STAN PRAWNY NA 3 LUTEGO 2022 Ocena pracowników niepedagogicznych Opracowała: Elżbieta Rzepecka-Roszak, dyrektor szkoły podstawowej, ekspert ds. awansu zawodowego Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1282 ze zm.), • Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 października 2021 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1960). Pracownik samorządowy, w tym także pracownik niepedagogiczny, podlega okresowej ocenie pracy, która służy zapewnieniu właściwego poziomu wykonywania obowiązków. Ocenie podlegają osoby pracujące na stanowiskach urzędniczych, m.in.: księgowa, kadrowa, intendent, sekretarka, kierownik administracyjno-gospodarczy. W Rozporządzeniu w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych znajduje się wykaz stanowisk pracowniczych i urzędniczych, w tym także tych funkcjonujących w szkołach. Wszyscy pracownicy niepedagogiczni muszą poddać się ocenie w wyznaczonym terminie, a zasady oceny dyrektor określa w zarządzeniu. Ustala w nim kryteria oceny dostosowane do specyfiki szkoły, mając na uwadze, by były jak najbardziej bezstronne i obiektywne. W załączeniu do takiego zarządzenia dyrektor powinien również zawrzeć wzór arkusza oceny pracownika niepedagogicznego. Co podlega ocenie? Dyrektor, dokonując oceny, analizuje przede wszystkim realizację obowiązków na stanowiskach urzędniczych, administracyjnych. Zwraca uwagę na odpowiedzialne i oszczędne dysponowanie środkami finansowymi, z uwzględnieniem interesu publicznego. Bierze „pod lupę” przestrzeganie zapisów Konstytucji, przepisów prawa, sumienne i uczciwe wykonywanie zleconych zadań. Kolejnym ważnym zadaniem podlegającym ocenie jest udzielanie informacji organom, instytucjom oraz osobom fizycznym wraz z udostępnianiem dokumentów – oczywiście jeśli prawo tego nie zabrania. Bardzo ważne będą także doskonalenie zawodowe i zdobywanie nowych umiejętności, szczególnie w sytuacji zmieniającego się prawa oświatowego czy administracyjnego. Pracownik niepedagogiczny jest też „rozliczany” z dochowania tajemnicy służbowej ustawowo chronionej oraz z godnego zachowania w miejscu pracy. Jedne z ważnych kryteriów oceny to życzliwość i uprzejme traktowanie petentów, zarówno nauczycieli, pracowników szkoły, jak i uczniów wraz z ich rodzicami. Dla przełożonego będą się liczyć sumienność, terminowość wykonywanych zadań oraz punktualność i zdyscyplinowanie. Dyrektor zwróci uwagę na przestrzeganie przez pracowników regulaminów i procedur obowiązujących w danej szkole oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Należy pamiętać o tym, że stanowiska administracyjne są różne, zatem kryteria oceny pracowników wykonujących zadania urzędnicze muszą być do nich dostosowane. Jakie stosuje się kryteria oceny? Ustalając kryteria oceny pracowników niepedagogicznych, dyrektor może wskazać zarówno wspólne, jak i te do wyboru. Przykładami wspólnych kryteriów mogą być: • sumienność, • odpowiedzialność, • bezstronność, • przestrzeganie przepisów prawa na wskazanym stanowisku pracy, • organizacja pracy, • etyka zawodowa, • punktualność, • życzliwość wobec petentów. Z kolei kryteria wskazane do wyboru to np.: • wiedza specjalistyczna, • doskonalenie zawodowe, potrzebne na wybranym stanowisku pracy, • przestrzeganie tajemnicy ustawowo chronionej, • umiejętność udzielania informacji organom, instytucjom, osobom fizycznym, • dzielenie się informacjami z innymi pracownikami, • poprawność komunikacji pisemnej i werbalnej, • umiejętność obsługi urządzeń technicznych, w tym posługiwanie się technologią komunikacyjną i informacyjną, szybkie wyszukiwanie informacji, • umiejętność pracy w zespole, • motywacja do pracy, • umiejętność wprowadzania zmiany, poprawy jakości wykonywanych zadań, • dążenie do osiągania jak najlepszych efektów na stanowisku pracy, • umiejętność podejmowania decyzji, w tym w sytuacjach kryzysowych, • wykazywanie się samodzielnością i kreatywnością, • umiejętność podejmowania inicjatyw, • innowacyjność na stanowisku pracy. Dyrektor, przystępując do oceny pracownika niepedagogicznego, powinien najpierw przeprowadzić rozmowę oceniającą i omówić w jej trakcie kryteria oceny oraz stopień realizacji obowiązków i zleconych zadań. Można również wskazać mocne strony pracownika oraz zwrócić uwagę na te, które należy udoskonalić czy rozwijać. Okresowa ocena pracy pracowników może być pozytywna albo negatywna, a jej określenie np. na poziomie: bardzo dobrym, dobrym, zadowalającym, niezadowalającym. Przy czym trzy pierwsze poziomy to ocena pozytywna, natomiast ostatni poziom – negatywna. Ważne! Okresowej oceny klasyfikacyjnej dyrektor szkoły dokonuje nie rzadziej niż raz na dwa lata, ale też nie częściej niż raz na sześć miesięcy. Jeśli pracownik jest nowo zatrudniony, jego ocena pracy może mieć miejsce dopiero po upływie roku od dnia rozpoczęcia pracy. Jak właściwie przygotowuje się ocenę? Ocena pracy pracownika niepedagogicznego musi być sporządzona na piśmie, w którym należy również poinformować o prawie do odwołania się od wystawionej oceny w terminie 7 dni od daty jej dostarczenia. W przypadku odwołania dyrektor ma 14 dni na rozpatrzenie takiego wniosku. Jeśli odwołanie okaże się zasadne, wówczas dyrektor albo dokonuje zmiany oceny (z negatywnej na pozytywną), albo ocenia pracownika po raz drugi zgodnie z art. 27 ust. 7 Ustawy o pracownikach samorządowych. W sytuacji uzyskania przez pracownika oceny negatywnej, ponowna ocena przez pracodawcę jest możliwa po upływie trzech miesięcy od daty wystawienia poprzedniej. Ważne! W przypadku ponownego wystawienia oceny negatywnej dyrektor ma prawo rozwiązać umowę o pracę z zachowaniem okresów wypowiedzenia, o czym mówi art. 27 ust. 8 i 9 Ustawy o pracownikach samorządowych. Pracownik niepedagogiczny może też odwołać się do sądu pracy, choć wcześniejsze omówienie spełniania kryteriów oceny pracy powinno być na tyle jasne i przejrzyste, by sprawa nie musiała kończyć się na sądowej wokandzie.