Plastic – not fantastic Scenariusz zajęć przedszkolnych dla dzieci w wieku sześciu lat Cele ogólne: • poszerzenie wiedzy dotyczącej roli plastiku w życiu człowieka, • zwiększenie świadomości ekologicznej. Cele szczegółowe: Dziecko: • poznaje wybrane fakty o plastiku, • przedstawia swoją wiedzę, • poszukuje ekologicznych alternatyw dla plastiku, • wykonuje pracę plastyczno-techniczną, • współpracuje w zespole, • rozwija myślenie twórcze. Metody: • słowne, • czynne, • oglądowe, • elementy treningu twórczości. Formy pracy: • indywidualne, grupowe, z grupą. Środki dydaktyczne: • plastikowe czyste śmieci (reklamówki na zakupy, rurki, butelki, sztućce), arkusze sza-rego papieru, pisaki (po kilka w jednym kolorze), papierowe koła w kolorze zielonym i czerwonym, materiały z kącika plastycznego (nożyczki, taśmy klejące, ołówki, sznurek, samoprzylepny papier kolorowy), karteczki z narysowanymi okręgami (po jednym dla każdego dziecka). PRZEBIEG ZAJĘĆ 1. Wprowadzenie do tematu zajęć – zagadka słuchowa Na początku zajęć nauczyciel prosi dzieci o zamknięcie oczu. Następnie kilkukrotnie szeleści plastikową reklamówką, opukuje palcami plastikową butelkę, uderza o siebie plastikowymi sztućcami. Prowadzący prosi dzieci, aby na podstawie usłyszanych odgłosów rozpoznały ma-teriał, z którego zrobione zostały przedmioty. 2. Plastik – mapa myśli Na kilku arkuszach szarego papieru nauczyciel zapisuje temat zajęć i dzieli dzieci na czteroo-sobowe grupy. Każda grupa otrzymuje pisaki w innym kolorze. Zadaniem każdej jest naryso-wać skojarzenia związane z plastikiem. Wychowawca może zasugerować dzieciom, by nary-sowały przedmioty, które ich zdaniem są wykonane z plastiku. Po przygotowaniu przez każdą z grup nauczyciel prosi zespoły, by przygotowały się do omówienia map myśli i zaprezento-wały swoje skojarzenia z plastikiem. 3. Zastępstwo – ćwiczenie rozwijające myślenie problemowe Po omówieniu map myśli nauczyciel prosi dzieci, aby przekazały plakat grupie, która siedzi po lewej stronie. Następnie każdy z zespołów analizuje treści narysowane na mapie myśli i dory-sowuje swoje pomysły na zastąpienie plastikowych przedmiotów bardziej ekologicznymi od-powiednikami, np. na mapie narysowana jest plastikowa rurka do napojów, a dzieci domalowują papierową rurkę do napojów. Ponieważ każda grupa używa innego koloru, będzie można łatwo odróżnić przykłady plastikowych przedmiotów od ich ekologicznych alternatyw. Podobnie jak w zadaniu poprzednim, zespoły omawiają swoje pomysły na forum grupy. 4. Plastik dookoła nas – zabawa dydaktyczna Nauczyciel prosi dzieci, aby rozejrzały się w sali i poszukały wszystkich ich zdaniem plasti-kowych przedmiotów. Po chwili obserwacji każde dziecko wymienia jeden plastikowy przedmiot. Przedmioty nie mogą się powtarzać. W podsumowaniu prowadzący zwraca uwagę dzieci na to, że w sali jest przynajmniej jeden plastikowy przedmiot, który przypada na jedno dziecko. Zabawę można kontynuować i wyznaczyć dzieciom zadanie odnalezienia trzech (a nawet pięciu) plastikowych przedmiotów. W drugim etapie dzieci mogą robić notatki (ob-razkowe), by nie zapomnieć odnalezionych przedmiotów. 