Lata 70. XX w. zdaniem wielu historyków, paradok salnie, były czasem stagnacji i spokoju. Wzrost poziomu życia Polaków stał się faktem. Pociągało to za sobą rozbudzenie potrzeb konsumenckich, których władza nie mogła już zaspokoić. Konsekwencją była zapowiedź podwyżki cen artykułów żywnościowych. W opinii historyków stanowiła ona bezpośredni powód protestów robotników, które rozpoczęły się rankiem 25 czerwca 1970 r. w Zakładach Metalowych im. gen. Waltera w Radomiu. P rotestujący chcieli rozmawiać z I sekretarzem KW Januszem Prokopiakiem. Do dialogu jednak nie doszło, czego konsekwencją było zaostrzenie sytuacji i uliczne zamieszki. W tym samym czasie d oszło też do protestów w Ursusie i Płocku. Wydarzenia te spowodowały, że władze zdecydowały się cofnąć podwyżki cen, ale nie wpłynęło to na zmiany w kierownictwie rządu (cho ć premier Jaroszewicz początkowo chciał zrezygnować z pełnionej funkcji). W związk u z tymi wydarzeniami zatrzymano, a następnie zwolniono z pracy wiele osób. Środowisko intelektualistów wyraziło solidarność z robotnikami. 23 września czternaście osób ogłosiło Apel do społeczeństwa i władz PRL , informujący o powstaniu Komitetu Obrony Rob o tników ( Jeżeli chodzi o sztukę filmową, to po wydarzeniach z 1976 r., w czasie, w którym królowało tzw. kino moralnego niepokoju, powstało kilka ciekawych filmów, o których warto pamiętać w kontekście rozważań o sztuce i artyście w filmie polskim. N a szczególną uwagę zasługują obrazy w reżyserii Andrzeja Wajdy, Krzysztofa Zanussiego, Agnieszki Holland, Krzysztofa Kieślowskiego, Feliksa Falka i Janusza Kijowskiego. W kanonie nurtu, pośród wielu innych, m ożna wskazać następujące tytuły: • Człowiek z marmuru (1976, premiera: 1977) i Dyrygent (1979) Andrzeja Wajdy, • Barwy ochronne (1976) Krzysztofa Zanussiego, • Amator (1979) Krzysztofa Kieślowskiego, • Zdjęcia próbne (1976/1977) i Aktorzy prowincjonalni (1979) Agnieszki Holland, • Wodzirej (1977) i Bohater roku (1981) Feliksa Falka, • Indeks (1977) Janusza Kijowskiego. Przy okazji przygotowywania zajęć na temat wydarzeń czerwca 1976 r. warto natomiast obejrzeć nastę pujące filmy dokumentalne (porządek alfabetyczny): • Czerwiec 1976Czerwiec 1976 (film dokumentalny), reż. Jędrzej Lipski, Pi(film dokumentalny), reż. Jędrzej Lipski, Piotr Mielech (2016). Twórcy otr Mielech (2016). Twórcy filmu wrócili do Płocka czterdzieści lat po tych dramatycznych wydarzeniach po to, filmu wrócili do Płocka czterdzieści lat po tych dramatycznych wydarzeniach po to, żeby odszukać protestujących przed laty robotników. Lipski i Mielech zadali im żeby odszukać protestujących przed laty robotników. Lipski i Mielech zadali im kluczowe pytanie: „Jakkluczowe pytanie: „Jak zapamiętali gorący czerwiec 1976 r.?”.zapamiętali gorący czerwiec 1976 r.?”. • Dwie strony barykady radomskiego czerwcaDwie strony barykady radomskiego czerwca, reż. Sławomir Koehler (2016)., reż. Sławomir Koehler (2016). • KamieńKamień, reż. Jacek Gwizdała (2016) o pomniku Czerwca 1976., reż. Jacek Gwizdała (2016) o pomniku Czerwca 1976. • Ludzie na torach. UrsusLudzie na torach. Ursus –– Czerwiec Czerwiec ‘‘7676, reż. Jacek Głuski (2010). Film poświęcony , reż. Jacek Głuski (2010). Film poświęcony wydwydarzenarzeniom w Ursusie w czerwcu 1976 r.iom w Ursusie w czerwcu 1976 r. W 2021 r. premierę będzie miał film fabularny W 2021 r. premierę będzie miał film fabularny KlechaKlecha opowiadający historię ks. Romana