Dzień Naleśnika Propozycje aktywności dla uczniów klas I–III Opracowała: Jolanta Molenda GRUPA WIEKOWA: uczniowie klas I–III szkoły podstawowej. CELE: • zapoznanie z historią naleśników, • poznanie ciekawostek na ich temat, • rozwijanie umiejętności kulinarnych, • rozwijanie samodzielności podczas wykonywania prostych czynności kulinarnych, • zapoznanie ze sposobem przygotowania naleśników, • zapoznanie z zasadami higieny obowiązującymi podczas prac kulinarnych, • zapoznanie z wyglądem, sposobami bezpiecznego korzystania z przyborów i sprzętów kuchennych. FORMY PRACY: • indywidualna, • grupowa. METODY PRACY: • podające, • problemowe, • eksponujące, • praktyczne. ŚRODKI I POMOCE DYDAKTYCZNE: • okrągły papier do origami, • zdjęcia naleśników popularnych w innych krajach, • fartuszki, czapki kucharskie lub bandany, • produkty spożywcze niezbędne do przygotowania naleśników i wybranych rodzajów farszu, • sprzęt kuchenny (mikser, miska, chochla, szklanka, łyżka, opcjonalnie przenośna płyta indukcyjna), • książka kucharka lub fiszka z przepisem. PRZEBIEG ZAJĘĆ: 1. Historia naleśników Trudno jednoznacznie stwierdzić, w którym kraju naleśniki pojawiły się jako pierwsze. Jedno jest pewne – były znane już w starożytności. Warto uświadomić uczniom, że przepisy na to niezwykle popularne danie są obecne w kuchni wielu krajów i z powodzeniem stosowane od bardzo dawna. Warto przed zajęciami poszperać w internecie, gdzie każdy nauczyciel bez problemu znajdzie mnóstwo bardziej szczegółowych informacji na ten temat. 2. Ciekawostki o naleśnikach Nauczyciel zapisuje na okrągłych kartkach (najlepiej sprawdzi się okrągły papier do origami) ciekawostki dotyczące naleśników (jedna ciekawostka na jednej kartce). Następnie składa papier, tak jak zawija się naleśniki. Idealnie byłoby, gdyby każda kartka została złożona w odmienny sposób. Najpopularniejsze sposoby składania naleśników to kieszonka, rulonik, rożek, sakiewka, rolada czy książeczka. Wybrani uczniowie delikatnie otwierają papierowe „naleśniki” i odczytując zapisane na nich informacje. Na naleśnikach mogą znaleźć się np. poniższe ciekawostki: • najwyższy podrzut naleśnikiem wykonano na wysokość 9,47 m, • największy naleśnik miał 15 m średnicy, • najwyższa wieża z naleśników powstała w miejscowości Rufford w Wielkiej Brytanii i miała wysokość 101,8 cm • właścicielowi restauracji w stanie Washington w ciągu 60 minut udało się usmażyć 1092 naleśniki, • najwięcej naleśników zjedzonych przez jednego człowieka to 855 sztuk, • w Anglii organizowane są biegi z patelnią (tzw. Pancake Races) polegające na przebiegnięciu określonej trasy, podczas którego uczestnicy muszą podrzucić naleśnik przynajmniej 3 razy . Zakończeniem aktywności może być składanie przez uczniów okrągłych arkuszy papieru zgodnie z instrukcją podaną przez nauczyciela lub według własnego pomysłu. 3. Rodzaje naleśników – zapoznanie uczniów z nazwami i charakterystyką różnych rodzajów naleśników Nauczyciel prezentuje uczniom zdjęcia naleśników popularnych w innych krajach, pokrótce je opisując i podając ciekawostki na ich temat: • crêpes – naleśniki francuskie, • galettes – naleśniki bretońskie, • poffertjes – naleśniki holenderskie, • dosa – naleśniki indyjskie, • chataamari – naleśniki nepalskie, • pancakes – naleśniki amertkańskie, • bliny – naleśniki popularne na wschodzie Europy. Ze zdjęć naleśników można przygotować karty obrazkowe, karty do gier w memory lub bingo. Mogą ponadto posłużyć jako znaczniki, które uczniowie będą musieli umieścić w odpowiednim miejscu na mapie administracyjnej świata po uprzednim odszukaniu konkretnego kraju. 4. Warsztaty kulinarne – wspólne przygotowanie naleśników Przed przystąpieniem do pracy uczniowie starannie myją ręce, zakładają fartuszki i czapki kucharskie (bandany, przepaski itp.). Nauczyciel prezentuje dzieciom wszystkie sprzęty i produkty spożywcze niezbędne do przygotowania ciasta na naleśniki. Jeśli pracujemy ze starszymi uczniami, ochotnicy mogą przeczytać przepis znajdujący się w książce kucharskiej, określając listę składników w odpowiedniej gramaturze i listę czynności do wykonania. Jeśli dzieci nie potrafią jeszcze dobrze czytać, nauczyciel może przygotować taki przepis w formie fiszki obrazkowej, która w graficzny sposób podpowie uczniom te same informacje. Następnie uczniowie odmierzają składniki (mąkę, mleko, wodę, olej i jajka), umieszczają je po kolei w misce i z pomocą nauczyciela miksują ciasto na gładką masę. O usmażenie chrupiących placuszków można poprosić panie kucharki, które w szkolnej kuchni podejmą się tego zadania. Możemy również pokusić się o usmażenie naleśników w klasie razem z uczniami – warto jednak zdecydować się wówczas na przenośną płytę indukcyjną, która jest najbezpieczniejszym rozwiązaniem podczas wspólnego kucharzenia z dziećmi. Pozwoli ro zminimalizować ewentualne zagrożenie. Po usmażeniu naleśników uczniowie wspólnie z nauczycielem przygotowują kilka różnych rodzajów farszu: na słodko, na słono, na ostro – tak aby każdy znalazł coś dla siebie. Warto zadbać o to, aby nadzienie było jak najzdrowsze. Opłaci się przygotowanie kilku wariacji, dzięki czemu uczniowie będą mogli samodzielnie skomponować naleśniki z wybranym przez siebie farszem. Zwieńczeniem działań będzie oczywiście degustacja. Wskazówka dla nauczyciela Według kalendarza świąt nietypowych Dzień Naleśnika obchodzony jest 40 dni po Bożym Narodzeniu. Z kolei w Wielkiej Brytanii Pancake Day stanowi odpowiednik naszego tłustego czwartku. Niezależnie jednak od tego, jaką datę przyjmiemy, dodatkowymi sposobami na urozmaicenie tego sympatycznego święta mogą być wycieczka do pobliskiej naleśnikarni lub zaproszenie na lekcję szefa kuchni, który krok po kroku zaprezentuje dzieciom etapy powstawania naleśników (i być może podpowie kilka trików, aby naleśniki zawsze wychodziły chrupiące i delikatne).