STAN PRAWNY NA 29 WRZEŚNIA 2021 Zawieszenie postępowania w sprawie awansu zawodowego Opracował: Michał Łyszczarz, prawnik, główny specjalista w Wydziale Oświaty w Urzędzie Miasta w Dąbrowie Górniczej, współautor komentarza do Ustawy o systemie oświaty oraz szeregu publikacji z zakresu prawa oświatowego Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2215 ze zm.), • Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 735 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wy-nagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 416 ze zm.). Prawo realizowania awansu zawodowego jest jednym z podstawowych uprawnień pedagogów. Zdobycie kolejnego stopnia wiąże się z prawem do zatrudnienia na czas nieokreślony, którego pozbawieni są nauczyciele stażyści, oraz z prawem do wyższego wynagrodzenia zasadniczego, określonego przepisami Rozporządzenia MENiS z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy. Ponadto zdobywanie kolejnych stopni awansu i ogólny rozwój zawodowy należą do podstawowych obowiązków nauczyciela, wskazanych w art. 42 ust. 2 pkt nauczycielskiej pragmatyki służbowej (Karta nauczyciela), zgodnie z którym w ramach ustalonego czasu pracy nauczyciel realizuje zajęcia i czynności związane z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym. Prawo do realizacji awansu zawodowego jest więc jednym z podstawowych praw nauczyciela, niezależnie rodzaju organu prowadzącego dane przedszkole. Warto nadmienić, że stosownie do art. 91b ust. 2 pkt 3 KN do nauczycieli zatrudnionych w przedszkolach, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 2 lit. a KN (przedszkola publiczne, prowadzone przez osoby fizyczne oraz osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego), w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć, w tym do nauczycieli zatrudnionych na stanowisku dyrektora, mają zastosowanie przepisy art. 9a–9i KN, dotyczące awansu zawodowego. W myśl art. 91b ust. 2 pkt 4 KN regulacje te mają również zastosowanie w przedszkolach niepublicznych. Jedynym warunkiem realizowania awansu zawodowego jest w tym wypadku zatrudnienie w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć. Nauczyciel spełniający ten wa-runek ma prawo realizować awans. Ponieważ prawo to jest tak istotne, nauczyciel nie powinien ponosić negatywnych skutków ewentualnych wypadków losowych, które z uwagi na specyficzną konstrukcję przepisów Kar-ty mogą mu uniemożliwić udział w postępowaniu awansowym. Należy zauważyć, że zgodnie z art. 9d ust. 7 KN nauczyciel stażysta i nauczyciel kontraktowy składają wniosek o podjęcie odpowiednio postępowania kwalifikacyjnego lub egzaminacyjnego w roku uzyskania pozy-tywnej oceny dorobku zawodowego za okres stażu. Nauczyciel mianowany może złożyć wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego w okresie trzech lat od dnia otrzymania pozytywnej oceny dorobku. W razie niedotrzymania terminów złożenia wniosków nauczyciele ci zobowiązani są do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze. Istotne jest tu zastrzeżenie zawarte w ostatnim zdaniu tej regulacji. Tymczasem w praktyce mogą wystąpić przypadki losowe, np. długotrwałe zwolnienie czy planowana hospitalizacja, które spowodują, że nauczyciel nie będzie mógł w danym roku przystąpić do egzaminu lub rozmowy kwalifikacyjnej przed komisją. Niezależnie od przyczyn, dla których zdobycie ko-lejnego stopnia awansu zawodowego w danym roku jest niemożliwe, warto rozważyć, czy obowiązujące regulacje dają dyrektorowi możliwość postąpienia w sposób korzystny dla nau-czyciela, bez ryzyka złamania obowiązujących przepisów prawa. Stosownie do art. 9b KN komisje kwalifikacyjne lub egzaminacyjne przeprowadzają odpo-wiednio postępowania kwalifikacyjne lub egzaminacyjne na wniosek nauczyciela, skierowany odpowiednio do dyrektora placówki lub właściwego organu. Nauczycielom, którzy złożą wnioski o podjęcie odpowiednio postępowania kwalifikacyjnego lub egzaminacyjnego do 30 czerwca danego roku, właściwy organ wydaje decyzję o nadaniu lub o odmowie nadania stopnia awansu zawodowego w terminie do 31 sierpnia danego roku. Nauczycielom, którzy złożą wnioski do 31 października danego roku, właściwy organ wydaje decyzję o nadaniu lub o odmowie nadania stopnia awansu zawodowego w terminie do 31 grudnia danego roku. Nauczyciel ma prawo złożenia wniosku w roku uzyskania pozytywnej oceny dorobku zawo-dowego za okres stażu, ale w związku z obowiązującymi przepisami wniosek taki może wła-ściwie złożyć najpóźniej do 31 października. Z jednej strony wydaje się to logiczne (złożenie wniosku np. w drugiej połowie grudnia nie dałoby dyrektorowi lub organowi prowadzącemu możliwości zebrania komisji i przeprowadzenia postępowania