STAN PRAWNY NA 15 CZERWCA 2021 Przygotowanie komisji kwalifikacyjnej dla nauczyciela stażysty – praktyczne wskazówki Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (Dz.U. z 2019 r. poz. 2215 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 lipca 2018 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego nauczycieli (Dz.U. z 2018 r. poz. 1574), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 sierpnia 2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego nauczycieli (Dz.U. z 2019 r. poz. 1650). Koniec roku szkolnego to dla dyrektora nie tylko obowiązki związane z klasyfikacją i podsumowaniem pracy szkoły czy przeanalizowaniem pełnionego nadzoru pedagogicznego. Niemal każdego roku w maju kończą staż nauczyciele ubiegający się o kolejne stopnie awansu zawodowego. W przypadku nauczycieli kontraktowych i mianowanych rola dyrektora na koniec stażu ogranicza się do wystawienia oceny dorobku zawodowego, zaświadczenia o przebiegu stażu, zatrudnieniu oraz uczestnictwie w pracach komisji egzaminacyjnej i kwalifikacyjnej. Tymczasem procedura awansu nauczyciela stażysty na kontraktowego ma zdecydowanie inny przebieg, wymagający od dyrektora przygotowania komisji kwalifikacyjnej i przeprowadzenia postępowania kwalifikacyjnego. Nauczyciel stażysta kończy staż 31 maja. Następnie składa sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego w terminie siedmiu dni od zakończenia stażu (§ 4 ust. 5 Rozporządzenia). Opiekun stażu, w terminie siedmiu dni od dnia zakończenia stażu, przedstawia dyrektorowi szkoły projekt oceny dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu, ze szczególnym uwzględnieniem obserwowanych zajęć prowadzonych przez pedagoga oraz stopnia zaangażowania w realizację wymagań koniecznych do uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego (§ 5 ust. 2 Rozporządzenia). Dyrektor po otrzymaniu sprawozdania i projektu oceny dorobku zwraca się do rady rodziców z prośbą o przedstawienie opinii o pracy nauczyciela stażysty. Rada rodziców powinna przedstawić tę opinię w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o dokonywanej ocenie dorobku zawodowego nauczyciela. Nieprzedstawienie opinii rady rodziców nie wstrzymuje postępowania (art. 9c ust. 5a, 5b KN). Następnie dyrektor opracowuje ocenę dorobku zawodowego, która oczywiście powinna być przedstawiona na piśmie i w terminie do 21 dni od daty otrzymania sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego. W tej ocenie należy powołać się na wymagania stawiane nauczycielowi stażyście i odnieść się do stopnia ich realizacji. Ważne! Ocena dorobku zawodowego, szczególnie na poziomie nauczyciela rozpoczynającego pracę, jest niezwykle ważna. Jeśli stażysta nie daje sobie rady z dyscypliną na lekcji, nie jest obowiązkowy, nie wykonuje rzetelnie obowiązków, brakuje mu predyspozycji zawodowych, wówczas wystawianie pozytywnej oceny dorobku zawodowego mija się z celem. Lepiej już na tym etapie zaproponować stażyście rozważenie zmiany zawodu. Od oceny dorobku zawodowego nauczycielowi służy odwołanie do organu sprawującego nadzór pedagogiczny w terminie 14 dni od dnia jej otrzymania. Organ sprawujący nadzór pedagogiczny rozpatruje odwołanie w terminie 21 dni. Ocena dorobku zawodowego nauczyciela ustalona przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny jest ostateczna (art. 9c ust. 5d KN). Jeśli ostateczna ocena dorobku zawodowego nauczyciela jest negatywna, ponowna ocena dorobku może być dokonana po odbyciu, na wniosek nauczyciela i za zgodą dyrektora szkoły, jednego dodatkowego stażu w wymiarze 9 miesięcy (art. 9c ust. 5f KN). Po dokonaniu oceny dorobku zawodowego nauczyciel stażysta występuje do dyrektora z wnioskiem o wszczęcie postępowania kwalifikacyjnego (art. 9d ust. 7 KN). Należy przy tym pamiętać, że taki wniosek składa się tylko w roku, w którym nauczyciel uzyskał pozytywną ocenę