STAN PRAWNY NA 31 STYCZNIA 2022 Dodatek osłonowy w ramach tzw. tarczy antyinflacyjnej Opracowała: Karolina Król-Komarnicka, prawnik, kierownik działu kadr i płac w państwowej instytucji Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 17 grudnia 2021 r. o dodatku osłonowym (Dz.U. z 2022 r. poz. 1), • Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 3 stycznia 2022 r. w sprawie wzoru wniosku o wypłatę dodatku osłonowego (Dz.U. z 2022 r. poz. 2), • Ustawa z dnia 9 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 2349). Od 4 stycznia 2022 r. obowiązuje Ustawa o dodatku osłonowym, która ma pomóc niektórym gospodarstwom domowym w pokryciu części kosztów energii oraz rosnących cen żywności. Ustawa ta jest częścią tzw. rządowej tarczy antyinflacyjnej. Wysokość dodatku uzależniona jest od dochodu. Komu przysługuje dodatek osłonowy? Zgodnie z Ustawą o dodatku osłonowym przysługuje on osobie: • w gospodarstwie domowym jednoosobowym, w którym wysokość przeciętnego miesięcznego dochodu w rozumieniu art. 3 pkt 1 Ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych nie przekracza kwoty 2100 zł oraz • osobie w gospodarstwie domowym wieloosobowym, w którym wysokość tak rozumianego przeciętnego miesięcznego dochodu nie przekracza kwoty 1500 zł na osobę. W przypadku, gdy wysokość przeciętnego miesięcznego dochodu na osobę przekracza powyższą kwotę, podczas ustalania wysokości dodatku obowiązuje tzw. zasada złotówka za złotówkę. Oznacza to, że wypłaca się dodatek w wysokości różnicy między kwotą dodatku osłonowego a kwotą, o którą został przekroczony przeciętny miesięczny dochód w rozumieniu art. 3 pkt 1 Ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych na osobę. Gdy wysokość dodatku osłonowego, ustalona zgodnie z tymi zasadami, jest niższa niż 20 zł, dodatek ten nie przysługuje. Jeżeli wniosek o wypłatę dodatku osłonowego dla gospodarstwa domowego wieloosobowego złoży więcej niż jedna osoba, dodatek ten przyznawany będzie wnioskodawcy, który złożył wniosek jako pierwszy. Na potrzeby składania wniosków o wypłatę dodatku osłonowego przyjęto, że jedna osoba może wchodzić w skład tylko jednego gospodarstwa domowego. Ważne! Wniosek, którego wzór został wprowadzony Rozporządzeniem Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 3 stycznia 2022 r. w sprawie wzoru wniosku o wypłatę dodatku osłonowego, składa się w gminie właściwej ze względu na miejsce zamieszkania. Wniosek można złożyć za pomocą środków komunikacji elektronicznej – powinien być opatrzony podpisem elektronicznym lub uwierzytelniony przez profil zaufany. W jaki sposób przyznawany jest dodatek osłonowy? Przyznanie dodatku osłonowego nie wymaga wydania przez wójta, burmistrza czy prezydenta decyzji. O tym, że wnioskodawca otrzymał zasiłek, organ tylko poinformuje. Dopiero odmowa przyznania dodatku osłonowego, uchylenie lub zmiana tego prawa następują w formie decyzji. Ważne! Wysokość dodatku osłonowego wynosi rocznie: • 400 zł dla gospodarstwa domowego jednoosobowego, • 600 zł dla gospodarstwa domowego składającego się z 2 do 3 osób, • 850 zł dla gospodarstwa domowego składającego się z 4 do 5 osób, • 1150 zł dla gospodarstwa domowego składającego się z co najmniej 6 osób. Jeśli głównym źródłem ogrzewania gospodarstwa domowego są: kocioł na paliwo stałe, kominek, koza, ogrzewacz powietrza, trzon kuchenny, piecokuchnia, kuchnia węglowa lub piec kaflowy na paliwo stałe, zasilane węglem lub paliwami węglopochodnymi – można otrzymać podwyższony dodatek osłonowy. Ale tylko w sytuacji, w której źródło