STAN PRAWNY NA 23 KWIETNIA 2021 Postępowanie odwoławcze od rozstrzygnięcia komisji rekrutacyjnej w przedszkolu w orzecznictwie sądowym Opracował: Roman Lorens, konsultant ds. organizacji i zarządzania oświatą, ekspert ds. awansu zawodowego nauczycieli, były długoletni dyrektor szkoły. Lider i koordynator doskonalenia zawodowego nauczycieli i kadry kierowniczej szkół. Autor licznych artykułów z zakresu zarządzania oświatą i publikacji książkowych Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 910 ze zm.), • Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 256 ze zm.), • Ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 576), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 sierpnia 2019 r. w sprawie przeprowadzania postępowania rekrutacyjnego oraz postępowania uzupełniającego do publicznych przedszkoli, szkół, placówek i centrów (Dz.U. z 2019 r. poz. 1737). Postępowanie rekrutacyjne Zgodnie z art. 130 ust. 2, 4 i 7 Ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe w przy-padku rekrutacji do publicznych przedszkoli dzieci przyjmuje się na wniosek rodzica po prze-prowadzeniu postępowania rekrutacyjnego, które może być prowadzone z wykorzystaniem systemu informatycznego. O przyjęciu dziecka decyduje dyrektor przedszkola . Przyjmuje się kandydatów zamieszkałych na obszarze danej gminy (art. 131), spełniających kryteria usta-wowe mające tę samą wartość (ust. 2), ale organ prowadzący może wprowadzić kryteria do-datkowe (nie więcej niż sześć), mające różną wartość (ust. 6). Rodzic/opiekun może złożyć stosowny wniosek o przyjęcie dziecka do przedszkola (art. 152), jednak nie więcej niż do trzech placówek (art. 156), w określonym terminie, w którym prowadzone są postępowania rekrutacyjne (art. 153), poprzedzone ogłoszeniami (art. 154). Postępowanie rekrutacyjne prowadzą komisje powoływane przez dyrektorów przedszkoli (art. 157 ust. 1). Do zadań komisji należą w szczególności ustalenie wyników postępowania rekrutacyjnego i podanie do publicznej wiadomości listy kandydatów zakwalifikowanych i niezakwalifikowanych, następnie ustalenie i podanie do publicznej wiadomości listy kandy-datów przyjętych i kandydatów nieprzyjętych (art. 157 ust. 2 pkt 1, 2 i 5). Lista kandydatów zakwalifikowanych obejmuje osoby, które przeszły postępowanie rekrutacyjne i złożyły sto-sowne dokumenty. Następnie z tej listy komisja tworzy listę kandydatów przyjętych i nieprzy-jętych. Lista zawiera imiona i nazwiska kandydatów, uszeregowane w kolejności alfabetycz-nej, oraz najniższą liczbę punktów, która uprawnia do przyjęcia (art. 158 ust. 4). Dopiero od daty publikacji listy przyjętych (w terminie siedmiu dni) można wystąpić do ko-misji z wnioskiem o sporządzenie uzasadnienia odmowy przyjęcia. Uzasadnienie sporządza komisja w terminie pięciu dni i zawiera ono przyczyny odmowy przyjęcia, w tym najniższą liczbę punktów, która uprawniała do przyjęcia, oraz liczbę punktów uzyskanych przez kandy-data w postępowaniu rekrutacyjnym (art. 158 ust. 7). Ważne! Ustawodawca przewidział postępowanie rekrutacyjne uzupełniające, ale wyłącznie w przy-padku, gdy pozostaną wolne miejsca. Regulacji odnoszących się do przypadku odwrotnego nie zawiera Rozporządzenie MEN z dnia 21 sierpnia 2019 r. w sprawie przeprowadzenia po-stępowania rekrutacyjnego oraz postępowania uzupełniającego do publicznych przeszkoli, szkół, placówek i centrów, co oznacza, że pozostawia ją w gestii komisji i dyrektora przed-szkola. Rozstrzygnięcie komisji rekrutacyjnej Od rozstrzygnięcia komisji w postaci uzasadnienia przysługuje rodzicowi odwołanie (art. 158 ust. 8), które ten może wnieść w terminie siedmiu dni, a które rozpatruje dyrektor przedszkola również w terminie siedmiu dni, wydając rozstrzygnięcie (ustawodawca nie użył słowa decy-zja) zaskarżalne do sądu administracyjnego (ust. 8 i 9). Zarówno rozstrzygnięcia komisji rekrutacyjnej, jak i rozstrzygnięcia dyrektora placówki oświatowej w postępowaniu odwoławczym, stanowią decyzje