,9 m i wysokoÊç 2 m. W przypadku zastosowania drzwi zewn´trznych dwuskrzyd∏owych szerokoÊç skrzyd∏a g∏ównego nie mo˝e byç mniejsza ni˝ 0,9 m. W wejÊciach do budynku i ogólnodost´pnych pomieszczeƒ u˝ytkowych mogà byç zastosowane drzwi obrotowe lub wahad∏owe, pod warunkiem usy-tuowania przy nich drzwi rozwieranych lub rozsuwa-nych, przystosowanych do ruchu osób niepe∏nospraw-nych, oraz spe∏nienia wymagaƒ § 240. W drzwiach, o których mowa w ust. 1, oraz w drzwiach do mieszkaƒ i pomieszczeƒ mieszkalnych w budynku zamieszkania zbiorowego wysokoÊç pro-gów nie mo˝e przekraczaç 20 mm. 63. WejÊcia z zewnàtrz do budynku i pomieszczeƒ przeznaczonych na pobyt ludzi nale˝y chroniç przed nadmiernym dop∏ywem ch∏odnego powietrza przez zastosowanie przedsionka, kurtyny powietrznej lub in-nych rozwiàzaƒ nieutrudniajàcych ruchu. Wymagania te nie dotyczà dodatkowych wejÊç nieprzewidzianych do sta∏ego u˝ytkowania. 64. WejÊcie do budynku i do ka˝dej klatki schodo-wej powinno mieç elektryczne oÊwietlenie zewn´trzne. Nie dotyczy to budownictwa zagrodowego i rekreacyj-nego. 65. W budynku wielorodzinnym, w pomieszcze-niu przy wejÊciu, nale˝y zapewniç miejsce do zainsta-lowania domowych skrzynek listowych. Rozdzia∏ 4 Schody i pochylnie 66. W celu zapewnienia dost´pu do pomieszczeƒ po∏o˝onych na ró˝nych poziomach nale˝y stosowaç schody sta∏e, a w zale˝noÊci od przeznaczenia budyn-ku — równie˝ pochylnie odpowiadajàce warunkom okreÊlonym w rozporzàdzeniu. 67. Zainstalowanie w budynku schodów lub po-chylni ruchomych nie zwalnia z obowiàzku zastosowa-nia schodów lub pochylni sta∏ych. 68. 1. Graniczne wymiary schodów sta∏ych w bu-dynkach o ró˝nym przeznaczeniu okreÊla tabela: Dziennik Ustaw Nr 75 — 5212 — Poz. 690 W budynkach u˝ytecznoÊci publicznej oraz bu-dynkach produkcyjnych ∏àcznà szerokoÊç u˝ytkowà biegów oraz ∏àcznà szerokoÊç u˝ytkowà spoczników w klatkach schodowych, stanowiàcych drog´ ewaku-acyjnà, nale˝y obliczaç proporcjonalnie do liczby osób mogàcych przebywaç równoczeÊnie na kondygnacji, na której przewiduje si´ obecnoÊç najwi´kszej ich liczby, przyjmujàc co najmniej 0,6 m szerokoÊci na 100 osób, lecz nie mniej ni˝ okreÊlono to w ust. 1. SzerokoÊç u˝ytkowa schodów zewn´trznych do budynku powinna wynosiç co najmniej 1,2 m, przy czym nie mo˝e byç mniejsza ni˝ szerokoÊç u˝ytkowa biegu schodowego w budynku, przyj´ta zgodnie z wy-maganiami okreÊlonymi w ust. 1 i 2. SzerokoÊç u˝ytkowà schodów sta∏ych mierzy si´ mi´dzy wewn´trznymi kraw´dziami por´czy, a w przy-padku balustrady jednostronnej — mi´dzy wykoƒczo-nà powierzchnià Êciany a wewn´trznà kraw´dzià por´-czy tej balustrady. SzerokoÊci te nie mogà byç ograni-czane przez zainstalowane urzàdzenia oraz elementy budynku. 