STAN PRAWNY NA 6 KWIETNIA 2021 Czy nauczycielowi prowadzącemu zajęcia w domu ucznia niepełnosprawnego, przysługuje z tego tytułu zwrot kosztów przejazdu? Opracował: Michał Łyszczarz, prawnik, główny specjalista w Wydziale Oświaty w Urzędzie Miasta w Dąbrowie Górniczej, współautor komentarza do Ustawy o systemie oświaty oraz szeregu publikacji z zakresu prawa oświatowego Sytuacja pierwsza: nauczyciel w danym dniu pracuje tylko poza miejscem stałej pracy w domu ucznia (odległość do domu ucznia jest mniejsza niż do miejsca stałej pracy). Sytuacja druga: nauczyciel trzy godziny pracuje w domu ucznia i przyjeżdża do szkoły (odległość do miejsca stałej pracy nie zwiększa się). Sytuacja trzecia: nauczyciel w danym dniu rozpoczyna pracę w szkole, następnie wyjeżdża na dwie godziny do domu ucznia i wraca do szkoły – miejsca stałej pracy. Czy nauczycielowi przysługuje z tego tytułu zwrot kosztów przejazdu? Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeksu pracy (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320), • Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz.U. z 2013 r. poz. 167), • Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2140 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy (Dz.U. z 2002 r. Nr 27 poz. 271 ze zm.). W każdym z tych przypadków nauczycielowi przysługuje zwrot kosztów przejazdu z uwagi na wykonywanie obowiązków służbowych poza siedzibą pracodawcy. Do podróży służbowych wykonywanych przez nauczycieli zastosowanie mają przepisy art. 775 § 1 Kodeksu pracy, który stwierdza, iż pracownikowi wykonującemu na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy, przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z podróżą służbową. Należy tu również odwołać się do przepisów Rozporządzenia w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej. Zgodnie z § 2 tego aktu, z tytułu podróży krajowej oraz podróży zagranicznej, odbywanych w terminie i miejscu określonym przez pracodawcę, pracownikowi przysługują: • diety, • zwrot kosztów: o przejazdów, o dojazdów środkami komunikacji miejscowej, o noclegów, o innych niezbędnych udokumentowanych wydatków, określonych lub uznanych przez pracodawcę odpowiednio do uzasadnionych potrzeb. Stosownie do treści § 3 ust. 1 tego Rozporządzenia, środek transportu właściwy do odbycia podróży krajowej lub podróży zagranicznej, a także jego rodzaj i klasę, określa pracodawca. W przypadku szkoły czy też innej jednostki organizacyjnej systemu oświaty to jej dyrektor decyduje, z jakiego środka lokomocji ma skorzystać pracownik szkoły w celu odbycia podróży służbowej. Z treści § 3 ust. 3 Rozporządzenia wynika natomiast, że na wniosek pracownika pracodawca może wyrazić zgodę na przejazd w podróży krajowej lub podróży zagranicznej samochodem osobowym, motocyklem lub motorowerem niebędącymi własnością pracodawcy. Ta właśnie regulacja umożliwia wykorzystanie przez nauczyciela własnego samochodu do podróży służbowej. Należy przy tym zwrócić uwagę, iż konstrukcja przywołanego przepisu nie pozostawia wątpliwości, iż to pracownik, któremu zostało wydane polecenie odbycia podróży służbowej, ma uprawnienie do zwrócenia się z wnioskiem do dyrektora o wykorzystanie własnego samochodu. Co istotne, wniosek ten nie jest dla dyrektora wiążący, może zatem się on nie zgodzić na takie rozwiązanie, co jest uzasadnione w sytuacji, w której z kalkulacji ekonomicznej wynika, iż podróż przy wykorzystaniu transportu publicznego jest tańsza niż samochodem pracownika. Z treści § 3 ust. 4 Rozporządzenia wynika, iż w razie wykorzystania do podróży służbowej samochodu nienależącego do pracodawcy pracownikowi przysługuje zwrot kosztów przejazdu w wysokości stanowiącej iloczyn przejechanych kilometrów przez stawkę za jeden kilometr przebiegu, ustaloną przez pracodawcę, która nie może być wyższa niż określona w przepisach wydanych na podstawie art. 34a ust. 2 Ustawy o transporcie drogowym. Przepisy, do których odwołuje się ta regulacja, to Rozporządzenie w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy. Stosownie do treści § 2 tego aktu, koszty używania pojazdów do celów służbowych pokrywa pracodawca według stawek za 1 kilometr przebiegu pojazdu, które nie mogą być wyższe niż: • dla samochodu osobowego: o o pojemności skokowej silnika do 900 cm3 – 0,5214 zł, o o pojemności skokowej silnika powyżej 900 cm3 – 0,8358 zł; • dla motocykla – 0,2302 zł, • dla motoroweru – 0,1382 zł. Rozporządzenie określa stawki maksymalne, których pracodawca nie może przekroczyć. Jednocześnie jednak nie jest obowiązany do ustalenia stawki właśnie w maksymalnej wysokości, zatem zwrot za 1 km przebiegu w podróży służbowej może zostać ustalony w wysokości niższej. Oficyna MM nie udziela porad prawnych. Odpowiedzi są wyłącznie wyrazem własnej oceny Doradcy Prawnego Oficyny MM. Nie stanowią urzędowej wykładni prawa, a ich zastosowanie nie może rodzić odpowiedzialności za ewentualne skutki zastosowania zaproponowanych rozwiązań zarówno ze strony Oficyny MM, jak i Doradcy Prawnego Oficyny MM.