STAN PRAWNY NA 18 CZERWCA 2021 Nagrywanie konsultacji psychologicznych Opracował: Michał Łyszczarz, prawnik, współautor komentarza do Ustawy o systemie oświaty Coraz częściej rodzice – zwłaszcza podczas konsultacji psychologicznych z uwagi na problemy swojego dziecka – nagrywają telefonem spotkanie. Robią to bez wiedzy pracownika. Przeważnie są to rodzice, którzy się rozwodzą i chcą wykorzystać ten materiał podczas sprawy rozwodowej. Czy mają takie prawo, czy mogą ten materiał wykorzystać? Jak reagować na takie działania? Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 910 ze zm.), • Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1740). Zasady stosowania dozwolonego monitoringu w szkołach, przedszkolach i placówkach określają regulacje Prawa oświatowego. Stosownie do regulacji art. 108a ust. 1 tej Ustawy, jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa uczniów i pracowników lub ochrony mienia dyrektor placówki, w uzgodnieniu z organem prowadzącym oraz po przeprowadzeniu konsultacji z radą pedagogiczną, może wprowadzić szczególny nadzór nad pomieszczeniami placówki albo terenem wokół niej w postaci środków technicznych umożliwiających rejestrację obrazu (monitoring). Przepis ten wyraźnie zatem wskazuje, że to dyrektor placówki jest upoważniony do wprowadzenia monitoringu, przy czym przez monitoring należy rozumieć wyłącznie środki techniczne umożliwiające rejestrację obrazu. Przepis ten nie obejmuje możliwości instalowania urządzeń rejestrujących wyłącznie dźwięk. Wprowadzenie monitoringu jest obwarowane szeregiem warunków, jakie musi spełnić dyrektor, aby tego rodzaju środki techniczne zastosować – należy do nich m.in. konsultacja z radą. Nawet jednak po spełnieniu wszystkich wymienionych warunków formalnych monitoring nie może być prowadzony w sposób dowolny, lecz z uwzględnieniem dalszych regulacji art. 109a Prawa oświatowego. Zgodnie z ust. 3 tej regulacji monitoring nie obejmuje pomieszczeń, w których odbywają się zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, pomieszczeń, w których uczniom jest udzielana pomoc psychologiczno-pedagogiczna, pomieszczeń przeznaczonych do odpoczynku i rekreacji pracowników, pomieszczeń sanitarnohigienicznych, gabinetu profilaktyki zdrowotnej, szatni i przebieralni, chyba że stosowanie monitoringu w tych pomieszczeniach jest niezbędne ze względu na istniejące zagrożenie dla realizacji celu określonego w ust. 1 i nie naruszy to godności oraz innych dóbr osobistych uczniów, pracowników i innych osób, w szczególności zostaną zastosowane techniki uniemożliwiające rozpoznanie przebywających w tych pomieszczeniach osób. Zgodnie z kolei z ust. 2 monitoring nie powinien stanowić środka nadzoru nad jakością wykonywania pracy przez pracowników placówki. Jest to zakaz bezwzględny, który nie może być złamany w żadnym wypadku. Środki podjęte przez rodziców nie mieszczą się absolutnie w dyspozycji przywołanych regulacji, stanowiąc ich ewidentne złamanie. Rodzice dzieci nie zostali wyposażeniu przez obowiązujące przepisy prawa w środek w postaci możliwości prowadzenia nagrań. Takie działania godzą również w ochronę wizerunku nie tylko nauczycieli, ale też innych uczniów i ich rodziców. Wizerunek jest natomiast dobrem osobistym, chronionym na podstawie art. 23 Kodeksu cywilnego. Stosownie do tej regulacji dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Należy tu także zwrócić uwagę na treść art. 24 Kodeksu cywilnego, według którego ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w k.c. może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Nauczyciel lub psycholog może zatem zażądać zaprzestania nagrywania, pod rygorem wspomnianych przepisów. Oficyna MM nie udziela porad prawnych. Odpowiedzi są wyłącznie wyrazem własnej oceny Doradcy Prawnego Oficyny MM. Nie stanowią urzędowej wykładni prawa, a ich zastosowanie nie może rodzić odpowiedzialności za ewentualne skutki zastosowania zaproponowanych rozwiązań zarówno ze strony Oficyny MM, jak i Doradcy Prawnego Oficyny MM.