administracyjne w rozumieniu art. 104 Ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego. W związku z tym przyjmuje się, że rozstrzygnięcie komisji rekrutacyjnej oraz jego uzasad-nienie, z uwagi na kolegialny charakter organu, powinni podpisać wszyscy jej członkowie, a nie tylko przewodniczący . Ważne! Nieprawidłowość procesowa, która polega na niepodpisaniu decyzji przez wszystkich obec-nych na posiedzeniu członków organu kolegialnego, stawia wolę organu pod znakiem zapyta-nia. Decyzja obarczona tym błędem już z tego tylko powodu podlega wyeliminowaniu z obro-tu prawnego . Stosowanie procedur losujących Zgodnie z Wyrokiem WSA w Gliwicach z dnia 30 listopada 2020 r. (III SA/Gl 351/20) zasto-sowanie przez komisję rekrutacyjną losowania lub alfabetycznego wyboru kandydatów do publicznego przedszkola jest zgodne z prawem i nie narusza zasad naboru. Sąd zauważył, że ani w Rozporządzeniu MEN z dnia 21 sierpnia 2019 r. w sprawie przeprowadzenia postępo-wania rekrutacyjnego oraz postępowania uzupełniającego do publicznych przeszkoli, szkół, placówek i centrów, ani w art. 158 ust. 9 Ustawy Prawo oświatowe nie wskazano, jakimi kry-teriami ma się kierować dyrektor rozpatrujący odwołania w sytuacji, kiedy wszyscy odwołu-jący w równym stopniu spełnili kryteria z II etapu rekrutacji. W opinii WSA dowodzi to, że ustawodawca rozstrzygnięcie odwołania w tej kwestii pozo-stawił dyrektorowi przedszkola, który wobec stałej liczby miejsc musiałby skreślić z listy przyjętych innego kandydata bez żadnych merytorycznych przesłanek. Tym samym WSA podziela w całej rozciągłości stanowisko zawarte w Wyroku WSA w Bydgoszczy z dnia 30 stycznia 2018 r. (II SA/Bd 891/17), zgodnie z którym: „(...) fakultatywna możliwość pro-wadzenia postępowania rekrutacyjnego z wykorzystaniem «systemów informatycznych» (...) służy wykonaniu zadania nie w znaczeniu merytorycznym, lecz technicznym”. System informatyczny, o którym mowa, powinien być rozumiany, w oparciu o wykładnię systemową, jako system teleinformatyczny, czyli zespół współpracujących ze sobą urządzeń informatycznych i oprogramowania, zapewniający przetwarzanie, przechowywanie, a także wysyłanie i odbieranie danych przez sieci telekomunikacyjne za pomocą właściwego dla da-nego rodzaju sieci telekomunikacyjnego urządzenia końcowego w rozumieniu przepisów Ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne. Ważne! Zdaniem sądu postępowanie rekrutacyjne może opierać się na wykorzystaniu narzędzi umoż-liwiających składanie i rozpatrywanie online wniosków o przyjęcie do szkół i placówek. Może być to nie tylko wspomagająca, ale nawet wyłączna forma organizowania postępowania rekrutacyjnego. Co nie dowodzi, że kandydatów weryfikuje i wybiera komputer, lecz komisja, która sporządza listę. Kryterium daty urodzenia dziecka Stosownie do Wyroku WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 2 września 2020 r. (II SA/Go 258/20) wskazać należy, że żaden przepis obowiązującego prawa nie daje szczególnych pre-ferencji kandydatom według daty ich urodzenia, przy założeniu, że dzieci młodsze otrzymują punktację z racji daty urodzenia. Charakter przesłanek wymienionych w art. 134 ust. 4 Ustawy Prawo oświatowe wskazuje, że na drugim etapie rekrutacji kryteria powinny być określone z uwzględnieniem zapewnienia jak najpełniejszej realizacji potrzeb dziecka i jego rodziny oraz lokalnych potrzeb społecznych. Innymi słowy, wszyscy uprawnieni kandydaci powinni być traktowani niezależnie od ich wieku. Zatem faworyzujące traktowanie kandydatów ze względu na datę urodzenia, czyli uzależnienie pośrednio lub bezpośrednio przyznania lub odmowy przyznania punktów w procesie rekrutacji do przedszkoli od spełnienia kryterium wieku, stanowi złamanie zasady równości wobec prawa. Ważne! W opinii WSA w Gorzowie Wielkopolskim kryterium daty urodzenia dziecka, określone w regulaminie rekrutacji do przedszkola, nie mieści się w granicach wyznaczonych przez art. 131 ust. 4 Ustawy Prawo oświatowe.