STAN PRAWNY NA 19 LIPCA 2021 Zwolnienie dyscyplinarne Opracowała: Małgorzata Szcześniak: ukończyła polonistykę o specjalizacji pedagogicznej, edytorstwo, dziennikarstwo, laboratorium reportażu oraz marketing internetowy. Zawitała też jako wolny słuchacz na seksuologię. Obecnie studiuje oligofrenopedagogikę. Jest laureatką stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z zakresu literatury. Pracuje jako nauczyciel i dziennikarz. Wydała książki: "Sukces w rozmiarze XXL", "Życie jest fajne" wraz z K. Miller, "Siedem grzechów przeciwko seksualności" wraz z profesorem Zbigniewem Izdebskim. Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2215 ze zm.), • Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.), • Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320 ze zm.). Zwolnienie dyscyplinarne jawi się nauczycielom w najczarniejszych snach. Wielu z nas myśli, że w praktyce oznacza trwałą niemożność pracowania w zawodzie. Aplikując do nowej szkoły, musimy się liczyć z faktem, że dyrektor placówki sprawdzi nas w Centralnym Rejestrze Orzeczeń Dyscyplinarnych. Czy wobec tego zwolnienie dyscyplinarne to koniec kariery? Podczas zatrudnienia w nowej placówce, dyrektor szkoły sprawdza, czy nie figurujemy w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym oraz w Centralnym Rejestrze Orzeczeń Dyscyplinarnych. Zgodnie z art. 85y ust. 1a Ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r.-Karta Nauczyciela, wniosek do Centralnego Rejestru Orzeczeń Dyscyplinarnych (CROD) składa dyrektor szkoły tylko w przypadku, jeżeli: ustalił za pomocą narzędzia informatycznego (wyszukiwarka CROD –dostępna tylko dla dyrektorów szkół – w strefie dla zalogowanych SIO), udostępnionego przez ministra właściwego ds. oświaty i wychowania, że numer PESEL nauczyciela lub osoby ubiegającej się o zatrudnienie na stanowisku nauczyciela, znajduje się w rejestrze lub jeżeli nauczyciel lub osoba ubiegająca się o zatrudnienie na stanowisku nauczyciela nie posiada numeru PESEL. Jeżeli PESEL pedagoga nie znajduje się w CROD – wyświetlony komunikat dyrektor szkoły może pobrać w formacie PDF, wydrukować i załączyć do teczki akt osobowych nauczyciela. W tym wypadku można uznać, że test przeszliśmy pomyślnie. "Dyscyplinarka" za przeklinanie? Nauczyciel podlega dwóm rodzajom kar: porządkowej i dyscyplinarnej. Reguluje je KN. Kary dyscyplinarne mogą być stosowane przede wszystkim na płaszczyźnie służbowej (patrz poniższa ramka ekspercka), ale, co ciekawe, od niedawna MEN podkreśla, że przesłanki do ukarania nauczyciela nie dotyczą tylko życia zawodowego, ale także prywatnego. Co dalej? Załóżmy, że dyrektor wręczył nam zwolnienie dyscyplinarne. W praktyce czasem można się porozumieć – wynegocjować korzystniejszy tryb rozwiązania umowy, za porozumieniem stron. Jeżeli jednak przełożony zamyka się na taką ewentualność, nie musi to być nasze ostatnie słowo. Nieuzasadnione zwolnienie dyscyplinarne upoważnia nas, abyśmy w przeciągu trzech tygodni (termin liczymy od daty doręczenia zawiadomienia o zwolnieniu, natomiast jeżeli zawiadomienie o rozwiązaniu umowy otrzymaliśmy pocztą i było awizowane, termin na zaskarżenie tej decyzji będzie liczony od daty faktycznego odebrania przesyłki z poczty) odwołali się do sądu pracy, szczególnie, jeżeli pracodawca naruszył wobec nas prawo. Odwołanie należy wnieść do sądu pracy – w okręgu, w którym znajduje się nasza szkoła. Podstawowymi informacjami, jakie powinny zawierać odwołania są: oczekiwania nauczyciela co do formy rekompensaty oraz uzasadnienie, dlaczego uważa on, że jego zwolnienie było bezzasadne. Jeżeli pedagog dysponuje dowodami w sprawie, takimi jak zeznania świadków, nagrania audio czy wideo, maile, notatki służbowe itp. to powinien je dołączyć do dokumentu. Jeżeli sąd przywróci nauczyciela do pracy, to ma obowiązek zasądzić też odszkodowanie za czas, podczas którego pracownik nie miał możliwości wykonywania obowiązków służbowych. Odszkodowanie to jest ograniczone kwotowo – nie może być mniejsze niż wynagrodzenie za jeden miesiąc i nie większe niż za trzy miesiące. W przypadku, gdy nauczyciel