69. 1. Liczba stopni w jednym biegu schodów sta-∏ych, ∏àczàcych kondygnacje, powinna wynosiç nie mniej ni˝ 3 i nie wi´cej ni˝: w budynku opieki zdrowotnej — 14 stopni, w innych budynkach — 17 stopni. Wymaganie, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, nie dotyczy budynków jednorodzinnych, zagrodowych oraz mieszkaƒ dwupoziomowych. Liczba stopni w jednym biegu schodów ze-wn´trznych nie powinna wynosiç wi´cej ni˝ 10. SzerokoÊç stopni sta∏ych schodów wewn´trz-nych powinna wynikaç z warunku okreÊlonego wzo-rem: 2h + s = 0,6 do 0,65 m, gdzie h oznacza wysokoÊç stopnia, s — jego szerokoÊç. SzerokoÊç stopni schodów zewn´trznych przy g∏ównych wejÊciach do budynku powinna wynosiç w budynkach u˝ytecznoÊci publicznej co najmniej 0,35 m, w innych budynkach — co najmniej 0,3 m. SzerokoÊç stopni schodów wachlarzowych po-winna wynosiç co najmniej 0,25 m, natomiast w scho-dach zabiegowych i kr´conych szerokoÊç takà nale˝y zapewniç w odleg∏oÊci nie wi´kszej ni˝ 0,4 m od por´-czy balustrady wewn´trznej lub s∏upa stanowiàcego koncentrycznà konstrukcj´ schodów. Dziennik Ustaw Nr 75 — 5213 — Poz. 690 W budynku zak∏adu opieki zdrowotnej stosowa-nie schodów zabiegowych i wachlarzowych, jako prze-znaczonych do ruchu pacjentów, jest zabronione. W budynkach opieki zdrowotnej, a tak˝e budyn-kach zamieszkania zbiorowego przeznaczonych dla 71. 1. Pochylnie przeznaczone dla osób niepe∏no-sprawnych powinny mieç szerokoÊç p∏aszczyzny ruchu 1,2 m, kraw´˝niki o wysokoÊci co najmniej 0,07 m i obustronne por´cze odpowiadajàce warun-kom okreÊlonym w § 298, przy czym odst´p mi´dzy ni-mi powinien mieÊciç si´ w granicach od 1 m do 1,1 m. D∏ugoÊç poziomej p∏aszczyzny ruchu na poczàt-ku i na koƒcu pochylni powinna wynosiç co najmniej 1,5 m. Przestrzeƒ manewrowa na spoczniku zwiàzanym z pochylnià przed wejÊciem do budynku powinna osób starszych oraz niepe∏nosprawnych zabrania si´ stosowania stopni schodów z noskami i podci´ciami. 70. Maksymalne nachylenie pochylni zwiàzanych z budynkiem nie mo˝e przekraczaç wielkoÊci okreÊlo-nych w poni˝szej tabeli: umo˝liwiaç manewrowanie wózkiem inwalidzkim i otwieranie drzwi oraz mieç wymiary co najmniej 1,5x1,5 m. Rozdzia∏ 5 Pomieszczenia przeznaczone na pobyt ludzi 72. 1. WysokoÊç pomieszczeƒ przeznaczonych na pobyt ludzi powinna odpowiadaç wymaganiom okre-Êlonym w poni˝szej tabeli, je˝eli przepisy odr´bne, w tym dotyczàce pomieszczeƒ pracy i pomieszczeƒ s∏u˝by zdrowia, nie okreÊlajà innych wymagaƒ: Dziennik Ustaw Nr 75 — 5214 — Poz. 690 Pomieszczenia, których wysokoÊç powinna, zgodnie z ust. 1, wynosiç co najmniej 3 m i 3,3 m, mo-gà byç obni˝one do wysokoÊci nie mniejszej ni˝ 2,5 m w przypadku zastosowania wentylacji mecha-nicznej nawiewno-wywiewnej lub klimatyzacji, pod warunkiem uzyskania zgody paƒstwowego wojewódz-kiego inspektora sanitarnego. § 73. 