dorobku zawodowego. Pedagog do wniosku dołącza również: • kopię dokumentów potwierdzających posiadane kwalifikacje zawodowe, poświadczone przez pracodawcę za zgodność z oryginałem, • zaświadczenie pracodawcy o spełnieniu wymagań dotyczących okresów pracy, urlopowania lub zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy, wymaganych do złożenia wniosku, jeżeli okresów tych nie można udokumentować na podstawie świadectw pracy, • informację o przyczynach wydłużenia okresu stażu oraz zaliczenia dotychczas odbytego stażu w przypadkach określonych w art. 9d ust. 5 i 5a oraz art. 9f ust. 2 i 4 KN, ze wskazaniem podstawy prawnej odpowiednio wydłużenia albo zaliczenia okresu stażu oraz okresu nieobecności w pracy lub niepozostawania w stosunku pracy, • informację o dacie zatwierdzenia planu rozwoju zawodowego i dacie złożenia przez nauczyciela sprawozdania z realizacji tego planu, • kopię sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego poświadczoną przez dyrektora szkoły za zgodność z oryginałem, • kopię karty oceny pracy dokonanej po zakończeniu stażu, poświadczoną przez dyrektora szkoły za zgodność z oryginałem. Jeżeli wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego lub dokumentacja, jaką nauczyciel dołącza do wniosku, nie spełniają wymagań formalnych, dyrektor szkoły, jako organ właściwy do nadania stopnia awansu zawodowego, wskazuje szczegółowo stwierdzone braki i wzywa nauczyciela do ich usunięcia wraz z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków w terminie spowoduje pozostawienie wniosku bez rozpoznania (§ 11 ust. 2 Rozporządzenia). Przeprowadzając procedurę awansu zawodowego na nauczyciela kontraktowego, dyrektor rozpoczyna pracę właśnie od analizy formalnej dokumentacji – jeśli nie ma zastrzeżeń, przystępuje do organizacji posiedzenia komisji kwalifikacyjnej. Bardzo ważne jest przestrzeganie wszystkich terminów, m.in. powiadomienie wszystkich członków komisji kwalifikacyjnej, obserwatorów (przedstawicieli organu sprawującego nadzór pedagogiczny oraz organu prowadzącego), przedstawiciela związków zawodowych (na życzenie nauczyciela stażysty) i oczywiście samego zainteresowanego. Ważne! Poinformowanie o terminie posiedzenia komisji kwalifikacyjnej powinno mieć miejsce co najmniej siedem dni wcześniej. Należy również pamiętać o pisemnej informacji przesłanej pocztą do ww. organów. Skład komisji kwalifikacyjnej, powołanej przez dyrektora dla nauczyciela stażysty ubiegającego się o stopień nauczyciela kontraktowego, przedstawia się następująco: • dyrektor lub wicedyrektor szkoły jako przewodniczący komisji, • przewodniczący zespołu nauczycieli przedmiotów, do których należy ten nauczany przez nauczyciela stażystę, bądź inny nauczyciel mianowany lub dyplomowany zatrudniony w szkole, • opiekun stażu. W pracach komisji może brać również udział (w charakterze obserwatora) przedstawiciel organu prowadzącego szkołę i organu sprawującego nadzór pedagogiczny (art. 9g ust. 4 KN). Posiedzenie komisji powinno poprzedzić wcześniejsze przygotowanie dokumentów, niezbędnych w procedurze awansu na nauczyciela kontraktowego. Należą do nich: • analiza formalna dokumentacji, • prawo wglądu do dokumentacji dla nauczyciela stażysty, • oświadczenie o bezstronności i przestrzeganiu zasad ochrony danych osobowych, • protokół z posiedzenia komisji, który zawiera: o datę i miejsce posiedzenia komisji, o imiona i nazwiska członków komisji, o imiona i nazwiska osób uczestniczących w pracach komisji w charakterze obserwatorów, o informacje o przebiegu rozmowy, w tym pytania zadane nauczycielowi przez komisję i informacje o udzielonych odpowiedziach, o uzyskane przez nauczyciela oceny punktowe, o średnią arytmetyczną punktów przyznanych przez komisję, o uzasadnienie rozstrzygnięcia komisji, o podpisy członków komisji uczestniczących w jej pracach; • karty do głosowania, • regulamin