opowiadający historię ks. Romana Kotlarza w reżyserii Jacka Gwizdały. Główne role zagrają: Mirosław Baka (jako ksiądz Kotlarza w reżyserii Jacka Gwizdały. Główne role zagrają: Mirosław Baka (jako ksiądz Roman), Piotr Fronczewski (jako „Mistrzo”), ArtuRoman), Piotr Fronczewski (jako „Mistrzo”), Artur Żmijewski (r Żmijewski (jako jako Stefan), Danuta Stenka Stefan), Danuta Stenka ((jako jako Lucyna) i inni. Scenariusz filmu powstał na podstawie powieści Wojciecha Pestki Lucyna) i inni. Scenariusz filmu powstał na podstawie powieści Wojciecha Pestki Powiedzcie swoimPowiedzcie swoim.. arto arto również polecić uczniomrównież polecić uczniom komiks Przemysława Ochnia komiks Przemysława Ochnia Radomski Czerwiec ‘Radomski Czerwiec ‘7676: : https://culture.pl/pl/galeria/kohttps://culture.pl/pl/galeria/komiksmiks--radomskiradomski--czerwiecczerwiec--7676--przemyslprzemyslawaawa--ochniaochnia--galeria galeria [dostęp: 18 marca 2021]. Wydawnictwo [dostęp: 18 marca 2021]. Wydawnictwo uzupełniło go o dodatek historyczny przygotowany uzupełniło go o dodatek historyczny przygotowany przez pracowników Biura Edukacji Publicznej IPN, dr. Pawła Sasprzez pracowników Biura Edukacji Publicznej IPN, dr. Pawła Sasankę i Arkadiusza ankę i Arkadiusza Kutkowskiego.Kutkowskiego. Działania edukacyjne zw Działania edukacyjne związane z lekcją na temat portretów polskich datiązane z lekcją na temat portretów polskich dat Temat: Temat: Portrety dat Portrety dat –– rok rok 19761976 Grupa wiekowa: Grupa wiekowa: uczniowieuczniowie szkół podstawowych i średnichszkół podstawowych i średnich Pytania (wybór): Pytania (wybór): 1. Czy potrafisz wskazać najważniejsze powody, dla ktCzy potrafisz wskazać najważniejsze powody, dla których rok 1976 jest tak ważny órych rok 1976 jest tak ważny ww historii Polski?historii Polski? 2. Czy poCzy potrafisz wskazać polskich pisarzy/poetów (pisarki/ptrafisz wskazać polskich pisarzy/poetów (pisarki/poetki) tworzących ok. oetki) tworzących ok. 19761976 r.r.?? 3. Czy potrafisz wskazać polskich malarCzy potrafisz wskazać polskich malarzy/malarki (artystów plastyków)zy/malarki (artystów plastyków) twotworzących ok. rzących ok. 1976 r.1976 r.?? 4. Czy znasz jakieś filmy dokumentalne, fabularne (seCzy znasz jakieś filmy dokumentalne, fabularne (seriale) poświęcone wydarzeniom riale) poświęcone wydarzeniom zz rrokiem 1976?okiem 1976? 5. Co chciałbyś, żeby następne pokolenia zapamiętały w związku z datą 1976? Może to Co chciałbyś, żeby następne pokolenia zapamiętały w związku z datą 1976? Może to być wydarzenie, postać, dzieło sztuki itp. Uzasadnij swoją odpowiedź. Przygotujbyć wydarzenie, postać, dzieło sztuki itp. Uzasadnij swoją odpowiedź. Przygotujciecie (w (w grupach) mapę pamięci tego roku. grupach) mapę pamięci tego roku. Bibliografia (wybór): Bibliografia (wybór): • Czerwiec 1976. SporyCzerwiec 1976. Spory i refleksje po 25 latachi refleksje po 25 latach, red. P. Sas, red. P. Sasanka, R. Spałek, Warszawa anka, R. Spałek, Warszawa 2003.2003. • J. EislerJ. Eisler, , Polskie miesiące, czyli kryzys(y) w PRLPolskie miesiące, czyli kryzys(y) w PRL, Warszawa 2008., Warszawa 2008. • P. SasankaP. Sasanka, S. Stępień, , S. Stępień, Czerwiec 1976. Radom, Ursus, PłockCzerwiec 1976. Radom, Ursus, Płock,, Warszawa 2006. Warszawa 2006. • P. P. Sasanka, Sasanka, Czerwiec 1976. Geneza, przebiegCzerwiec 1976. Geneza, przebieg, konsekwencje, konsekwencje, Warszawa 2006., Warszawa 2006