Wisła Tygodniowy plan pracy dydaktyczno-wychowawczej Opracowanie merytoryczne i graficzne: Anna Uhlik, pedagog, specjalność edukacja elementarna i terapia peda-gogiczna, magister zarządzania – rozwój potencjału społecznego, nauczyciel w szkole podstawowej, nauczyciel przedszkolny, terapeuta pedagogiczny; Wojciech Uhlik, przedsiębiorca, z zamiłowania grafik i ilustrator, zwo-lennik pedagogiki zabawy Cele główne: • poznawanie geografii Polski – rzeka Wisła, • utrwalanie wyglądu/czytanie mapy, • budzenie zaciekawienia przyrodą, • kształtowanie postawy dbania o środowisko przyrodnicze. Cele operacyjne: Dziecko: • wymienia nazwy różnych zbiorników wodnych, • zapoznaje się z rożnymi środkami transportu, • bierze udział w sondzie – wyciąga wnioski z wyników, • maluje farbami wodnymi, • prowadzi linię po śladzie, • zaznacza bieg rzeki na karcie pracy, • tworzy trasę rzeczną (przekazywanie wełnianego kłębka z rąk do rąk), • uczy się segregować śmieci, • tworzy różne przedmioty z szarych gazet, • wymienia sposoby na oszczędzanie wody. Materiały dydaktyczne: • niebieska płachta materiału, kłębek niebieskiej wełny, komputer/laptop, mapa Polski, niebieskie farby wodne i pisaki, ilustracje przedstawiające różne środki transportu: samochód, statek pasażerki, samolot, pociąg, autobus, kajak, rower; wydrukowane zdjęcia Wisły z różnych miejsc, nożyczki, różne rodzaje odpadków do segregacji, cztery kartony: żółty, niebieski, zielony, brązowy; szare gazety, tabliczka informacyjna (oszczędzanie wody), taśma 3M do bezinwazyjnego przyczepiania do ścian. Listopad to czas, w którym tematyka zajęć wiąże się bardzo często z naszym krajem, w tym także z symbolami narodowymi. Jest to moment, w którym wspominamy przeszłość Polski i polskie tradycje. Dziś jednak zwrócimy uwagę na inne szczególne miejsca w Polsce. Głów-nym tematem będzie najdłuższa rzeka Polski – Wisła. ZADANIA DO WYKONANIA Wychowawca siada z dziećmi w kole na środku sali. Wcześniej na dywanie zostaje położona duża niebieska płachta materiału. Prowadzący pyta uczestników zabawy, z czym kojarzy im się kolor niebieski. Przedszkolaki kolejno wymieniają swoje propozycje. Gdy w podawanych przykładach pada słowo „woda”, nauczyciel dopytuje, jakie przykłady zbiorników wodnych znają najmłodsi. 1. Podróż z nurtem rzeki Nauczyciel prezentuje dzieciom kartę pracy, która przedstawia największą polską rzekę – Wi-słę. Nazwiemy ją „Podróżniczką”. Dlaczego? Dowiemy się już za chwilę. Karta pracy – części 1a i 1b Wielu ludzi uwielbia podróżować. Korzystają wtedy z różnych środków transportu. Można pojechać gdzieś pociągiem, polecieć samolotem lub wyruszyć statkiem. Czym najczęściej po-dróżują nasze przedszkolaki? Wychowawca urządza małą sondę. Zobaczymy, jaki środek transportu okaże się najbardziej popularny. Wychowawca prezentuje dzieciom ilustracje przedstawiające różne środki transportu: samochód, statek pasażerki, samolot, pociąg, auto-bus, kajak, rower. Dzieci głosują na ten pojazd, z którego korzystali. Każde dziecko może głosować wiele razy. Po prezentacji obrazka nauczyciel zlicza podniesione w górę ręce. Na-stępuje ogłoszenie wyników sondy. Wisła płynie przez całą Polskę, jest najdłuższą rzeką naszego kraju. Jej źródła znajdują się w górach. Płynie przez miasta, pola, łąki, lasy, by na koniec wpłynąć do morza. Czy przed-szkolaki wiedzą, jak się ono nazywa? Jest to Morze Bałtyckie. Następuje prezentacja – nauczyciel zaprasza dzieci do rozwieszonej w sali mapy Polski. Po-kazuje najmłodszym początek Wisły, wskazując na górzyste tereny rozpościerające się wokół. Następnie krok po kroku omawia bieg rzeki. Wychowawca może posłużyć się też zdjęciami z różnych miejsc nad rzeką, dzięki którym dzieciom łatwiej będzie wyobrazić sobie okolice Wisły. 