Propozycje zabaw i aktywności z okazji Dnia Kropki Opracowała: Jolanta Molenda GRUPA WIEKOWA: uczniowie klas I–III szkoły podstawowej. O SCENARIUSZU: 15 września obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Kropki. Wszystko zaczęło się od wydanej w 2003 r. książki Petera H. Reynoldsa The Dot, czyli Kropka. Ślicznie zilustrowana historia dziewczynki o imieniu Vashti spodobała się dzieciom na całym świecie. Przetłumaczono ją na ponad 20 języków, została również wydana alfabetem Braille’a. Niezwykłe i ponadczasowe przesłanie płynące z tej opowieści sprawiło, że zakochali się w niej również nauczyciele, trenerzy, opiekunowie oraz rodzice, a w 2008 r. 15 września został oficjalnie ustanowiony Dniem Kropki. Główną ideą tego wyjątkowego święta jest rozwijanie kreatywności, wyobraźni i wiary we własne możliwości. Zachęćmy więc dzieci do tworzenia, pomóżmy im pokonać nieśmiałość i zaprezentować swoje talenty, rozbudźmy ich kreatywność! Sposobów świętowania Międzynarodowego Dnia Kropki jest nieskończenie wiele. Wszystko zależy od pomysłowości, wyobraźni i zaangażowania nauczyciela. W scenariuszu zaprezentowano kilka pomysłów na twórcze aktywności. Można również pójść o krok dalej i zorganizować w szkole Festiwal Kropki, w ramach którego przez cały tydzień będą realizowane rozmaite działania koncentrujące się wokół „kropkowej” tematyki. Mamy nadzieję, że poniższe propozycje okażą się pomocne i inspirujące. PROPOZYCJE DZIAŁAŃ: The Dot – oglądanie bajki Pierwszym krokiem, od którego warto rozpocząć obchody Międzynarodowego Dnia Kropki, jest zapoznanie uczniów z treścią książki Petera H. Reynoldsa. Jeśli nie macie jej w swoich zasobach, wystarczy odtworzyć dzieciom animację zamieszczoną w serwisie internetowym YouTube – dostępna jest wersja z polskim lektorem (https://www.youtube.com/watch?v=rETI9cQxNgQ). Zapoznajmy dzieci z historią Vashti, a po projekcji koniecznie porozmawiajmy z nimi o tym, że w każdym z nas drzemie jakiś talent, a wiara we własne możliwości może przenosić góry. Kolorowe piegi Jednym ze sposobów uświetnienia Dnia Kropki mogą być kolorowe piegi, które przez cały dzień będziemy przyklejać na twarzach uczniów. Wzorem Ambrożego Kleksa możemy umieścić je w złotej tabakierce i rozdawać naszym podopiecznym w nagrodę za czynny udział w proponowanych aktywnościach, zabawach, rozgrywkach czy działaniach plastycznych. Dzieci z pewnością będą zachwycone. Jak wykonać kolorowe piegi? Jest na to kilka sposobów: • można wyciąć piegi dziurkaczem z samoprzylepnego, kolorowego papieru, • można namalować je na twarzy za pomocą cienkiego pędzelka specjalnymi farbkami do twarzy lub cieniami do oczu, • można posłużyć się kredkami do malowania twarzy, • można skorzystać z dostępnych w internecie połyskujących tatuaży do twarzy lub zestawów gotowych naklejek na twarz. Zarówno naklejki, jak i tatuaże pozwolą na uzyskanie pięknego efektu, są one bowiem dostępne w różnych wersjach – metalicznej, złotej lub srebrnej, a ich nakładanie i usuwanie nie sprawiają trudności. Pamiętajmy jednak o wcześniejszym uzyskaniu zgody od rodziców na przyklejanie, malowanie lub nakładanie czegokolwiek na twarze uczniów. Kropka w roli głównej – zabawa językowa Uczniowie losują umieszczone w woreczku paski papieru, na których zostały zapisane związki frazeologiczne i powiedzenia z kropką w roli głównej, np. „kropka nad i”, „być w kropce”, „kropka w kropkę”, „koniec i kropka”. Po wylosowaniu próbują wyjaśnić ich znaczenie. Można do tego celu wykorzystać metody aktywizujące, takie jak: • burza mózgów – nauczyciel zapisuje zgłaszane przez uczniów pomysły na tablicy, • łańcuch skojarzeń – uczniowie zapisują na kartkach swoje szybkie i spontaniczne skojarzenia z danym powiedzeniem, następnie wspólnie je weryfikują, • słoneczko – każdy uczeń podaje jedno znaczenie powiedzenia