Świat poza smartfonem Scenariusz zajęć o cyberuzależnieniu Cele: • uświadomienie uczniom strat i zagrożeń płynących z nieograniczonego w czasie korzystania ze smartfonu, • uświadamianie sposobów kreatywnego spędzania wolnego czasu bez użycia telefonu komórkowego. Cele operacyjne: Uczniowie: • wiedzą, czym jest zjawisko uzależnienia, i rozumieją, w jaki sposób wpływa ono na różne aspekty życia codziennego, • wiedzą, do kogo zwrócić się z prośbą o pomoc w sytuacji zagrożenia uzależnieniem, • potrafią poszukiwać w sobie zasobów potrzebnych do wyjścia z uzależnienia, • potrafią kreatywnie i twórczo spędzać czas wolny. Lp. Aktywność Opis Cel Potrzebne materiały 1. Jak spędzałam/spędzałem czas podczas pandemii Burza mózgów. Nauczyciel wypisuje na tablicy różne aktywności, które podają uczniowie. Nie pozwala na ich ocenianie oraz komentowanie. Po wyczerpaniu pomysłów podkreśla te sposoby, które są związane z użytkowaniem multimediów, i porządkuje je w zależności od różnych form związanych z tą aktywnością Wspólne ustalenie, ile czasu uczniowie poświęcają na aktywność związaną z korzystaniem z multimediów oraz jaki ma ona charakter Tablica oraz materiały do pisania na niej 2. „Historia Hanki” – psychodrama Spośród chętnych uczniów nauczyciel wybiera uczennicę, która będzie odgrywać rolę głównej bohaterki. Jej zadaniem jest trzymanie w dłoniach telefonu komórkowego i sfingowanie prowadzonej na nim aktywności. Nauczyciel czyta opowiadanie, jednocześnie stopniowo owijając taśmą najpierw dłonie, a potem całe ciało uczennicy. Co jakiś czas pyta, czy łatwo można wydostać się z więzów. Początkowo odpowiedź uczniów powinna być twierdząca, bo więzy są słabe. Wraz z treścią opowiadania powinny stawać się coraz silniejsze, tak aby odpowiedź uczniów na zadane pytanie była przecząca. Po zakończeniu czytania nauczyciel pyta uczniów, co symbolizuje taśma, która oplata ręce Hanki. Oczekuje odpowiedzi, że jest to uzależnienie Ukazanie uczniom, jak łatwo i niepostrzeżenie można uzależnić się od multimediów, wskazanie mechanizmów uzależnienia Taśma pasmanteryjna lub gruba włóczka o długości co najmniej 4 m, telefon komórkowy lub zastępujący go rekwizyt 3. Plusy i minusy Nauczyciel dzieli tablicę na dwie części, rysując na niej pionową kreskę. Po jednej stronie umieszcza napis „Zyski”, a po drugiej „Straty”. Następnie prosi uczniów, aby wymienili, co Hanka zyskała, a co straciła w związku z uzależnieniem od smartfonu Analiza i uzmysłowienie uczniom szkód/strat, jakie niesie ze sobą uzależnienie od telefonu Tablica oraz materiały do pisania na niej 4. Co zrobić, aby wyjść z uzależnienia Metodą śnieżnej kuli uczniowie wyszukują sposoby oraz osoby, które mogą pomóc Hance wrócić do normalnego życia. W tym celu każdy uczeń wypisuje na kartce swoje pomysły, następnie weryfikuje je z koleżanką/kolegą z ławki, ustalając wspólną listę pomysłów. W podobny sposób tworzą wspólną listę kolejno w czwórkach i ósemkach. Następnie pierwszy zespół przedstawia swoje pomysły, a kolejne grupy uzupełniają je o niewymienione wcześniej sposoby Wskazanie miejsc oraz kompetentnych osób, do których uczniowie mogą zwrócić się z prośbą o wsparcie w sytuacji zagrożenia wskazującego na uzależnienie od smartfonu lub innych multimediów Kartki wielkości A8 dla każdego ucznia oraz kartony A4 po jednym dla każdej ósemki uczniów 5. Skąd wziąć siłę Podsumowując poprzednie ćwiczenie, nauczyciel mówi, że aby pokonać uzależnienie, potrzebna jest jeszcze jedna rzecz. Demonstruje skrzyneczkę, mówiąc, że skrywa ona wielką tajemnicę, która pomaga pokonać każdą trudność. Pyta uczniów, czy chcą zobaczyć, co to takiego. Informuje ich, że pokaże im zawartość skrzynki, ale każdemu z osobna, a ponieważ jest to tajemnica, nie można jej ujawniać kolegom. Następnie kolejno podchodzi do uczniów i pozwala im przyjrzeć się ich odbiciu na dnie szkatułki. Po zapoznaniu wszystkich uczniów z zawartością szkatułki pyta, skąd można czerpać siłę do pokonania wszelkich trudności. Oczekuje odpowiedzi, że każdy ma ją w sobie Uzmysłowienie uczniom, że głównym zasobem, aby poradzić sobie z zaistniałymi problemami, są oni sami Skrzynka, na której dnie umieszczone jest lusterko 6. Co zamiast? Nauczyciel rozdaje karteczki samoprzylepne. Prosi, aby każdy uczeń wypisał na nich co najmniej dwa pomysły spędzania wolnego czasu. Następnie uczniowie wspólnie tworzą mapę propozycji, umieszczając je na plakacie. Chętny uczeń odczytuje zgromadzone informacje Tworzenie listy sposobów aktywnego spędzania czasu Karteczki samoprzylepne 7. Dzisiejsze zajęcia kończę z myślą, że… Każdy uczeń dokańcza zdanie: „Dzisiejsze zajęcia kończę z myślą, że…” w rundce końcowej Podsumowanie zajęć – Opracowała: Jagna Niepokólczycka-Gac, pedagog, socjoterapeuta, wieloletni kurator społeczny sądu rodzinnego i dla nieletnich