pracy komisji kwalifikacyjnej, • zaświadczenie o uzyskaniu akceptacji komisji kwalifikacyjnej. Warto umieścić w dokumentacji kopię zarządzenia dyrektora w sprawie powołania komisji kwalifikacyjnej, potwierdzenie wysłania zawiadomień o terminie posiedzenia komisji do organu sprawującego nadzór pedagogiczny, organu prowadzącego, związków zawodowych (na życzenie nauczyciela), członków komisji kwalifikacyjnej i samego nauczyciela stażysty. Obowiązki i zadania komisji W dniu posiedzenia dyrektor przedstawia komisji wyniki dokonanej analizy formalnej dokumentacji nauczyciela. Komisja natomiast w dalszym etapie postępowania kwalifikacyjnego zapoznaje się z oceną dorobku zawodowego nauczyciela i sprawozdaniem z realizacji planu rozwoju zawodowego oraz przeprowadza rozmowę, podczas której pedagog: • prezentuje dorobek zawodowy, • prezentuje swoją wiedzę i umiejętności, w szczególności przez: o zaproponowanie rozwiązania wskazanego przez komisję problemu związanego z wykonywaną pracą, z uwzględnieniem praktyki szkolnej, aktualnej wiedzy i przepisów prawa, o wykonanie zadania z użyciem narzędzi multimedialnych; • odpowiada na pytania członków komisji dotyczące wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego albo stopnia nauczyciela mianowanego (§ 12 ust. 1 Rozporządzenia). Z praktycznego punktu widzenia najpierw należałoby zapoznać się z oceną dorobku zawodowego i sprawozdaniem, potem przygotować i zapisać pytania oraz wskazać problem do rozwiązania przez nauczyciela stażystę. Komisja powinna również przygotować dla nauczyciela zadanie z użyciem narzędzi multimedialnych. Dopiero wtedy zaprasza się zainteresowanego i rozpoczyna rozmowę kwalifikacyjną. Przewodniczący komisji na początku przedstawia jej skład, krótko omawia zadania, jakie będzie miał do wykonania stażysta oraz wskazuje protokolanta. Podczas prezentacji dorobku zawodowego nauczyciel może korzystać z narzędzi multimedialnych. Będą one również potrzebne podczas wykonywania zadania multimedialnego. Członkowie komisji po przeprowadzonej rozmowie ustalają punktację w trybie tajnym lub jawnym, co jest uregulowane w regulaminie komisji kwalifikacyjnej. Podejmują rozstrzygnięcia w obecności co najmniej 2/3 składu swoich członków. Każdy z członków komisji ocenia spełnianie przez nauczyciela wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia awansu zawodowego w punktach według skali od 0 do 10. Na podstawie liczby punktów przyznanych przez poszczególnych członków komisji oblicza się średnią arytmetyczną (z tym że jeżeli w skład komisji wchodzi więcej niż trzech członków, odrzuca się jedną najwyższą i jedną najniższą ocenę punktową). Nauczyciel uzyska akceptację komisji kwalifikacyjnej, jeżeli średnia arytmetyczna punktów wynosi co najmniej 7. Dyrektor (jako przewodniczący) i członkowie komisji powinni znać wymagania, jakie stawia się nauczycielowi stażyście. Niedopuszczalna jest bowiem nieznajomość przepisów prawa w zakresie awansu zawodowego na nauczyciela kontraktowego. Przeprowadzając rozmowę kwalifikacyjną, należy zwrócić uwagę na znajomość przepisów prawa dotyczących organizacji, zadań i zasad funkcjonowania szkoły. Nauczyciel stażysta powinien wykazać się umiejętnością prowadzenia zajęć w sposób zapewniający właściwą realizację statutowych zadań placówki, w szczególności realizację podstawy programowej. Poza tym ważne są umiejętność rozpoznawania potrzeb uczniów oraz indywidualizacja nauczania, stosowanie w pracy wiedzy z zakresu psychologii, pedagogiki i dydaktyki. Młody pedagog powinien systematycznie uczestniczyć w różnych formach doskonalenia zawodowego, z których wiedzę i umiejętności powinien wykorzystywać w pracy zawodowej. Stażysta uczestniczy w zajęciach prowadzonych przez opiekuna stażu lub innych nauczycieli, sam również prowadzi zajęcia otwarte. Ważne wymagania stawiane nauczycielowi stażyście to znajomość