zapisanego na żółtym kole symbolizującym słońce i zapisuje je na małej kartce, następnie karteczki układane są wokół koła w formie promieni. Na zakończenie zabawy każdy uczeń może spróbować zinterpretować dowolne przysłowie lub związek frazeologiczny, tworząc pracę plastyczną wykonaną dowolną techniką. Odrobina klasyki W dzisiejszych czasach dość często odchodzi się od propozycji klasycznych zabaw. Warto jednak zapoznawać uczniów z grami, w które graliśmy w czasach własnego dzieciństwa. Do Dnia Kropki doskonale pasuje gra zręcznościowa pchełki. Podzielmy klasę na mniejsze grupy, wręczmy każdej z nich zestaw składający się z miseczki oraz mniejszych i większych krążków, wytłumaczmy zasady i pozwólmy odkryć magię tkwiącą w prostocie tej klasycznej gry. Jeśli nie dysponujemy odpowiednią liczbą zestawów, możemy zastąpić pchełki guzikami w różnych kolorach i dwóch wielkościach. Innym pomysłem jest sięgnięcie po grę towarzyską pełną kropek, czyli Twister. Ta zręcznościowa zabawa może stanowić doskonały sposób na zaktywizowanie i zintegrowanie uczniów. Towarzyszą jej zwykle salwy śmiechu, a utrzymanie równowagi na planszy wcale nie jest tak proste, jak mogłoby się wydawać, świetnie sprawdzi się więc w pracy zarówno z pierwszo-, jak i trzecioklasistami. Zabawa z M&M’sami Któż z nas nie pamięta ze swojego dzieciństwa pysznych, kolorowych drażetek wypełnionych nadzieniem? A gdyby tak posłużyć się tym kultowym amerykańskim produktem na zajęciach? Istnieje mnóstwo sposobów na wykorzystanie M&M’sów podczas lekcji: możemy je segregować, sortować, przeliczać, klasyfikować według określonej cechy, układać szeregi lub po prostu wykorzystać jako słodką przekąskę między lekcjami. Alternatywą dla słodkich drażetek mogą być kolorowe pompony. Ich przewaga to mnogość kolorów i wielkości oraz mięciutki materiał, z którego są wykonane, minusem jest brak możliwości ich skonsumowania. Niezależnie jednak od tego, czy zdecydujemy się na wykorzystanie na lekcji M&M’sów, czy pomponów, zabawa będzie przednia. Kropkowe szaleństwo – pomysły na kreatywne prace plastyczne Głównym celem zaproponowanych prac plastycznych jest rozwijanie kreatywności, wyobraźni i twórczego potencjału, które tkwią w każdym dziecku. Nie sugerujmy uczniom tematyki prac, nie naprowadzajmy ich. Pozwólmy, aby sami zdecydowali, co chcą stworzyć. Koniecznie pamiętajmy też o zorganizowaniu wystawy gotowych prac. Możemy nawet pokusić się o zorganizowanie wernisażu, na którym zaproszeni goście (dyrektor szkoły, prezydent miasta, rodzice uczniów itp.) będą mieli okazję podziwiać efekty pracy małych artystów. Wystarczy oprawić gotowe prace w papierowe passe-partout (możemy również wypożyczyć gotowe ramy od lokalnych domów kultury lub bibliotek), przygotować salę do wystawy, stworzyć zaproszenia, plakaty lub ogłoszenie na facebookowym profilu szkoły i… gotowe! Propozycje prac plastyczno-technicznych Balonowe odbijanki: Materiały: • balony, • farby temperowe, • blok techniczny, • pojemniki na farby, • pastele. Sposób wykonania: 1. Pompujemy balony (im mniejsze, tym lepsze). 2. Rozlewamy farby do pojemników. 3. Maczamy balony w farbach i odbijamy je na kartce z bloku technicznego. 4. Po wyschnięciu farby domalowujemy pastelami dowolne elementy (powstałe koła mogą być kwiatami na łące, owadami, balonami unoszącymi się w powietrzu – pozostawmy to wyobraźni uczniów). Od kropki się zaczęło Materiały: • kartka z bloku, • pędzelek, • farby temperowe, • pastele, flamastry, ołówki, kredki. Sposób wykonania: 1. Na kartce malujemy kropkę dowolnej wielkości i w dowolnym kolorze. 2. Po wyschnięciu farby domalowujemy do kropki dowolne elementy wybranymi przyborami plastycznymi. Koła i kółka Materiały: • rolki po papierze toaletowym, ręcznikach kuchennych, • rolki po taśmach, nakrętki po napojach, płynach oraz inne okrągłe opakowania, • farby temperowe, • blok techniczny, • kuwety lub płaskie pojemniki na farby. Sposób wykonania: 1. Rozkładamy przed dziećmi rolki, nakrętki i inne opakowania o okrągłym kształcie. 