„Dostrzec człowieka, nie jego dysfunkcję” Scenariusz zajęć wychowawczych z okazji Dnia Walki z Dyskryminacją Osób z Niepełnosprawnościami Opracowała: Małgorzata Figura GRUPA WIEKOWA: uczniowie szkoły podstawowej. CZAS TRWANIA: jedna–dwie jednostki lekcyjne. CELE OGÓLNE: • budowanie świadomości społecznej uczniów, • zaangażowanie w sprawy społeczne, • kształtowanie postawy prospołecznej, • dostrzeganie różnic i podobieństw między osobami pełnosprawnymi i osobami z niepełnosprawnościami, • rozwijanie empatii wobec osób z niepełnosprawnościami, • zapoznanie z pojęciem dyskryminacji osób z niepełnosprawnościami oraz historią Dnia Walki z Dyskryminacją Osób z Niepełnosprawnościami, • aktywizacja postaw obywatelskich w zakresie pomocy osobom z niepełnosprawnościami, • rozwijanie umiejętności tworzenia plakatów i grafiki. MATERIAŁY: • slajdy 1–6, • grafika: https://pl.pinterest.com/pin/402087072952333329/, • notatka o kampanii „Pełnoprawni i aktywni” (https://www.far.org.pl/akcja-mural.html), • filmik pt. Nick Vujicic „Jeżeli nie przydarzy ci się cud, sam go spraw” (https://www.youtube.com/watch?v=kSO8tY8f7Jw&ab_channel=FundacjaDobrzyLudzie), • filmik pt. Wszyscy jesteśmy sportowcami! (https://www.youtube.com/watch?v=YrNM446Lf6E&ab_channel=KuloodporniBielsko-Bia%C5%82a), • filmik pt. Wspieramy godność, walczymy z dyskryminacją (https://www.youtube.com/watch?v=wwcNK7knnTA&t=20s&ab_channel=PFRON), • wybrane filmiki z playlisty: https://www.youtube.com/playlist?list=PLsTp1s_9tTZve29-fgRx_PS3LIiFdc8f5, • jeśli lekcja jest prowadzona w trybie stacjonarnym: materiały do wykonania plakatów + sala z rzutnikiem i dostępem do Internetu, • jeśli lekcja jest prowadzona w trybie zdalnym: program Canva (https://www.canva.com/), • seria filmików INTEGRACJA: https://www.youtube.com/watch?v=90YGkSe-Cro&ab_channel=WTP_Warszawa, https://www.youtube.com/watch?v=4Y01f08_syw&ab_channel=WTP_Warszawa; https://www.youtube.com/watch?v=je0RXUkQ7HA, https://www.youtube.com/watch?v=RUbAzv_SeRc&ab_channel=WTP_Warszawa, • filmik pt. Nick Vujicic – Bez rąk, bez nóg, bez zmartwień [Lektor PL] (https://www.youtube.com/watch?v=mX5JfQgQcOU&ab_channel=BartoszSz). PRZEBIEG ZAJĘĆ: Część pierwsza: 1. Na początku zajęć nauczyciel wyświetla uczniom zdjęcie muralu i pyta ich, jak rozumieją słowa: „Ręce mówią, kiedy usta nie mogą”. Stara się tak naprowadzić uczniów, aby dostrzegli kontekst niepełnosprawności. 2. Następnie nauczyciel wyświetla slajdy 1 i 2 przedstawiające pozostałe murale stworzone w ramach kampanii „Pełnoprawni i aktywni”. 3. Prowadzący zajęcia wyjaśnia uczniom przekaz kampanii. Może odczytać słowa jej twórców: Skąd wziął się pomysł na takie właśnie przedstawienia? Także tu, motywów i przyczyn było kilka. Szukaliśmy wspólnego mianownika, czegoś łączącego doświadczenia życia osób pełno- i niepełnosprawnych. Taką wspólną przestrzenią jest doświadczenie miłości, bez względu na etap jej rozwoju: czy to początkowy zachwyt sobą dwójki nastolatków, czy też pełna pasji relacja ludzi dorosłych, małżeństwo, rodzina. Cały ten wachlarz uczuć chcieliśmy zamknąć w naszych muralach i poprzez odwołanie się do jego uniwersalnego wymiaru pokazać wózkowiczów jako jednych z nas. Ludzi, którzy kochają, wchodzą w relacje i związki, przeżywają – tak samo jak pełnosprawni – te same uczucia i emocje. Chcieliśmy także pokazać przedstawienia osób atrakcyjnych, podkreślić, że piękno, bycie przystojnym nie zależy od tego, czy człowiek porusza się na wózku czy nie. (więcej informacji o kampanii: https://www.far.org.pl/akcja-mural.html) 4. Nauczyciel podkreśla znaczenie