Warsztaty rozwoju osobistego. Co o nich wiemy? Opracowała: Paulina Szymańska, absolwentka japonistyki, tłumaczka, autorka wielu publikacji, pasjonatka podróży i pilotka wycieczek Rozwój osobisty jest dziedziną, która w ostatnich latach zdobyła ogromną popularność. Jest to obszar, którego doskonalenie jest chętnie praktykowane, i to nie tylko przez osoby nastawione na zdobycie sukcesu zawodowego, ale również przez tych, którzy chcą odkryć swoje kompetencje, zalety czy po prostu lepiej się poczuć z samym sobą i zmienić na lepsze swoje postrzeganie świata bądź utrwalone już nawyki. Wiemy, że powstało już mnóstwo książek, poradników i blogów dotyczących rozwoju osobistego. Istnieje też wiele szkół, ogólnodostępnych warsztatów, kursów coachingowych, które oferują doskonalenie najróżniejszych kompetencji. Sprawdźmy zatem, co wiemy o warsztatach rozwoju osobistego? Odrobina teorii Każdy z nas ma pewne wrodzone predyspozycje i cechy uwarunkowane genetycznie i biologicznie, które wpływają na nasze zachowania, wybory i cechy osobowości. Jednak w trakcie naszego życia rozwijamy się i kształtujemy w oparciu o społeczne interakcje i doświadczenia. Niektóre nasze reakcje i cechy są wynikiem nieświadomych mechanizmów myślowych i nie zawsze są zgodne z tym, jak chcielibyśmy się zachować w danej sytuacji. Rozwój osobisty jest z założenia narzędziem, które ma nam pomóc w pokonaniu swoich słabości i wzmocnieniu zalet, odkrywaniu samoświadomości, zmianie wzorców zachowań, wykształceniu pożądanych cech zachowania i uwolnieniu szeroko pojętego potencjału. Pierwszym i jednym z najbardziej znanych badaczy świadomości siebie był Zygmunt Freud, którego teorie wprowadziły pojęcie samoświadomości i przez lata inspirowały psychologów do dalszych badań. Poznanie siebie jest jednym z często powtarzających się wyjściowych motywów na warsztatach samodoskonalenia – by ulepszyć jakąś swoją cechę, najpierw musimy uświadomić sobie jej istnienie lub jej brak. Warsztaty rozwoju osobistego mogą być natomiast ukierunkowane na bardziej konkretne zagadnienia, dotykające różnych obszarów funkcjonowania, np.: • asertywności, • radzenia sobie ze stresem, • motywacji, • skutecznej komunikacji, • kreatywności, • focusingu, czyli zrozumienia swoich wewnętrznych przeżyć, • zachowywania wewnętrznej harmonii w dobie pandemii itd. Przykłady oczywiście można mnożyć. Podczas tego typu warsztatów częstym elementem wspólnym będzie opisywanie i analiza własnych doświadczeń, odgrywanie różnego rodzaju scenek, gry zespołowe czy interpretacja zachowań innych wobec nas. Warsztaty te mogą mieć różną długość, ale zwykle trwają od kilku dni do nawet kilkunastu miesięcy. Dlaczego i dokąd udać się na warsztaty rozwoju osobistego? Jeżeli ciężko jest nam poradzić sobie z pewnymi swoimi negatywnymi cechami i zachowaniami, uważamy, że mają one wpływ na nasze relacje w życiu prywatnym i zawodowym, to niewątpliwie warto im się przyjrzeć i nad nimi popracować. Na warsztaty warto się również wybrać, kiedy uznajemy, że mamy niewystarczająco wykształcony obszar, na jakim nam zależy, i chcielibyśmy go wzmocnić czy poprawić. Warsztaty rozwoju osobistego proponuje wiele szkół coachingowych i trenerów rozwoju osobistego. Warto skrupulatnie prześwietlić tego typu ośrodki w celu potwierdzenia kompetencji i doświadczenia zawodowego osób prowadzących warsztaty. Szczególną uwagę należy zwrócić na dyplomy i uprawnienia, na podstawie których dana osoba czy organizacja prowadzi warsztaty – niektórzy bowiem trenerzy sami szkolą się w miejscach bez żadnej renomy, o wątpliwych kompetencjach w dziedzinie szkolenia przyszłych coachów. Tzw. boom na coaching sprawił, że około dekady temu na rynku pojawiły się setki „samozwańczych” coachów, którzy perfekcyjnie dobranymi słowami i roztaczaniem iluzorycznych wizji życiowej zmiany szybko zyskali rzesze fanów. Wielu z nich posługuje się pseudonaukowymi technikami, które nie tylko są nieskuteczne, ale również dezorientujące, a wręcz szkodliwe. Najbezpieczniejsze