2. Płynie Wisła, płynie, a my rozwijamy kłębek Nauczyciel zaprasza dzieci do podróży. Dzieci przekazują sobie z rąk do rąk kłębek wełny, mówiąc: „rzeka płynie do (imię dziecka)”. Wskazana osoba chwyta nitkę i nie puszcza jej do końca zabawy. W ten sposób przedszkolaki tworzą symbolicznie bieg rzeki. Gdy kłębek trafi do każdego uczestnika, nauczyciel staje na podwyższeniu i stara się uwiecznić z góry trasę kłębka. Zdjęcie przerzuca na komputer i wyświetla uczestnikom zabawy. Czas na zdobienie głównej karty pracy. Warto wydrukować ją na kartkach z bloku technicz-nego. Zadaniem dzieci jest obrysowanie konturu rzeki niebieskim flamastrem, a następnie zamalowanie jej niebieską farbką wodną, delikatnie, z użyciem małej ilości wody. Druga część karty to kontur naszego kraju, który dzieci również poprawiają flamastrem. Oznaczają również bieg rzeki, powtarzając, że płynie ona od źródła w górach do Bałtyku. 3. A co to za bałagan? Dzieci otrzymują kolejną część karty przedstawiającą pięć przedmiotów. Wychowankowie rozcinają je nożyczkami. Wychowawca informuje najmłodszych, że wszystkie rzeczy wpadły nagle do Wisły. Przedszkolaki układają je na swoich kartach pracy przedstawiających rzekę. Które z nich nigdy nie powinny się w niej znaleźć? Z czego są wykonane? Dlaczego są to śmieci? A które z przedmiotów nie zanieczyszczają rzeki? Dzieci decydują o przyklejeniu tych elementów (listek, kamyk i kawałek gałązki) na karcie. Karta pracy – część 1c 4. Segregujmy śmieci! Nauczyciel przynosi dzieciom do sali cztery duże kartony. Wraz z nimi pojawia się także pu-dło z różnego typu odpadkami. Wychowawca informuje dzieci, że na zaśmiecenie świata przyrody największy wpływ ma człowiek. Wszelkiego typu śmieci powinny lądować w koszu. Czy przedszkolaki segregują w domu odpadki? Czy wiedzą, jak to robić prawidłowo? Kubły na śmieci mają różne kolory, które wskazują na rodzaj wrzucanych do nich odpadów. Wychowawca rozkłada kartony przed dziećmi i przykleja do nich odpowiednie kartki w sto-sownym kolorze. Do pojemników niebieskich wrzucamy wszystko, co zrobione jest z papieru, do żółtych to, co wykonano z plastiku i metalu, do zielonych kolorowe szkło, a do brązowych odpady organiczne po owocach, warzywach, resztki jedzenia (bez mięsa) lub rośliny. Czas teorię przekuć w praktykę. W ostatnim z pojemników znajdują się nieposegregowane śmieci: torebki foliowe, folia aluminiowa, zadrukowane kartki papieru, obierki po ziemniakach czy kolorowe butelki po napojach. Dzieci decydują, w którym z kontenerów umieścić dany przedmiot. Na koniec swoje doświadczenie wykorzystują w samodzielnym wypełnieniu karty pracy. Znajdują się na niej trzy kontenery oraz dziewięć odpadków. Dzieci wycinają je i przyklejają na odpowiednim kontenerze. Karty pracy – części 2a i 2b 4. Recykling, czyli coś z niczego Wychowawca informuje dzieci, że dobrą praktyką jest również wykorzystanie odpadków w celu stworzenia z nich nowych rzeczy. Dzieci będą miały szansę wykonania różnych przedmiotów ze starych gazet. Wychowawca roluje jedną ze stron gazety, a następnie zakleja taśmą klejącą, żeby się nie rozwinęła. Co można z tego zrobić? Przedszkolaki na pewno uru-chomią swoją wyobraźnię i stworzą wiele cudnych papierowych przedmiotów. Na koniec za-bawy następuje prezentacja prac. 5. Oszczędzajmy wodę! Dbać o przyrodę można również przez oszczędzanie wody. Co to znaczy oszczędzać? Czy dzieci wiedzą, jak to się robi? Przedszkolaki podają własne wyjaśnienia tego słowa. Następnie nauczyciel pyta: „Jak można oszczędzać wodę?”, i ustala z dziećmi, które sposoby może wy-korzystać przedszkolak: zakręcanie wody podczas mycia zębów, dokręcanie kranów, unikanie chlapania wodą w łazience itd. Niektóre z przykładów warto wprowadzić również w przed-szkolu. Wychowawca prezentuje dzieciom tabliczkę informacyjną z piktogramami zachęcają-cymi do oszczędzania wody i wraz ze swoimi podopiecznymi umieszcza je w łazience.