1. W pomieszczeniu mieszkalnym poziom pod∏ogi od strony Êciany z otworami okiennymi i drzwiowymi nie powinien znajdowaç si´ poni˝ej po-ziomu terenu przy budynku. W pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt lu-dzi w budynku zak∏adu opieki zdrowotnej, opieki spo-∏ecznej, oÊwiaty, wychowania i nauki poziom pod∏ogi powinien znajdowaç si´ co najmniej 0,3 m powy˝ej te-renu urzàdzonego przy budynku. W pomieszczeniu produkcyjnym i us∏ugowym poziom pod∏ogi mo˝e znajdowaç si´ na poziomie tere-nu urzàdzonego przy budynku. Obni˝enie poziomu pod∏ogi poni˝ej terenu wymaga uzyskania zgody paƒstwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego wydanej w porozumieniu z w∏aÊciwym okr´gowym in-spektorem pracy. 74. W budynku u˝ytecznoÊci publicznej pomiesz-czenia ogólnodost´pne ze zró˝nicowanym poziomem pod∏óg powinny byç przystosowane do ruchu osób niepe∏nosprawnych. 75. 1. Drzwi do pomieszczenia przeznaczonego na sta∏y pobyt ludzi oraz do pomieszczenia kuchennego powinny mieç co najmniej szerokoÊç 0,8 m i wysokoÊç 2 m w Êwietle oÊcie˝nicy. W budynku u˝ytecznoÊci publicznej drzwi we-wn´trzne, z wyjàtkiem drzwi do pomieszczeƒ tech- nicznych i gospodarczych, powinny mieç co naj-mniej szerokoÊç 0,9 m i wysokoÊç 2 m w Êwietle oÊcie˝nicy. Drzwi, o których mowa w ust. 1 i 2, nie powinny mieç progów. Rozdzia∏ 6 Pomieszczenia higienicznosanitarne 76. Wymagania dotyczàce pomieszczeƒ higie-nicznosanitarnych okreÊlajà przepisy rozporzàdzenia, a tak˝e przepisy dotyczàce bezpieczeƒstwa i higieny pracy oraz obrony cywilnej. Do pomieszczeƒ higienicz-nosanitarnych zalicza si´ ∏aênie, sauny, natryski, ∏azien-ki, ust´py, umywalnie, szatnie, przebieralnie, pralnie, pomieszczenia higieny osobistej kobiet, jak te˝ po-mieszczenia s∏u˝àce do odka˝ania, oczyszczania oraz suszenia odzie˝y i obuwia, a tak˝e przechowywania sprz´tu do utrzymania czystoÊci. 77. 1. Pomieszczenie higienicznosanitarne powin-no mieç wentylacj´ spe∏niajàcà wymagania przepisów rozporzàdzenia oraz przepisów odr´bnych. Pomieszczenie higienicznosanitarne powinno mieç wysokoÊç w Êwietle co najmniej 2,5 m, z wyjàt-kiem ∏aêni ogólnodost´pnej, której wysokoÊç powinna wynosiç co najmniej 3 m. Dopuszcza si´ zmniejszenie wysokoÊci pomiesz-czenia higienicznosanitarnego w budynku mieszkal- nym oraz w hotelu, motelu i pensjonacie do 2,2 m w Êwietle, w przypadku gdy jest ono wyposa˝o-ne w wentylacj´ mechanicznà wywiewnà lub nawiew-no-wywiewnà. Dziennik Ustaw Nr 75 — 5215 — Poz. 690 78. 