i najbardziej efektywne warsztaty zwykle można znaleźć w poradniach psychologicznych czy terapeutycznych. Rozwój osobisty to nic innego, jak odkrywanie swojej psychiki, podłoża swoich zachowań, nieuświadomionych pragnień i cech. Każda profesjonalna psychoterapia prowadzi do rozwoju osobistego – w najróżniejszych kategoriach. Pomaga radzić sobie z emocjami, interpretować i zrozumieć to, co uważamy za niedoskonałe. Psychoterapia potrafi również docierać do naszych nieuświadomionych wzorców funkcjonowania, przyczyn naszych zachowań, a także je modyfikować i kształtować. Każda tego typu zmiana to jednak cykl warsztatów, powtarzanych czasem przez wiele lat. Warsztaty prowadzone przez psychologów i psychoterapeutów najczęściej przybierają formę spotkań terapeutyczno-rozwojowych, terapii dla par, terapii grupowej lub grupy wsparcia, a ich celem jest nie tylko samorozwój, ale również samopomoc. Czy warsztaty rozwoju osobistego są skuteczne? Wiele zależy od tego, czego się spodziewamy po warsztatach i jakie efekty chcemy osiągnąć. Z pewnością żadne z warsztatów rozwoju osobistego nie są w stanie kompletnie odmienić naszego życia i sprawić, że będziemy kimś zupełnie innym – wbrew chwytliwym tytułom warsztatów nie przejdziesz „od zera do milionera”, nie staniesz się tytanem pracy, nie zaprojektujesz swojego życia. Jak twierdzi psycholog dr Beata Kozak: „Ambitne cele nierzadko okazują się mało realne. Wtedy przychodzi rozczarowanie i rozwój wiąże się z przeżywaniem negatywnych emocji, niezadowoleniem z siebie. W taką pułapkę najczęściej wpadają osoby otwarte na nowe doświadczenia, gotowe do testowania siebie w różnych sytuacjach oraz ekstrawertycy i perfekcjoniści”. Jednak warsztaty mogą być w wielu sytuacjach przydatne – być może poznasz na nich techniki i ćwiczenia, które pomogą wzmocnić pewne cechy i pozbyć się niektórych nawyków i wyrobić inne, może odkryjesz swoje mocne strony, których dotychczas nie dostrzegasz, albo zyskasz energię do działania. Może poznanie samej teorii sprawi, że staniesz się bardziej świadomy tego, co tobą kieruje w danych sytuacjach. Uczestnicy skutecznych warsztatów zwykle podkreślają, że czują się po nich bardziej pewni siebie i bardziej świadomi. Należy zdawać sobie sprawę z tego, że rozwój osobisty to praca, którą należy kontynuować również po zakończeniu warsztatów, w przeciwnym razie zmarnujemy tylko czas, pieniądze i energię. Z tego samego powodu rozwój osobisty nie jest dla wszystkich – z pewnością nie jest dla tych, którzy nie są gotowi na pracę nad sobą na własną rękę. Niektórzy mogą wręcz uzależnić się od samodoskonalenia – w pogoni za perfekcją chcą poprawić każdą swoją negatywną cechę, co ma nierzadko wpływ na relacje osobiste i postrzeganie rzeczywistości. Jak wyjaśnia dr Kozak: „Następuje przesunięcie uwagi życiowej w kierunku udziału w warsztatach, procesach coachingowych, czytania książek, zdobywania wiedzy. Bywają nawet przypadki uzależnienia od różnego rodzaju przedsięwzięć rozwojowych – udział w eventach czy warsztatach rozwojowych staje się jedyną motywacją w życiu i jedynym, bardzo wąskim źródłem zadowolenia i dobrego samopoczucia”. Podsumowanie Wiele warsztatów nie jest również przygotowanych dla osób, które chciałyby zmodyfikować cechy będące konsekwencją trudnych przeżyć czy traum – w takim przypadku pomóc mogą wyłącznie warsztaty prowadzone pod okiem kompetentnego psychologa lub psychoterapeuty. Zanim wybierzemy się na warsztaty rozwoju osobistego, musimy zadać sobie kilka kluczowych pytań: • Co chcemy osiągnąć? • Jak dużo czasu i pieniędzy możemy poświęcić? • Czy wybrany warsztat jest prowadzony przez osobę kompetentną i doświadczoną? Gdy przeanalizujemy wspomniane aspekty, z pewnością będziemy w stanie wybrać warsztaty, które będą dla nas satysfakcjonujące. Bibliografia: • P. Wszeboworska, Rozwój osobisty może zniszczyć człowieka, https://innpoland.pl/154805,goraczka-doskonalosci-nadmiar-rozwoju-osobistego-moze-zaszkodzic (dostęp: 6.05.2021).