STAN PRAWNY NA 16 LISTOPADA 2021 Polski Ład w aspekcie zatrudnienia Opracowała: Karolina Król-Komarnicka, kierownik działu kadr i płac w instytucji państwowej Podstawa prawna: • Druk sejmowy nr 1532 – Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, • Ustawa z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2207). Przez ostatnie miesiące bardzo dużo się mówi o nowym pomyśle Rady Ministrów, czyli tzw. Polskim Ładzie. Ustawy czekają aktualnie na podpis Prezydenta i publikacje w Dzienniku Ustaw. Zmiany podatkowe powinny wejść w życie od 1 stycznia 2022 r. Z pewnością wprowadzą dużo zamieszania dla pracodawców, w szczególności w zakresie dostosowania programów kadrowo-płacowych oraz przeszkolenia pracowników z nowych przepisów i zasad obliczania podatków. Poniżej zostaną pokazane główne założenia Polskiego Ładu w obszarze dotyczącym zatrudniania pracowników. Podniesienie progu podatkowego i kwoty wolnej od potrąceń Zgodnie z założeniami Polskiego Ładu nastąpią duże zmiany dotyczące progu podatkowego oraz kwoty wolnej od podatku: • podwyższenie do 30 000 zł kwoty wolnej od podatku dla ogółu podatników podatku dochodowego od osób fizycznych obliczających podatek według skali podatkowej, • podwyższenie do 120 000 zł progu dochodowego, rozpoczynającego drugi przedział dochodów, do których ma zastosowanie 32 proc. stawka podatku. Ustawa przewiduje podwyższenie kwoty wolnej od podatku dla wszystkich podatników do poziomu 30 000 zł, poprzez podwyższenie kwoty zmniejszającej podatek do wysokości 5100 zł (30 000 zł x 17% - 5100 zł = 0 zł). Po zmianie kwota zmniejszająca podatek nie będzie malała wraz ze wzrostem dochodów. Jej wysokość dla potrzeb obliczania zaliczek na podatek oraz rocznego obliczenia podatku będzie taka sama. Kwota wolna od podatku w wysokości 30 000 zł będzie stosowana już przy obliczaniu zaliczek na podatek poprzez odliczenie od podatku kwoty w wysokości 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (1/12 z kwoty 5100 zł). W przypadku zaliczek pobieranych przez płatników od przychodów, np. z tytułu umów-zleceń, praktyk absolwenckich lub staży uczniowskich, płatnik będzie mógł nie pobierać zaliczek na podatek na pisemny wniosek podatnika. Taki wniosek będzie mógł złożyć np. podatnik, którego roczne dochody nie przekroczą ilorazu kwoty zmniejszającej podatek i najniższej stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej (czyli kwoty 30000 zł), oraz poza dochodami od tego płatnika podatnik nie uzyskuje innych dochodów, od których zaliczki na podatek obliczane są z uwzględnieniem pomniejszenia. Ważne! Pierwszy raz od 12 lat zmianie ma ulec próg dochodów, o którym mowa w skali podatkowej (wzrost z 85528 zł na 120000 zł rocznego dochodu). Próg dochodów ma być dostosowywany do nowej rzeczywistości, w której na przestrzeni lat wynagrodzenia w Polsce podwoiły się. Ulga dla klasy średniej W ustawie znajdują się zapisy dotyczące wprowadzenia „ulgi dla klasy średniej”. Ulga ma dotyczyć osób zatrudnionych na umowę o pracę osiągających roczne przychody z tych umów w przedziale od 68412 zł do 133692 zł. Do przychodów mają nie być wliczane kwoty zasiłków z ubezpieczenia społecznego i wypadkowego (zasiłek chorobowy, macierzyński, opiekuńczy, świadczenie rehabilitacyjne). Dzięki tej uldze Polski Ład ma pozostać neutralny dla podatników zatrudnionych na umowę o pracę z dochodem od 6 do 11 tys. zł miesięcznie. Z odliczenia nie skorzystają jednak osoby na umowach-zleceniach i o dzieło. Ulga dla pracowników stosowana będzie w rozliczeniu rocznym oraz przy obliczaniu zaliczek na podatek m.in. przez zakłady pracy, które będą stosować ulgę za miesiące, w których podatnik uzyska od tego zakładu pracy przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy w wysokości od 5701 zł do 11141 zł miesięcznie. Jeżeli warunek wysokości i rodzajów przychodów będzie spełniony, zakład pracy pomniejszy dochód o kwotę ulgi dla pracowników w wysokości obliczonej według jednego z wzorów: • ((A x 0,06684549) – 381 zł) / 0,17 – gdzie A oznacza przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy (które podlegają opodatkowaniu zgodnie z art. 27 Ustawy, z wyłączeniem przychodów, do których mają zastosowanie koszty uzyskania przychodów, o których mowa w art. 22 ust. 9 pkt 3 Ustawy) w wysokości wyższej od 5701 zł i nieprzekraczającej kwoty 8549 zł miesięcznie albo • ((A x 0,07346090) + 818,48 zł) / 0,17 – gdzie A oznacza uzyskane przez podatnika w roku podatkowym przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej i spółdzielczego stosunku pracy (które podlegają opodatkowaniu zgodnie z art. 27 Ustawy, z wyłączeniem przychodów, do których mają zastosowanie koszty uzyskania przychodów, o których mowa w art. 22 ust. 9 pkt 3) w wysokości wyższej od 8549 zł i nieprzekraczającej kwoty 11141 zł miesięcznie. Jeżeli