5. Plastikowy quiz – zabawa ruchowa Nauczyciel przykleja w dwóch miejscach sali papierowe koła – jedno zielone, a drugie czer-wone. Dzieci stają pomiędzy kołami, a prowadzący podaje im informacje na temat plastiku. Dzieci decydują, czy informacja jest prawdziwa (biegną do zielonego koła) czy fałszywa (biegną do czerwonego koła). Przykłady: 1. Ludzie tak zaśmiecili planetę, że na Oceanie Spokojnym powstała wyspa złożona tylko ze śmieci. Prawda. Wielka Pacyficzna Plama Śmieci jest pływającym śmietni-skiem o powierzchni pięciokrotnie większej niż obszar Polski. 2. Plastik jest materiałem, który zawsze szkodzi naszej planecie. Najlepiej, gdyby przestano produkować plastik. Fałsz. Plastik może być ekologiczny, gdy pochodzi z recyklingu (nowy plastik jest stworzony ze starego). Oprócz tego, że trudno byłoby dziś zupełnie pozbyć się plastiku, to w pewnym przypadkach plastik jest potrzebnym materiałem. Problem z plastikiem wynika z tego, że produkuje się go zbyt dużo i ludzie nie potrafią odpowiednio segregować śmieci. 3. Plastik najczęściej produkowany jest z ropy naftowej. Prawda. 4. Każdy plastik można przetworzyć. Fałsz. Na plastikowych opakowaniach produk-tów znajdują się oznaczenia, które podpowiadają, czy dany rodzaj plastiku można przetworzyć. 5. W ciele człowieka znajduje się plastik. Prawda. Z powodu zanieczyszczenia wody plastikowymi odpadami ludzie piją mikroplastik, a nawet go spożywają (razem z ry-bami, które żyły w zanieczyszczonych plastikiem wodach), choć o tym nie wiedzą. 6. To nie jest plastikowa butelka – zabawa twórcza Nauczyciel siada z dziećmi w kole, trzymając w ręku plastikową butelkę. Udaje, że ogląda ją uważnie i nad czymś się zastanawia. Nagle wpada na pomysł! Mówi: „Już wiem! To nie jest plastikowa butelka. To jest... luneta!”. Po tych słowach nauczyciel udaje, że patrzy przez bu-telkę jak przez lunetę. Następnie przekazuje butelkę dziecku siedzącemu po jego lewej stronie. Zadaniem dzieci jest wymyślić inne – praktyczne lub fantastyczne – zastosowanie plastikowej butelki i – jeżeli to możliwe – pokazać swój pomysł w formie pantomimy. Prowadzący zachęca dzieci do powtarzania formuły „to nie jest plastikowa butelka, to jest...”. 7. Warsztat upcyclingowy – praca plastyczno-techniczna Nauczyciel dzieli dzieci na czteroosobowe zespoły, z których każdy otrzymuje jeden plasti-kowy śmieć, np. foliówkę, butelkę plastikową, plastikowe kubeczki oraz materiały plastyczne (sznurek, nożyczki, taśmę dwustronną, taśmę klejącą, kolorowy papier samoprzylepny). Za-daniem dzieci jest wykonać zespołowo z plastikowego śmiecia bezpieczną zabawkę. Po wykonaniu zabawki zespoły wymieniają się swoimi pracami, ale bez tłumaczenia zasad zabawy danym przedmiotem. Zespół, który otrzymał wykonaną przez innych zabawkę, testuje jej wykorzystanie i próbuje wymyślić zasady jest stosowania oraz możliwość użycia w zabawie lub grze. Wskazówka: W przypadku niektórych przedmiotów, np. plastikowej butelki, nauczyciel powinien pomóc dzieciom ze względów bezpieczeństwa (przecinając plastikową butelkę nożykiem do tapet lub łącząc elementy zabawki klejem na gorąco). 8. Zakończenie zajęć – ewaluacja Nauczyciel rozdaje kartki z okręgami i prosi dzieci, aby narysowały w okręgach buźki – jeżeli podobały się im zajęcia i uważają, że dowiedziały się nowych informacji, wychowawca prosi, aby narysowały uśmiechniętą buźkę. Analogicznie dzieci rysują buźki smutne (zajęcia im się nie podobały, mają poczucie, że nie nauczyły się niczego nowego) i proste (trudno im dokład-nie opisać swoje wrażenia z zajęć).