STAN PRAWNY NA 12 STYCZNIA 2022 Kryteria przydzielania godzin ponadwymiarowych Opracował: Michał Łyszczarz, prawnik, główny specjalista w Wydziale Oświaty w Urzędzie Miasta w Dąbrowie Górniczej, współautor komentarza do Ustawy o systemie oświaty oraz wielu publikacji z zakresu prawa oświatowego Otrzymałam ostatnio kilka wiadomości e-mail od tego samego nauczyciela z żądaniami wyjaśnień dotyczących przydzielenia dodatkowych godzin ponadwymiarowych. Nauczyciel jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy (pensum 18 godzin). Dodatkowo ma przydzielone – za zgodą – nadgodziny, łącznie 25 godzin. Uważa, że to zbyt mało. Zarzuca dyrektorowi stronniczość i żąda podania kryteriów, jakimi kierował się dyrektor przy wyborze nauczyciela prowadzącego zajęcia dodatkowe. Czy nauczyciel ma prawo żądać udzielenia takich informacji? Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1762), • Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 12 maja 2004 r. (I PK 454/03). Dyrektor nie ma obowiązku udzielenia informacji na temat kryteriów, jakimi kierował się, przydzielając godziny ponadwymiarowe. Samo przydzielenie godzin ponadwymiarowych z wyjątkiem przypadków, gdy wymagana jest zgoda nauczyciela, jest czynnością jednostronną, dokonywaną przez dyrektora szkoły działającego w imieniu pracodawcy, czyli szkoły. Analogicznie zdjęcie z nauczyciela obowiązku realizacji godzin ponadwymiarowych jest także czynnością jednostronną, przy czym jest tak nawet w przypadku, gdy przydzielenie godzin wymagało zgody nauczyciela. Cofnięcie przydziału godzin ponadwymiarowych z punktu widzenia prawa pracy nie jest zmianą warunków pracy, która wymagałaby stosowania konstrukcji wypowiedzenia zmieniającego. Zdjęcie z nauczyciela obowiązku realizacji godzin ponadwymiarowych następuje więc zwykłym pismem dyrektora szkoły. Warto zwrócić uwagę, że zgodnie z Wyrokiem Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 12 maja 2004 r. (I PK 454/03) „(…) w świetle Karty nauczyciela (art. 35) nauczyciel może być obowiązany do odpłatnej pracy w godzinach ponadwymiarowych w szczególnych wypadkach, podyktowanych wyłącznie koniecznością realizacji programu nauczania lub zapewnienia opieki w placówkach opiekuńczo- -wychowawczych. Wynika stąd jasno, że praca w godzinach ponadwymiarowych nie stanowi uprawnienia nauczyciela, lecz jest jego obowiązkiem, jeżeli została zarządzona zgodnie z powołanym przepisem. Stanowi ona dodatkowe obciążenie dla nauczyciela, wykraczające poza jego normalne powinności wynikające z aktu mianowania, dopuszczone przez prawo w szczególnych sytuacjach określonych art. 35 Karty nauczyciela. Zdjęcie z nauczyciela tego dodatkowego obowiązku przez nieprzydzielenie pracy w godzinach ponadwymiarowych nie może być uważane za pogorszenie warunków pracy”. To wyłącznie dyrektor decyduje więc, komu przydzieli godziny ponadwymiarowe. Oficyna MM nie udziela porad prawnych. Odpowiedzi są wyłącznie wyrazem własnej oceny Doradcy Prawnego Oficyny MM. Nie stanowią urzędowej wykładni prawa, a ich zastosowanie nie może rodzić odpowiedzialności za ewentualne skutki zastosowania zaproponowanych rozwiązań zarówno ze strony Oficyny MM, jak i Doradcy Prawnego Oficyny MM.