ogrzewania jest wpisane do centralnej ewidencji emisyjności budynków. Wysokość podwyższonego dodatku osłonowego rocznie wynosi wówczas: • 500 zł dla gospodarstwa domowego jednoosobowego, • 750 zł dla gospodarstwa domowego składającego się z 2 do 3 osób, • 1062,50 zł dla gospodarstwa domowego składającego się z 4 do 5 osób, • 1437,50 zł dla gospodarstwa domowego składającego się z co najmniej 6 osób. Ważne! Dodatek osłonowy przysługuje za cały 2022 r. Będzie wypłacany w dwóch równych ratach, w terminie do 31 marca oraz do 2 grudnia 2022 r. Jeżeli wniosek zostanie złożony do 31 stycznia, trzeba wykazać dochody z 2020 r. Składając wniosek do 31 października 2022 r. – trzeba wykazać dochody z 2021 r. Nie trzeba przedstawiać w gminie zaświadczeń o rocznych dochodach. Dotyczy to zarówno wniosku w wersji papierowej, jak i elektronicznej. Informacje podawane we wniosku o dodatek osłonowy są oświadczeniem wnioskodawcy składanym pod rygorem świadomości odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Jeżeli wniosek nie zostanie złożony do 31 stycznia, będzie można ubiegać się o całość wsparcia do 31 października 2022 r. W tym przypadku wypłata 100 proc. dodatku zostanie zrealizowana do 2 grudnia 2022 r. A jeśli wniosek zostanie złożony po 31 października, nie zostanie rozpoznany. Ważne! Dodatek osłonowy ma charakter świadczenia rodzinnego – nie jest objęty podatkiem dochodowym ani nie podlega egzekucji. Zmiany ustawodawcze Ustawa o dodatku osłonowym wprowadziła także zmiany w prawie energetycznym chroniącym tzw. odbiorcę wrażliwego energii elektrycznej, czyli osobę, której przyznano dodatek mieszkaniowy w rozumieniu art. 2 ust. 1 Ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych, która jest stroną umowy kompleksowej lub umowy sprzedaży energii elektrycznej zawartej z przedsiębiorstwem energetycznym i zamieszkuje w miejscu dostarczenia energii elektrycznej. Ustawa wprowadziła: • zakaz wstrzymania dostaw do odbiorcy wrażliwego energii elektrycznej w przypadku, gdy posiada on zaległości w płatnościach za energię elektryczną w tzw. miesiącach zimowych, • możliwość zwrócenia się przez odbiorcę wrażliwego energii elektrycznej oraz odbiorcę wrażliwego paliw gazowych z wnioskiem odpowiednio do sprzedawcy energii elektrycznej albo sprzedawcy gazu o zastosowanie programu wsparcia wobec zaległych i bieżących należności za energię elektryczną albo paliwa gazowe lub świadczone usługi, • ochronę przed wstrzymaniem dostaw energii elektrycznej dla osób objętych opieką długoterminową w warunkach domowych, w związku z przewlekłą niewydolnością oddechową, wymagających wentylacji mechanicznej. Ustawodawca wprowadził jeszcze inne ustawy, stanowiące element tzw. tarczy antyinflacyjnej, jak np. Ustawa z dnia 17 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw. Ustawa ta przewiduje m.in.: • obniżkę stawek podatku na energię elektryczną i niektóre paliwa silnikowe, • zwolnienie z akcyzy dla energii elektrycznej wykorzystywanej przez gospodarstwa domowe, • wyłączenie sprzedaży paliw z podatku od sprzedaży detalicznej. Dzięki temu rząd łagodzi podwyżki cen prądu i umożliwia obniżenie cen paliw sprzedawanych na stacjach benzynowych. Ważne! Obecnie Rada Ministrów zajmuje się drugą tzw. tarczą antyinflacyjną. Jej elementem ma być m.in. obniżka stawki VAT na paliwa z 23 proc. na 8 proc., co ma przełożyć się na obniżkę ceny litra benzyny i diesla na stacji od 60 do 70 groszy. Obniżka powinna wejść w życie już od początku lutego, a niższe stawki mają obowiązywać na początek przez pół roku.