oczekuje od pracodawcy odszkodowania – powinno być one równe wynagrodzeniu przynależnemu za okres wypowiedzenia. Bywa, że nauczyciel poniósł dodatkowe koszt, np. na skutek wyjątkowo traumatycznego rozstania z pracodawcą korzystał z terapii psychologicznej lub zdrowotnej, wówczas ma prawo wystąpić wtedy o dodatkowe odszkodowanie za wyrządzoną mu szkodę w oparciu o przepisy k.c., z powołaniem na przepis art. 300 k.p. Na koniec najważniejsze – jeżeli sąd uzna, że zwolnienie pracownika nie nastąpiło z jego winy, pracodawca ma obowiązek wydać nauczycielowi nowe świadectwo pracy. Ramka ekspercka: Autor: Klaudia Gawlik-Bugańska – doktor nauk prawnych, adwokat Zwolnienie dyscyplinarne nauczyciela – podstawy prawne i zakres odpowiedzialności Zgodnie z przepisami prawa nauczyciele podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej za uchybienia godności zawodu nauczyciela lub obowiązkom wymienionym w art. 6 KN. Wśród tych obowiązków Ustawa wymienia m.in. rzetelne realizowanie zadań związanych z powierzonym nauczycielowi stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły, wspieranie każdego ucznia w jego rozwoju czy też dążenie do pełni własnego rozwoju osobowego. Co do zasady bez znaczenia pozostaje posiadany przez nauczyciela stopień zawodowy, jak również podstawa jego zatrudnienia. Sąd Najwyższy w Wyroku z dnia 11 maja 2000 r. orzekł także, że nauczyciele podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej niezależnie od odpowiedzialności karnej (Wyrok SN z dnia 11.05.2000 r., sygn. III SZ 2/00, OSNP 2001/17/545). W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę, że znane z przepisów k.p. rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 k.p., określane dość często jako zwolnienie dyscyplinarne czy nawet jako „dyscyplinarka”, w przypadku nauczycieli nie ma zastosowania. Tryb ten prowadzi do niezwłocznego rozwiązania umowy o pracę z powodu ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych. Stanowisko takie zajął Sąd Najwyższy w Wyroku z dnia 8 stycznia 2009 r. orzekając, że: „Za ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych nauczyciel odpowiada w trybie dyscyplinarnym, z wyłączeniem możliwości rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia z jego winy na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 k.p.” Tym samym uznano, że „zwolnienie nauczyciela z powodu naruszenia podstawowych obowiązków nauczycielskich, o których mowa w art. 6 KN, jest możliwe tylko po przeprowadzeniu postępowania dyscyplinarnego i wymierzeniu kar, o których mowa w (….) KN (…).” /sygn. I PK 137/08, OSNP 2010/13-14/161/. Odnosząc się zatem do odpowiedzialności dyscyplinarnej uregulowanej w KN, to przede wszystkim zawiera ona katalog kar dyscyplinarnych możliwych do zastosowania wobec nauczyciela. I tak, wśród nich, Ustawa wymienia: naganę z ostrzeżeniem, zwolnienie z pracy, zwolnienie z pracy z zakazem przyjmowania ukaranego do pracy w zawodzie nauczyciela w okresie 3 lat od ukarania czy też wydalenie z zawodu nauczyciela. Kary dyscyplinarne wymierza komisja dyscyplinarna. Jak przyjmuje się w literaturze prawa, to „do kompetencji dyrektora szkoły należy ocena, jaki charakter miało dane zachowanie nauczyciela, tj. czy miało ono charakter naruszenia etosu zawodu, czy też naruszało jedynie porządek i organizację pracy, lub też które z tych naruszeń miało charakter przeważający.” (Szerzej K. Lisowski, Karta Nauczyciela. Komentarz, pod red. K. Lisowski, K. Stradomski, Warszawa 2021, Legalis). Zatem w przypadku zastosowania wobec nauczyciela sankcji dyscyplinarnych, takich jak m.in. prawomocne ukaranie w postępowaniu dyscyplinarnym karą dyscyplinarną zwolnienia z pracy oraz karą dyscyplinarną zwolnienia z pracy z zakazem przyjmowania ukaranego do pracy w zawodzie nauczyciela w okresie 3 lat od ukarania lub karą wydalenia z zawodu nauczyciela, stosunek pracy nauczyciela wygasa z mocy prawa. Owe wygaśnięcie stosunku pracy stwierdza dyrektor szkoły. Bibliografia: 1. https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/centralny-rejestr-orzeczen-dyscyplinarnych, stan na dzień 07.07.2021 r.