STAN PRAWNY NA 28 STYCZNIA 2022 „Historia i teraźniejszość” – plany wprowadzenia nowego przedmiotu Opracował: Marcin Majchrzak, prawnik, członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie, świadczy pomoc prawną w ramach własnej kancelarii, autor licznych opracowań i artykułów z zakresu tematyki kadrowo-płacowej, prawa związkowego oraz prawa oświatowego Resort edukacji planuje wprowadzenie nowego przedmiotu „Historia i teraźniejszość”. Zastąpiłby on obecnie nauczany przedmiot „Wiedza o społeczeństwie” w zakresie podstawowym. Planowane jest również wprowadzenie zmian w podstawie programowej przedmiotów „Historia” oraz „Wiedza o społeczeństwie” w zakresie rozszerzonym. Wprowadzenie nowego przedmiotu Nowy przedmiot „Historia i teraźniejszość” miałby zostać wprowadzony w liceach ogólnokształcących, technikach oraz szkołach branżowych I i II stopnia i zastąpić przedmiot „Wiedza o społeczeństwie” w zakresie podstawowym. Proponowany przez resort przedmiot zawierałby zagadnienia z zakresu wiedzy o społeczeństwie oraz historii najnowszej (w okresie od 1945 r. do 2015 r.). Projekt podstawy programowej „Historii i teraźniejszości” przewiduje nabycie przez uczniów podstaw wiedzy o życiu społecznym. Wymagania w tym zakresie zawarte będą w pierwszym dziale treści nauczania – wymagań szczegółowych. Kolejne działy będą przedstawiały materiał historyczny ujęty w klasycznych ramach chronologicznych, uzupełniony o zagadnienia z zakresu wiedzy o społeczeństwie. Nowy przedmiot zastępowałby „Wiedzę o społeczeństwie”, zaczynając od roku szkolnego 2022/2023 w klasach I szkół ponadpodstawowych (liceum, technikum, szkoła branżowa I stopnia), i sukcesywnie w następnych latach w kolejnych klasach. Natomiast w pozostałych klasach liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły I stopnia w roku szkolnym 2022/2023 do zakończenia cyklu kształcenia będzie obowiązywać podstawa programowa „Wiedzy o społeczeństwie” w dotychczasowym brzmieniu. Zmiana w podstawie programowej przedmiotu „Historia” Zmiana miałaby objąć licea ogólnokształcące, technika oraz branżowe szkoły I stopnia. Konieczność jej wcielenia wynikałaby oczywiście z wprowadzenia nowego przedmiotu „Historia i teraźniejszość”, który zawierałby podstawowy wykład z zakresu historii Polski i świata po 1945 r. W rezultacie konieczne byłoby dokonanie ograniczeń w wymaganiach szczegółowych zawartych w podstawie programowej przedmiotu historia w obu zakresach (podstawowym i rozszerzonym). Co ciekawe, redukcja treści nauczania miałaby objąć wymagania szczegółowe również w odniesieniu do innych epok historycznych. Projektowane zmiany miałyby też na celu wydłużenie narracji historycznej o okres 2004–2015. Rozpoczęcie wdrażania zmienionej podstawy programowej nastąpiłoby sukcesywnie, począwszy od 1 września 2022 r. w klasach I wspomnianych szkół. Zmiana w podstawie programowej przedmiotu „Wiedza o społeczeństwie” W związku z zastąpieniem przedmiotu „Wiedza o społeczeństwie” w zakresie podstawowym przedmiotem „Historia i teraźniejszość” planowane jest także wprowadzenie pewnych zmian w podstawie programowej przedmiotu „Wiedza o społeczeństwie” w zakresie rozszerzonym. Zmieniona podstawa programowa miałaby ponadto uwzględniać nową koncepcję tego przedmiotu – gdzie przy zachowaniu dotychczasowej zasady interdyscyplinarności położony zostałby nacisk na konieczność odwołania się do dorobku filozofii (zwłaszcza filozofii klasycznej), antropologii filozoficznej oraz etyki. Przedmiot w nowej odsłonie poruszałby też takie zagadnienia, jak migracja i kwestie demograficzne, kultura polityczna czy komunikacja społeczna. Całkiem nowe brzmienie otrzymałby zespół zagadnień dotyczących zmian kulturowych, społecznych i politycznych w Polsce i na świecie w pierwszych dwóch dekadach XXI w. Podręczniki W związku z tym, iż proponowane zmiany w podstawie programowej „Historii” (w zakresie rozszerzonym i podstawowym) będą miały charakter punktowy, twórcy nowego przedmiotu wskazują, że nauczyciele i uczniowie będą mogli korzystać w trakcie nauki z dotychczas dopuszczonych do użytku szkolnego podręczników do historii. W przypadku przedmiotu „Wiedza o społeczeństwie” w wersji rozszerzonej, do czasu dopuszczenia do użytku szkolnego nowych podręczników dostosowanych do wprowadzonych zmian, możliwy byłby wybór podręcznika z listy dotychczas dopuszczonych do użytku szkolnego. Kwalifikacje do nauczania nowego przedmiotu Podstawa programowa nowego przedmiotu „Historia i teraźniejszość” obejmowałaby treści z historii oraz wiedzy o społeczeństwie, dlatego też, zdaniem resortu edukacji, zasadne jest, aby nowego przedmiotu nauczali nauczyciele posiadający kwalifikacje do nauczania historii oraz wiedzy o społeczeństwie. Zmiana ramowych planów nauczania Zmiana podstawy programowej pociągnie za sobą konieczność zmiany w ramowych planach nauczania dla publicznych szkół. W rezultacie planowany wymiar godzin przedstawiałby się następująco: • wymiar godzin nowego przedmiotu „Historia i teraźniejszość” będzie wynosił trzy godziny w cyklu kształcenia (w liceum i technikum) zamiast obecnych dwóch godzin przeznaczonych na przedmiot „Wiedza o społeczeństwie”, • wymiar godzin „Historii” w zakresie podstawowym zamiast obecnych ośmiu będzie wynosił siedem godzin (w cyklu kształcenia), • wymiar godzin przedmiotów: „Historia” oraz „Wiedza o społeczeństwie” w zakresie rozszerzonym nie ulegnie zmianie w stosunku do stanu obecnego i będzie wynosić odpowiednio: sześć godzin (Historia) i osiem godzin (Wiedza o społeczeństwie) w cyklu kształcenia, • wymiar godzin przedmiotu „Historia i społeczeństwo” w branżowej szkole I i II stopnia, w której nowy przedmiot również zastąpi „Wiedzę o społeczeństwie”, będzie wynosił jedną godzinę w cyklu kształcenia, • łączna liczba obowiązkowych zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego nie ulegnie zmianie; zmiany w liczbie godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych będą polegać wyłącznie na przesunięciach między klasami.