podobieństw między osobami pełnosprawnymi i osobami z niepełnosprawnościami. Następnie informuje uczniów, że zaraz obejrzą krótki filmik o Nicku Vujicicu, który urodził się chory na fokomelię – to bardzo rzadka choroba objawiająca się brakiem kończyn. Prosi, aby w trakcie oglądania uczniowie zwrócili uwagę na czynności, które Nick wykonuje pomimo bycia osobą z niepełnosprawnościami. Wyświetla film pt. Nick Vujicic „Jeżeli nie przydarzy ci się cud, sam go spraw” (https://www.youtube.com/watch?v=kSO8tY8f7Jw&ab_channel=FundacjaDobrzyLudzie) 5. Prowadzący zajęcia pyta uczniów, jakie uczucia towarzyszyły im w trakcie poznawania historii Nicka. Czy zaskoczył ich tryb życia bohatera? Jak uważają, skąd w nim tyle siły i woli walki, aby przekraczać ograniczenia związane z jego niepełnosprawnością? Co według nich łączy przekaz murali oraz historię Nicka? Nauczyciel stara się naprowadzić dzieci na wniosek, że pomimo różnic między osobami pełno- i niepełnosprawnymi wszystkie tak samą czują, kochają, pragną tak samo żyć. Jako podsumowanie tej części zajęć nauczyciel wyświetla filmik pt.: Wszyscy jesteśmy sportowcami! (https://www.youtube.com/watch?v=YrNM446Lf6E&ab_channel=KuloodporniBielsko-Bia%C5%82a). Może zapytać uczniów, czy obserwują dokonania paraolimpijczyków oraz czy słyszeli o igrzyskach paraolimpijskich. 6. Nauczyciel podaje uczniom temat lekcji: „Dostrzec człowieka, nie jego dysfunkcję”. Część druga: 1. Nauczyciel pyta uczniów, czy spotkali się z pojęciem dyskryminacji osób z niepełnosprawnościami bądź z przejawami takiej dyskryminacji. Wyświetla slajd 3, na którym znajduje się wyjaśnienie tego pojęcia. 2. Prowadzący zajęcia przedstawia uczniom historię Dnia Walki z Dyskryminacją Osób z Niepełnosprawnościami oraz kilka faktów dotyczących niepełnosprawności. Prezentuje slajdy 4–6, a następnie włącza film pt. Wspieramy godność, walczymy z dyskryminacją (https://www.youtube.com/watch?v=wwcNK7knnTA&t=20s&ab_channel=PFRON). 3. Nauczyciel przedstawia uczniom inicjatywę Samorzeczników z Klubu Świadomej Młodzieży przy Fundacji Autism Team, którzy postanowili opowiedzieć o tym, jak ważna jest autonomia i godność każdego człowieka. Pokazuje klasie wybrane filmiki z playlisty: https://www.youtube.com/playlist?list=PLsTp1s_9tTZve29-fgRx_PS3LIiFdc8f5. Część trzecia: 1. Prowadzący zajęcia pyta uczniów, czy wiedzą, jak zachować się wobec osób z niepełnosprawnościami. Czy mieli okazję pomóc takiej osobie? Czy rodzice z nimi o tym rozmawiali? 2. Jeżeli lekcja odbywa się w trybie stacjonarnym, nauczyciel dzieli uczniów na cztery grupy, w których stworzą wspólnie plakat informujący o tym, jak zachowywać się w stosunku do osób z niepełnosprawnościami. Jeśli lekcja jest prowadzona online, prosi uczniów, aby samodzielnie stworzyli własny plakat w Canvie (również stara się podzielić ich w taki sposób, aby na podstawie każdego filmiku powstało kilka plakatów). Wyświetla dzieciom serię filmików INTEGRACJA, które przedstawiają, jak pomóc osobom z niepełnosprawnościami: ruchową, wzrokową, słuchową i intelektualną: https://www.youtube.com/watch?v=90YGkSe-Cro&ab_channel=WTP_Warszawa; https://www.youtube.com/watch?v=4Y01f08_syw&ab_channel=WTP_Warszawa; https://www.youtube.com/watch?v=je0RXUkQ7HA; https://www.youtube.com/watch?v=RUbAzv_SeRc&ab_channel=WTP_Warszawa. 3. Nauczyciel prosi uczniów o zaprezentowanie plakatów (w grupach bądź indywidualnie). 4. Na zakończenie prowadzący podsumowuje lekcję i włącza filmik pt. Nick Vujicic – Bez rąk, bez nóg, bez zmartwień [Lektor PL] (https://www.youtube.com/watch?v=mX5JfQgQcOU&ab_channel=BartoszSz.).