1. Âciany pomieszczenia higienicznosanitar-nego powinny mieç do wysokoÊci co najmniej 2 m po-wierzchnie zmywalne i odporne na dzia∏anie wilgoci. Posadzka pralni, ∏azienki, umywalni, kabiny na-tryskowej i ust´pu powinna byç zmywalna, nienasiàkli-wa i nieÊliska. 79. 1. Drzwi do ∏azienki, umywalni i wydzielonego ust´pu powinny otwieraç si´ na zewnàtrz pomieszcze-nia, mieç, z zastrze˝eniem § 75 ust. 2, co najmniej sze-rokoÊç 0,8 m i wysokoÊç 2 m w Êwietle oÊcie˝nicy, a w dolnej cz´Êci — otwory o sumarycznym przekroju nie mniejszym ni˝ 0,022 m2 dla dop∏ywu powietrza. W ∏azienkach i ust´pach, z wyjàtkiem ogólnodo-st´pnych, dopuszcza si´ stosowanie drzwi przesuw-nych lub sk∏adanych. 80. 1. Kubatura pomieszczenia ∏azienki z wentyla-cjà grawitacyjnà powinna wynosiç co najmniej: 8 m3 — przy zastosowaniu w tym pomieszczeniu urzàdzenia gazowego, o którym mowa w § 172 ust. 3 pkt 1. 6,5 m3 — przy doprowadzeniu centralnej ciep∏ej wody lub zastosowaniu elektrycznego urzàdzenia do ogrzewania wody bàdê urzàdzenia gazowego, o którym mowa w § 172 ust. 3 pkt 2, a tak˝e gdy urzàdzenie gazowe znajduje si´ poza tym pomiesz-czeniem. Dopuszcza si´ zmniejszenie kubatury, o której mowa w ust. 1 pkt 2, jednak˝e nie poni˝ej 5,5 m3, je˝e-li pomieszczenie ∏azienki jest wyposa˝one co najmniej w wentylacj´ mechanicznà wywiewnà. 81. 1. Kabina natryskowa niezamkni´ta, stano-wiàca wydzielonà cz´Êç pomieszczeƒ natrysków i umy-walni zbiorowych, powinna mieç powierzchni´ nie mniejszà ni˝ 0,9 m2 i szerokoÊç co najmniej 0,9 m. Kabina natryskowa zamkni´ta, wydzielona Êcian-kami na ca∏à wysokoÊç pomieszczenia, powinna mieç powierzchni´ nie mniejszà ni˝ 1,5 m2 i szerokoÊç co najmniej 0,9 m oraz byç wyposa˝ona w wentylacj´ me-chanicznà wywiewnà. Kabina natryskowa zamkni´ta, przystosowana do potrzeb osób niepe∏nosprawnych, które muszà ko-rzystaç z wózków inwalidzkich w trakcie kàpieli, powin-na mieç powierzchni´ nie mniejszà ni˝ 2,5 m2 i szero-koÊç co najmniej 1,5 m oraz byç wyposa˝ona w wenty-lacj´ mechanicznà wywiewnà. W sàsiedztwie kabin natryskowych i umywalni zbiorowych powinna znajdowaç si´ kabina ust´powa. 82. 1. W budynku zamieszkania zbiorowego ∏a-zienki zwiàzane z pomieszczeniami mieszkalnymi po-winny byç wyposa˝one w wann´ lub natrysk oraz umy-walk´. Miska ust´powa mo˝e byç usytuowana w ∏a-zience lub w wydzielonej kabinie ust´powej wyposa˝o-nej w umywalk´. W budynku, o którym mowa w ust. 1, bez ∏azie-nek i ust´pów zwiàzanych z pomieszczeniami miesz-kalnymi nale˝y przewidzieç na ka˝dej kondygnacji umywalnie i ust´py przeznaczone do wspólnego u˝yt-ku, wyposa˝one co najmniej w: 1 misk´ ust´powà dla 10 kobiet, 1 misk´ ust´powà i 1 pisuar dla 20 m´˝czyzn, 1 urzàdzenie natryskowe dla 15 osób, 1 umywalk´ dla 5 osób. § 83. Kabina ust´powa (ust´p wydzielony), nieprzeznaczon