STAN PRAWNY NA 18 LISTOPADA 2021 Wpłaty do Pracowniczych Planów Kapitałowych czyli jak obliczyć wynagrodzenie pracownika-uczestnika PPK? Opracowała: Karolina Król-Komarnicka, kierownik działu kadr i płac w instytucji państwowej Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1342 ze zm.), • Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 423 ze zm.). Pracownicze Plany Kapitałowe (dalej: PPK) to dobrowolny system oszczędzania, mający na celu mobilizację pracowników do gromadzenia oszczędności z przeznaczeniem na emeryturę. PPK to zorganizowane przez placówkę oświatową we współpracy z zewnętrzną instytucją finansową wspólne gromadzenie środków na przyszłość. Polega na regularnym wpłacaniu środków na indywidualne rachunki uczestników PPK, które następnie są inwestowane w ramach tzw. funduszy zdefiniowanej daty po to, aby możliwe było wycofanie środków w przyszłości w przypadkach ściśle określonych w przepisach. Placówki oświatowe będące jednostkami budżetowymi (wchodzące w skład sektora finansów publicznych) mają obowiązek stosować przepisy Ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (dalej: Ustawa o PPK) od 1 stycznia 2021 r., niezależnie od liczby zatrudnianych pracowników. Podmioty te miały obowiązek zawrzeć umowę o zarządzanie PPK najpóźniej do 26 marca 2021 r., a umowę o prowadzenie PPK − do 10 kwietnia 2021 r. Przepisy PPK nie dają szkołom publicznym możliwości odstąpienia od tworzenia PPK w przypadku rezygnacji z uczestnictwa z PPK przez wszystkie osoby zatrudnione w placówce oświatowej. Rezygnacja wszystkich osób zatrudnionych nie zwalnia pracodawcy z obowiązku zawarcia umowy o zarządzanie PPK z instytucją finansową. Wpłaty do PPK są finansowane przez pracownika, pracodawcę oraz z budżetu państwa. W jaki sposób wyliczyć wynagrodzenie uczestnika PPK? Wpłaty do PPK finansowane przez pracownika oraz pracodawcę dzielą się na wpłaty podstawowe oraz dodatkowe (art. 26 i 27 Ustawy o PPK). Wysokość wpłat podstawowych: • wpłata podstawowa do PPK finansowana przez podmiot zatrudniający wynosi 1,5 proc. wynagrodzenia, stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe uczestnika, o której mowa w Ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, • wpłata podstawowa do PPK finansowana przez pracownika / uczestnika PPK wynosi 2 proc. wynagrodzenia, stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe uczestnika, o której mowa w Ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Ważne! Wpłata podstawowa finansowana przez uczestnika PPK może wynosić mniej niż 2 proc. wynagrodzenia, ale nie mniej niż 0,5 proc. wynagrodzenia, jeżeli wynagrodzenie uczestnika PPK osiągane z różnych źródeł w danym miesiącu nie przekracza kwoty odpowiadającej 1,2 krotności minimalnego wynagrodzenia. Wysokość wpłat dodatkowych: • placówka oświatowa może zadeklarować w umowie o zarządzanie PPK dokonywanie wpłaty dodatkowej do PPK w wysokości do 2,5 proc. wynagrodzenia; wpłata dodatkowa może być różnicowana dla poszczególnych grup osób zatrudnionych w danym podmiocie zatrudniającym wyróżnionych ze względu na długość okresu zatrudnienia w tym podmiocie albo na podstawie postanowień obowiązującego w tym podmiocie regulaminu wynagrodzeń lub układu zbiorowego pracy, • uczestnik PPK może zadeklarować wpłatę dodatkową w wysokości do 2 proc. wynagrodzenia; wysokość wpłaty dodatkowej uczestnik PPK określa w deklaracji składanej pracodawcy. Oznacza to, że zarówno uczestnik PPK, jak i podmiot zatrudniający mogą odprowadzać wpłaty do PPK w wysokości maksymalnej wynoszącej po 4 proc. wynagrodzenia miesięcznie. Obowiązki pracodawcy w związku z obliczaniem i dokonywaniem wpłat do PPK Zgodnie z art. 28 Ustawy o PPK pracodawca dokonuje wpłat do programu, począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstał stosunek prawny wynikający z umowy o prowadzenie PPK. Pracodawca nalicza oraz – w przypadku wpłat finansowanych przez pracownika – pobiera środki przeznaczone do wpłaty na konto uczestnika PPK w terminie wypłaty wynagrodzenia. Następnie obliczone i pobrane z wynagrodzenia wpłaty przekazuje do wybranej instytucji finansowej w terminie do 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zostały one obliczone i pobrane. Pracodawca wysokość wpłat do PPK oblicza od całego przychodu pracownika, stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu. Będą to więc wynagrodzenie za pracę, inne świadczenia wypłacane przez pracodawcę, umowy cywilnoprawne zawarte z własnym pracodawcą. Wyjątek dotyczy przychodów osiąganych przez pracowników z tytułu zatrudnienia, które z mocy przepisów szczególnych podlegają wyłączeniu z podstawy wymiaru składek, np. diety z podróży służbowych, ekwiwalent za pranie odzieży roboczej. Pracodawca nie pobiera wpłat od osób przebywających na urlopie wychowawczym oraz pobierających zasiłek macierzyński lub zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego. Obliczone wpłaty pracodawca pobiera z wynagrodzenia pracownika pomniejszonego o składki na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz podatek dochodowy. Ważne! Wpłaty finansowane przez pracodawcę stanowią dla pracownika przychód ze stosunku pracy, od którego trzeba obliczać i pobierać podatek dochodowy. Wpłata finansowana przez pracodawcę staje się przychodem pracownika w momencie przekazania jej przez pracodawcę do instytucji finansowej. Jeżeli zatem część wpłaty na PPK obliczona przez podmiot zatrudniający staje się przychodem ubezpieczonego w terminie przekazania tej wpłaty do wybranego funduszu, to powinna zostać wykazana w imiennym raporcie ZUS RCA za miesiąc, w którym nastąpiło przekazanie tej wpłaty. Przykład Pracownik otrzymał wynagrodzenie np. za sierpień 2021 r. we wrześniu 2021 r., więc wpłata na PPK w części finansowanej przez pracodawcę powinna zostać obliczona w terminie wypłaty tego wynagrodzenia we wrześniu 2021 r. Następnie powinna zostać przekazana do wybranego funduszu najpóźniej do 15 października 2021 r. Czyli wpłata na PPK powinna zostać wykazana w imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA w polu 28 za październik 2021 r. (gdy tymczasem wynagrodzenie pracownika za sierpień 2021 r., od którego wpłata została obliczona, zostanie ujęte w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracownika za wrzesień 2021 r. i wykazane w imiennym raporcie miesięcznym za ten miesiąc). Jeżeli pracodawca dokonałby wpłaty do funduszu do 30 września, wówczas wpłata na PPK w części finansowanej przez pracodawcę powinna być wykazana w raporcie RCA za wrzesień 2021 r. Roszczenia z tytułu wpłat do PPK ulegają przedawnieniu po upływie pięciu lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne. W zakresie nieuregulowanym w przepisach o PPK do wpłat na rzecz PPK znajdują zastosowanie przepisy Kodeksu cywilnego. Ważne! W przypadku niedopełnienia przez pracodawcę obowiązku dokonywania wpłat do PPK w przewidzianym przepisami terminie grożą pociągnięcie do odpowiedzialności karnej i nałożenie kary grzywny w wysokości od 1000 zł do 1 000 000 zł.