pracownik złoży sporządzony na piśmie wniosek o niepomniejszanie dochodu o kwotę ulgi dla pracowników, pracodawca nie pomniejsza dochodu o tzw. ulgę dla klasy średniej najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymał wniosek. Wniosek należy składać odrębnie dla każdego roku podatkowego. Ulga na powrót W ramach Polskiego Ładu pojawiła się nowa ulga dla osób powracających do Polski. Mają one możliwość korzystać ze zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) w Polsce. Ulga będzie dotyczyć przede wszystkim osób, które mają polskie obywatelstwo, Kartę Polaka i przez ostatnie 3 lata nie miały rezydencji podatkowej w Polsce. Zwolnienie z podatku obejmuje przychody (kwota wynagrodzenia brutto) podatnika, który przeniósł miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przy czym zwolnione są przychody do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 85528 zł. Pracodawca ma obowiązek stosować tą ulgę jedynie na wniosek pracownika. Zwolnienie stosować należy w czterech kolejno po sobie następujących latach podatkowych, licząc od początku roku, w którym podatnik przeniósł to miejsce zamieszkania, albo od początku roku następnego. Ulga dla rodziców wychowujących co najmniej 4 dzieci PIT-0 dla rodzin 4+ to rozwiązanie adresowane do rodziców (w tym zastępczych i opiekunów prawnych), którzy wychowują co najmniej 4 dzieci. To rozwiązanie dla wszystkich – niezależnie od tego czy są pracownikami, przedsiębiorcami, wychowują dzieci razem, czy są samotnymi rodzicami. Każdy rodzic co najmniej czwórki dzieci, który zarabia do 85528 zł, nie będzie płacić PIT. Rodzic na skali będzie korzystał jeszcze dodatkowo z podwyższonej kwoty wolnej wynoszącej 30 tys. zł. A to oznacza brak PIT przy zarobkach do 115528 zł. Dla małżonków, którzy rozliczają się wspólnie, kwota bez PIT będzie wynosić 231056 zł. Pracodawca ma obowiązek stosować tą ulgę jedynie na wniosek pracownika. Ulga dla seniorów Pracownicy, którzy mimo osiągnięcia uprawnień do emerytury zrezygnują z jej pobierania i będą dalej aktywni zawodowo, będą mogli skorzystać z ulgi dla seniora. Pracujący seniorzy, którzy nie pobierają emerytury, będą płacić podatek dopiero po przekroczeniu 115528 zł zarobków (30 tys. zł kwoty wolnej + 85528 zł ulgi). Pracodawca ma obowiązek stosować tą ulgę jedynie na wniosek pracownika. Zmiany w składce zdrowotnej Zgodnie z zapisami ustawy ma nastąpić ujednolicenie stawki składki zdrowotnej do wysokości 9 proc. Przewidziana jest likwidacja możliwości odliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne od podatku dochodowego od osób fizycznych (do tej pory kwota składki zdrowotnej w wysokości 7,75 proc. pomniejszała należny podatek). Podstawą wymiaru składki zdrowotnej mają być rzeczywiste dochody przedsiębiorcy w miejsce stałej opłaty ryczałtowej. W ten sposób zarówno pracownicy, jak i przedsiębiorcy będą ją płacić według stawki 9 proc. Ograniczenie nielegalnego zatrudniania pracowników Polski Ład proponuje też wprowadzenie zapisów dotyczących przeciwdziałania tzw. szarej strefie – czyli ograniczenia nielegalnego zatrudniania pracowników (tzw. zatrudnianie „na czarno” oraz nieujawnianie części wynagrodzenia wypłacanego pracownikom). Projekt ustawy przewiduje przypisanie pracodawcy przychodu w związku z nielegalnym zatrudnianiem pracownika lub niewykazaniem w prawidłowej wysokości przychodów ze stosunku pracy. Ważne! Z ustawy wynika, że pracodawca, który zatrudnia „na czarno”, za każdy miesiąc nielegalnego zatrudnienia pracownika będzie miał obowiązek doliczyć sobie przychód w wysokości równowartości minimalnego wynagrodzenia za pracę, obowiązującego na podstawie przepisów Ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę na dzień stwierdzenia nielegalnego zatrudnienia. Przy czym przychód ten przypisany będzie niezależnie od tego, czy nieuczciwy pracodawca faktycznie wypłacał nielegalnie zatrudnionemu pracownikowi wynagrodzenie i w jakiej wysokości. Przychodem będą także przychody z tytułu nielegalnego zatrudnienia oraz przychody ze stosunku pracy w części, w jakiej pracodawca nie ujawnił ich właściwym organom państwowym. Pracownik nielegalnie zatrudniony oraz pracownik, który otrzymuje część wynagrodzenia „pod stołem”, w przypadku ustalenia takich okoliczności, nie będą ponosili obciążeń podatkowych wynikających z tych okoliczności. Zaproponowano także zmiany w Ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych. W przypadku stwierdzenia nielegalnego zatrudnienia lub zaniżenia podstawy wymiaru składek pracowników, składki należne od wynagrodzenia nielegalnie zatrudnionego pracownika oraz wynagrodzenia wypłacanego „pod stołem” będą w całości finansowane przez pracodawcę. Tak więc nielegalnie zatrudniony pracownik zachowa w pełni prawo do ubezpieczeń społecznych oraz ubezpieczenia zdrowotnego.