awansowego do 31 grudnia), z drugiej jednak oznacza to, że taka konstrukcja przepisów pozbawia faktycznie nauczyciela prawa złożenia wniosku do końca danego roku kalendarzowego. Rok ten w praktyce upływa z końcem października. Jeżeli więc nauczyciel przebywa na zwolnieniu do końca roku kalendarzowego i nie może przystąpić do postępowania przed komisją, to pozostaje skorzystać z faktu, że w postępowa-niu awansowym stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, ponieważ stopień awansu zawodowego nadaje się w drodze decyzji administracyjnej. Chodzi o postę-powanie, o którym mowa w art. 1 pkt 1 k.p.a, czyli postępowanie przed organami administra-cji publicznej w należących do właściwości tych organów sprawach indywidualnych roz-strzyganych w drodze decyzji administracyjnych. Dopuszczalne jest więc zawieszenie postępowania w sprawie nadania stopnia awansu zawo-dowego, jeżeli wynikły przesłanki, które podobną czynność uzasadniają. Zgodnie z art. 98 § 1 k.p.a. organ administracji publicznej może zawiesić postępowanie, jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz nie zagraża to interesowi społecznemu. Oczywiście należy w takiej sytuacji wyjaśnić, który dzień stanowi moment wszczęcia postę-powania, od tego zależy bowiem, w którym momencie nauczyciel będzie mógł złożyć wniosek o zawieszenie postępowania. Uznać należy, że nie jest to dzień rozpoczęcia stażu, lecz dzień, w którym nauczyciel składa wniosek o podjęcie odpowiednio postępowania kwalifikacyjnego lub egzaminacyjnego. Jeżeli nauczyciel chce odsunąć w czasie moment stawienia się przed komisją, to w pierwszej kolejności musi złożyć wniosek o podjęcie postępowania, a dopiero później wniosek o zawieszenie postępowania. Regulacja art. 98 § 1 k.p.a. wskazuje, że żądaniu nauczyciela nie mogą się sprzeciwiać inne strony oraz nie może ono zagrażać interesowi społecznemu. W przypadku postępowania awansowego warunki te są spełnione, ponieważ zawieszenie postępowania nie wywołuje żad-nych niedających się cofnąć negatywnych skutków dla interesu społecznego. Ponadto nau-czyciel jest jedyną stroną postępowania, więc nie ma innych stron, które mogłyby się zawie-szeniu sprzeciwić. Wniosek nauczyciela może wyglądać następująco: Na podstawie art. 98 § 1 Ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 735 ze zm.) wnoszę o zawieszenie postępowania kwalifikacyjnego/egzaminacyjnego dotyczącego stopnia nauczyciela ....................................................... z powo-du ......................................................................................................................................................... Powinien być skierowany do podmiotu wydającego decyzję w sprawie nadania stopnia awan-su, np. do organu prowadzącego. Samo zawieszenie postępowania następuje w drodze posta-nowienia, które może brzmieć: POSTANOWIENIE Po rozpatrzeniu wniosku Pani/Pana ..................................................................................... w sprawie zawieszenia postępowania kwalifikacyjnego/egzaminacyjnego dotyczącego stopnia nauczyciela .................................................. na podstawie art. 98 § 1 w związku z art. 123 Ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 735 ze zm.) zawieszam postępowanie UZASADNIENIE Pismem z dnia ............................ Pan/Pani ...................................................., nauczyciel Przedszkola ........................................ w .................................................. wniósł o zawieszenie postępowania kwalifikacyjnego/egzaminacyjnego dotyczącego stopnia nauczyciela ..................................... Powodem złożenia wniosku był ........................................................................................................... Zgodnie z art. 98 § 1 k.p.a., organ administracji publicznej może zawiesić postępowanie, jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz nie zagraża to interesowi społecznemu. Jeżeli w okresie 3 lat od daty zawieszenia postępowania strona nie zwróci się o podjęcie postępowania, żądanie wszczęcia postępowania uważa się za wycofane (art. 98 § 2 k.p.a.). Mając na względzie powyższe, należy stwierdzić, że nie występują okoliczności dające podstawę do uznania, że zawieszenie postępowania zagraża interesowi społecznemu, wobec czego orzeczono jak na wstępie. Na niniejsze postanowienie zażalenie nie przysługuje. W myśl art. 97 § 2 k.p.a., gdy ustąpiły przyczyny uzasadniające zawieszenie postępowania, organ administracji publicznej podejmuje postępowanie z urzędu lub na żądanie strony. Ta zasada ma również zastosowanie do postępowania awansowego. Nauczyciel może samo-dzielnie złożyć wniosek o podjęcie postępowania.