Choć przepisy prawa dotyczące urlopu dla poratowania zdrowia są równe dla wszystkich nauczycieli, to należy mieć na uwadze, że w każdym przypadku będą one dotyczyć indywidualnego pracownika znajdującego się w konkretniej sytuacji życiowej.
Urlop dla poratowania zdrowia umożliwia nauczycielowi przeprowadzenie leczenia celem poprawienia stanu zdrowia nadszarpniętego intensywnym wysiłkiem zawodowym. Ma również niebagatelny wpływ na polepszenie jego kondycji psychofizycznej.
Zwolnienie lekarskie w trakcie trwania urlopu dla poratowania zdrowia
Przepisy prawa nie regulują wprost sytuacji, gdy w trakcie urlopu dla poratowania zdrowia nauczyciel korzysta jednocześnie ze zwolnienia chorobowego. Z pewnością rola obu instytucji prawnych pokrywa się w dużym stopniu, ponieważ mają one dopomóc nauczycielowi w dojściu do zdrowia, czemu ma służyć m.in. wypłacanie świadczeń pieniężnych przy jednoczesnym zwolnieniu z obowiązku świadczenia pracy. Przepisy prawa nie zabraniają zatem wprost korzystania ze zwolnienia chorobowego w trakcie urlopu dla poratowania zdrowia, nie wydaje się to jednak uzasadnione. W obu przypadkach nauczyciel nie musi świadczyć pracy, co więcej – zwolnienie lekarskie w żaden sposób nie wpłynie na okres trwania urlopu dla poratowania zdrowia, który będzie w dalszym ciągu trwał wyłącznie przez okres wskazany w orzeczeniu lekarskim uzasadniającym jego rozpoczęcie.
Ważne!
Korzystanie przez pracownika z urlopu dla poratowania zdrowia wyklucza jednoczesne pobieranie zasiłku chorobowego, jako że nie przysługuje on za okresy niezdolności do pracy, w których ubezpieczony na podstawie przepisów o wynagradzaniu zachowuje prawo do wynagrodzenia (art. 12 ust. 1 Ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa w zw. z art. 73 ust. 5 KN).
Pobieranie zasiłku chorobowego oznaczałoby tym samym zaprzestanie korzystania z urlopu dla poratowania zdrowa. Nauczyciel nie miałby również prawa do kontynuowania takiego urlopu po powrocie ze zwolnienia chorobowego (prawo do kolejnego urlopu przysługiwałoby po roku od momentu przerwania ostatniego urlopu dla poratowania zdrowia).
Przykład:
Nauczycielka korzysta z urlopu dla poratowania zdrowia. W trakcie jego trwania konieczna była jej hospitalizacja. Gdyby nauczycielka skorzystała równocześnie ze zwolnienia chorobowego i zaczęła pobierać z tego tytułu zasiłek chorobowy, konieczne byłoby przerwanie urlopu dla poratowania zdrowia, ponieważ nie można jednocześnie pobierać środków finansowych z obu tych tytułów. Co więcej, nauczycielka nie mogłaby kontynuować przerwanego urlopu po zakończeniu trwania zwolnienia chorobowego – kolejny urlop byłby możliwy dopiero po upływie roku.
Urlop macierzyński a urlop dla poratowania zdrowia
Urlop macierzyński jest bezwzględnie obowiązującym uprawnieniem pracowniczym wynikającym z art. 180 Kodeksu pracy. Nauczycielka, w związku z urodzeniem dziecka, zobowiązana jest do skorzystania z urlopu macierzyńskiego w wymiarze co najmniej 14 tygodni (art. 180 § 4 k.p.). Ponadto zasiłek macierzyński nie będzie przysługiwał nauczycielce za okresy niezdolności do pracy, w których na podstawie przepisów o wynagradzaniu zachowuje prawo do wynagrodzenia (art. 31 ust. 2 w zw. z art. 12 ust. 1 Ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa).
W związku z tym jeżeli w trakcie trwania urlopu dla poratowania zdrowia nauczycielka urodzi dziecko, będzie musiała skorzystać z obowiązkowej części urlopu macierzyńskiego. Będzie to oznaczało przerwanie urlopu dla poratowania zdrowia, którego nie będzie można kontynuować bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego (do kolejnego urlopu dla poratowania zdrowia będzie musiał upłynąć co najmniej rok, od momentu jego zakończenia, w związku z rozpoczęciem urlopu macierzyńskiego). Należy pamiętać, że z „puli” urlopu dla poratowania zdrowia odjęta zostanie tylko część urlopu faktycznie wykorzystana przez nauczycielkę, a nie cały jego okres wskazany w orzeczeniu lekarskim. Oczywiście nie ma przeciwwskazań, aby bezpośrednio po urlopie macierzyńskim rozpocząć urlop dla poratowania zdrowia (jeżeli tak postanowi lekarz w orzeczeniu).
Urlop wychowawczy a prawo do urlopu dla poratowania zdrowia
Prawo do urlopu wychowawczego oraz urlopu dla poratowania zdrowia są dwoma niezależnymi uprawnieniami pracowniczymi, z których można korzystać w zupełnie innych okolicznościach. Co do zasady nie ma jednak żadnych przeciwwskazań, aby bezpośrednio po zakończeniu urlopu wychowawczego rozpocząć urlop dla poratowania zdrowia bądź odwrotnie, oczywiście jeżeli zostały spełnione pozostałe przesłanki do korzystania z powyższych uprawnień.
Należy tutaj zwrócić uwagę na dwie rzeczy. Po pierwsze, w przypadku gdy nauczyciel planuje skorzystać z urlopu wychowawczego bezpośrednio po urlopie dla poratowania zdrowia, konieczne będzie wcześniejsze wykonanie badań, zleconych na podstawie art. 73 ust. 6 KN. Po drugie, nauczyciel mający zamiar po raz pierwszy skorzystać z urlopu dla poratowania zdrowia, dolicza do siedmioletniego okresu uprawniającego do tego urlopu okres do sześciu miesięcy urlopu wychowawczego (art. 73 ust. 3 KN).
Korzystanie z urlopu wypoczynkowego w trakcie urlopu dla poratowania zdrowia
Prawo do urlopu wypoczynkowego nauczyciela przebywającego na urlopie dla poratowania zdrowia zależy od tego, czy jest on zatrudniony w placówce feryjnej, czy nieferyjnej.
Ważne!
W przypadku placówek feryjnych nie jest możliwe jednoczesne korzystanie przez nauczyciela z urlopu wypoczynkowego i urlopu dla poratowania zdrowia. W przypadku gdy nauczyciel w okresie ferii przebywa na urlopie dla poratowania zdrowia, okres trwania ferii zostanie „pochłonięty” przez trwający jednocześnie urlop dla poratowania zdrowia.
Fakt ten został potwierdzony w Wyroku SN z dnia 10 lutego 1998 r., w którym stwierdzono, że cele obu urlopów są w rzeczywistości zbieżne (regeneracja sił pracownika), w związku z czym nie można w tym samym czasie korzystać z obu urlopów jednocześnie. Niewykorzystany w ten sposób urlop będzie przysługiwał nauczycielowi placówki feryjnej w innym terminie jako urlop uzupełniający. Zgodnie z art. 66 ust. 1 Karty nauczyciela w razie niewykorzystania urlopu wypoczynkowego w całości lub części w okresie ferii szkolnych, m.in. z powodu urlopu dla poratowania zdrowia, nauczycielowi przysługuje urlop w ciągu roku szkolnego, w wymiarze uzupełniającym do ośmiu tygodni.