2. Uczniowie maczają je w farbach w wybranym kolorze i odbijają na brystolu, tworząc dowolne kompozycje z kół. Finger painting W trakcie obchodów Dnia Kropki warto sięgnąć po metodę malowania dziesięcioma palcami. Technika ta, stworzona przez pedagog Ruth Faison Shaw w latach 30. XX w., bazuje na pobudzaniu dziecięcej ekspresji plastycznej i wiary we własne możliwości poprzez malowanie obrazu specjalnymi farbami o konsystencji zbliżonej do błota. W trakcie tworzenia pozostawiamy uczniom pełną swobodę (choć większość z nich zapewne i tak rozpocznie malowanie od kropki), nie narzucając im tematu pracy ani sposobu nakładania farby na papier – przed zajęciami instruujemy ich jedynie, że do malowania będą wykorzystywać własne palce i dłonie. Warto wcześniej odpowiednio przygotować stanowisko pracy – rozłożyć duży arkusz papieru (brystol, szary papier, papier pakowy itp.) na podłodze lub złączonych ławkach, tak aby uczniowie mieli do niego swobodny dostęp. Farby umieszczamy w pojemnikach, do których zmieszczą się dziecięce dłonie, a obok przygotowujemy stanowisko do oczyszczania rąk składające się z wiaderek napełnionych wodą, ręczników papierowych i kosza na śmieci. Kupno farb do finger paintingu już od kilku lat nie nastręcza większych problemów. Można je nabyć w większości sklepów papierniczych, w sklepach z akcesoriami dla plastyków lub sklepach największych sieci handlowych. Można również przygotować je samodzielnie, wykorzystując do tego mąkę, wodę, szare mydło, glicerynę oraz barwniki (farby temperowe lub barwniki spożywcze). Szczegółowe przepisy można znaleźć w internecie. Nakrętkowe szaleństwo W czasach kiedy na kwestie klimatu i ochrony środowiska skierowane są oczy całego świata, podczas lekcji nie może zabraknąć proekologicznej aktywności. Podczas obchodów Dnia Kropki możemy wykorzystać kolorowe nakrętki, które większość z nas zbiera w domu. Możemy układać z nich kompozycje, wykorzystać je do tworzenia przestrzennych prac plastycznych, wypełniać nimi mandale, wykorzystać je jako pionki w grach planszowych lub potraktować jako liczmany. Ponadto w przypadku niewykorzystania wszystkich kolorowych nakrętek możemy przekazać je fundacji, organizacji, firmie lub osobie prywatnej organizującej zbiórkę na konkretny cel albo wrzucić je do specjalnie przygotowanych pojemników. The Dot song – zabawa z językiem angielskim W trakcie obchodów Międzynarodowego Dnia Kropki można wykorzystać piosenkę The Dot, która powstała w wyniku kooperacji Petera H. Reynoldsa z piosenkarką i autorką tekstów Emily Arrow. Proste słowa, wpadająca w ucho melodia i ruchy prezentowane podczas śpiewania (wykorzystanie metody Total Physical Response) sprawiają, że nauka tej piosenki jest niezwykle prosta. Możemy nauczyć jej naszych uczniów i nagrać później ich występ lub zaprosić inne klasy na widownię i zorganizować króciutki recital. Kropkowy bankiet Propozycją stanowiącą doskonałe zwieńczenie kropkowych aktywności jest Kropkowy pokaz mody połączony z Kropkowym przyjęciem. Jeśli macie wystarczającą ilość czasu i odpowiednie warunki, zorganizujcie kropkowe przyjęcie. Poproście, aby uczniowie założyli w tym dniu kropkowe stroje. Zadbajcie o kropkowy wystrój klasy. Udekorujcie ławki kropkową zastawą stołową. Jeśli dobrze poszukacie, znajdziecie nawet obrusy w kolorowe kropki. Dodatkowo możecie przygotować wybieg, po którym będą mogli przejść modele ubrani w kropkowe stroje. Możemy nawet pokusić się o zorganizowanie profesjonalnej sesji zdjęciowej. Taki niekonwencjonalny pokaz mody może okazać się świetnym sposobem na zaktywizowanie nawet najbardziej nieśmiałych uczniów.