STAN PRAWNY NA 3 LUTEGO 2022 Rodzinny kapitał opiekuńczy Opracowała: Karolina Król-Komarnicka, prawnik, kierownik działu kadr i płac w państwowej instytucji Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 17 listopada 2021 r. o rodzinnym kapitale opiekuńczym (Dz.U. z 2021 r. poz. 2270), • Ustawa z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2407 ze zm.). 1 stycznia 2022 r. weszła w życie Ustawa z dnia 17 listopada 2021 r. o rodzinnym kapitale opiekuńczym, która wprowadza nowe świadczenie będące elementem tzw. Polskiego Ładu. Celem kapitału jest częściowe pokrycie wydatków związanych z wychowywaniem dziecka, w tym z opieką nad nim i zaspokojeniem jego potrzeb życiowych. Świadczenie to przysługuje na drugie i każde kolejne dziecko w rodzinie od miesiąca, w którym dziecko kończy 12. miesiąc życia, do końca miesiąca, w którym dziecko kończy 35 miesięcy. Nie ma znaczenia, w jakim wieku jest pierwsze dziecko. Rodzic będzie do niego uprawniony nawet wtedy, gdy pierwsze dziecko jest dawno pełnoletnie. Kapitał przysługuje matce albo ojcu, przez których rozumie się także osobę, która przyjęła dziecko na wychowanie i wystąpiła do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie jego przysposobienia, na drugie i każde kolejne dziecko w rodzinie, jeżeli dziecko to wspólnie zamieszkuje i pozostaje na utrzymaniu matki lub ojca. Wysokość świadczenia Rodzice najmłodszych dzieci mogą liczyć na dodatkowe wsparcie do 12 tys. zł na dziecko – wypłacanego po 1000 zł miesięcznie przez rok lub po 500 zł przez dwa lata. Świadczenie jest niezależne od dochodów rodziny oraz nie podlega opodatkowaniu. Matka albo ojciec wskazują we wniosku o ustalenie prawa do kapitału miesięczną wysokość, w jakiej ma być wypłacany kapitał. Miesięczna wysokość, w jakiej ma być wypłacany kapitał, może zostać zmieniona na wniosek rodzica. Prawo do zmiany miesięcznej wysokości, w jakiej ma być wypłacany kapitał, przysługuje tylko raz w okresie otrzymywania kapitału. W jaki sposób złożyć wniosek? Wnioski można składać wyłącznie w formie elektronicznej – za pośrednictwem: • Platformy Empatia (portal Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej), • Platformy Usług Elektronicznych ZUS, • bankowości elektronicznej: o od 4 stycznia 2022 r. przez: Bank PKO BP, ING Bank Śląski S.A., mBank S.A., Millenium S.A., PEKAO S.A., o od 11 stycznia 2022 r. przez: Getin Noble Bank S.A., o od 24 stycznia 2022 r. przez: Bank Pocztowy S.A., Credit Agricole Bank Polska S.A., o od 1 lutego 2022 r. przez: Alior Bank S.A., BPS S.A., Santander, BNP Paribas S.A., SGB-Bank S.A., SKOK Energia, SKOK im. Powstańców Śląskich, SKOK Ziemi Rybnickiej, SKOK Unii Lubelskiej, SKOK Progres, SKOK Śląsk, SKOK Wisła, SKOK Chmielewskiego, SKOK Stefczyka, Krakowska SKOK, SKOK Szopienice, SKOK Świdnik, SKOK Centrum, SKOK Kwiatkowskiego, Regionalna SKOK im. Św. Brata Alberta. Ważne! Wypłata przyznanego świadczenia będzie odbywać się wyłącznie w formie bezgotówkowej na wskazane we wniosku konto bankowe. Terminy złożenia wniosku Rodzic może złożyć wniosek o rodzinny kapitał opiekuńczy na 3 miesiące przed ukończeniem przez dziecko 12. miesiąca życia oraz na miesiąc po ukończeniu 12. miesiąca życia. W przypadku złożenia wniosku po upływie tego okresu, kapitał będzie przysługiwał od miesiąca złożenia wniosku. Aby otrzymać świadczenie w pełnej wysokości, należy złożyć wniosek w ciągu 5 miesięcy, czyli od 9. do 13. miesiąca życia dziecka. W przypadku złożenia wniosku po tym terminie, upływ każdego kolejnego miesiąca powoduje zmniejszenie całkowitego wymiaru kapitału (12 tys. zł) o 500 zł za każdy miesiąc. Świadczenie przyznaje Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Przyznanie świadczenia nie wymaga wydania decyzji. ZUS udostępnia osobie ubiegającej się o kapitał informację o przyznaniu kapitału na jej profilu informacyjnym utworzonym w systemie teleinformatycznym udostępnionym przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Informacja o przyznaniu kapitału lub zawiadomienie o umieszczeniu tej informacji na profilu informacyjnym mogą zostać przesłane przez ZUS osobie ubiegającej się o kapitał na wskazany we wniosku adres poczty elektronicznej lub numer telefonu. Nieodebranie informacji o przyznaniu kapitału nie wstrzymuje wypłaty kapitału. Ważne! W sprawach odmowy przyznania kapitału, uchylenia lub zmiany prawa do kapitału oraz nienależnie pobranego kapitału to ZUS wydaje decyzję. Ustalenie prawa do kapitału następuje w terminie dwóch miesięcy od dnia złożenia wniosku wraz z dokumentami. Wypłata przysługującego kapitału następuje nie wcześniej niż w miesiącu, od którego przysługuje prawo do świadczenia. Dofinansowanie do funkcjonowania miejsc opieki dzieci do lat trzech Ustawa o rodzinnym kapitale opiekuńczym zakłada także wprowadzenie dofinansowania do funkcjonowania miejsc opieki dla dzieci do lat trzech, które nie będą objęte kapitałem. Dotyczy to pierwszego lub jedynego dziecka w rodzinie. Dofinansowanie wynosi maksymalnie 400 zł miesięcznie na dziecko w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna (nie więcej niż wysokość opłaty ponoszonej przez rodziców). Do jego otrzymania nie obowiązuje kryterium dochodowe. Ważne! Możliwość dofinansowania będzie obowiązywać od 1 kwietnia 2022 r. Od tego dnia będzie możliwe złożenie wniosku. Dofinansowanie będzie przysługiwać z wyrównaniem od 1 stycznia 2022 r. Płatność będzie realizowana bezpośrednio do placówki opieki.