środowiska uczniów i ich problemów oraz umiejętność współpracy ze środowiskiem lokalnym. Podczas rozmowy kwalifikacyjnej komisja może zadawać pytania dotyczące pracy zawodowej, zadań realizowanych zgodnie z planem rozwoju zawodowego, jak również pytania dotyczące wymagań stawianych nauczycielowi w ramach przepisów prawa. Po zakończonej rozmowie i po ustalonej punktacji pedagog otrzymuje akceptację komisji. Jeśli jej nie uzyska, może na swój wniosek i za zgodą dyrektora ponownie złożyć wniosek o podjęcie postępowania po upływie roku, po odbyciu dodatkowego stażu w wymiarze dziewięciu miesięcy. Ważne! Nauczyciel stażysta może przystąpić ponownie do rozmowy z komisją kwalifikacyjną tylko jeden raz w danej szkole. Nowością jest to, że rozmowa kwalifikacyjna może być przeprowadzana w formie wideokonferencji przy wykorzystaniu narzędzi teleinformatycznych umożliwiających przesyłanie dźwięku i obrazu w czasie rzeczywistym (art. 9g ust. 8b KN). Wydanie decyzji w sprawie nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego leży w gestii dyrektora, ale jeśli nie został spełniony którykolwiek z warunków, dyrektor odmawia nauczycielowi, w drodze decyzji administracyjnej, nadania stopnia awansu zawodowego (art. 9b ust. 6 KN). Ze względu na obowiązek dokumentowania przebiegu awansu zawodowego nauczycieli warto pamiętać o rejestrowaniu zaświadczeń o akceptacji komisji kwalifikacyjnej oraz skrupulatnym gromadzeniu tych dokumentów, które będą miały znaczenie dla decyzji administracyjnej odmawiającej nadania stopnia awansu nauczyciela kontraktowego. Do najważniejszych zadań dyrektora po zakończeniu stażu nauczyciela stażysty należą: Lp. Zadanie Termin Uwagi 1. Przyjęcie sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego 7 dni po zakończonym stażu 2. Przyjęcie projektu oceny dorobku zawodowego 7 dni po zakończonym stażu 3. Pismo do rady rodziców w sprawie opinii o pracy nauczyciela stażysty Po zakończonym stażu; czas na wydanie opinii – 14 dni Nie ma w prawie określonego dokładnego terminu zwrócenia się przez dyrektora do rady rodziców w sprawie wydania opinii o pracy nauczyciela, najlepiej skierować pismo zaraz po zakończonym stażu. Brak tej opinii nie wstrzymuje procedury awansu 4. Ocena dorobku zawodowego 21 dni od wpłynięcia sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego 5. Wniosek o wszczęcie postępowania kwalifikacyjnego Po otrzymaniu przez nauczyciela stażystę oceny dorobku zawodowego Składa nauczyciel stażysta wraz z załącznikami 6. Wydanie zarządzenia dyrektora o powołaniu komisji kwalifikacyjnej Po dokonanej ocenie dorobku zawodowego Przepisy prawa nie określają terminu wydania zarządzenia 7. Wysłanie zawiadomień o terminie posiedzenia komisji kwalifikacyjnej Co najmniej 7 dni przed posiedzeniem 8. Organizacja pracy komisji, przygotowanie dokumentacji, dokonanie analizy formalnej dokumentacji nauczyciela stażysty, dołączonej do wniosku o wszczęcie postępowania kwalifikacyjnego Np. na 2 tygodnie przed posiedzeniem komisji Przepisy prawa nie precyzują terminu dokonania analizy formalnej dokumentacji nauczyciela dołączonej do wniosku o wszczęcie postępowania kwalifikacyjnego. Trzeba jednak pamiętać, że w przypadku braków w dokumentacji nauczyciel musi mieć czas na ich uzupełnienie 9. Wydanie zaświadczenia o akceptacji komisji kwalifikacyjnej lub braku tej akceptacji W dniu posiedzenia komisji Należy prowadzić rejestr zaświadczeń wydawanych nauczycielom ubiegającym się o awans na nauczyciela kontraktowego 10. Wydanie aktu nadania stopnia awansu zawodowego Do 31 sierpnia lub do 31 grudnia roku, w którym nauczyciel odbywał staż Jeśli wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego został złożony przed 30 czerwca, decyzja musi zostać wydana do 31 sierpnia. Natomiast jeśli wniosek zostanie złożony do 31 października – decyzję należy wydać do 31 grudnia danego roku