STAN PRAWNY NA 1 MARCA 2022 Arkusz organizacji pracy przedszkola niepublicznego Opracowała: Małgorzata Celuch, wicedyrektorka w zespole szkół, nauczycielka matematyki i informatyki z 21-letnim stażem pracy, egzaminatorka, współorganizatorka międzyszkolnych zawodów matematycznych. Zaktualizował: Michał Łyszczarz, prawnik, autor komentarza do Ustawy o systemie oświaty oraz licznych publikacji z zakresu prawa oświatowego, prawa pracy, finansów publicznych i funkcjonowania samorządu terytorialnego, uznany prelegent i szkoleniowiec, wykładowca toruńskiej i bydgoskiej Wyższej Szkoły Bankowej, główny specjalista w Wydziale Oświaty w Urzędzie Miasta w Dąbrowie Górniczej, przez lata tworzył trzon Wydziału Nadzoru Prawnego Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1915), • Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1082), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 lutego 2019 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli (Dz.U. z 2019 r. poz. 502), • Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 kwietnia 2019 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (Dz.U. z 2019 r. poz. 639 ze zm.), • Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 60 ze zm.), • Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1762), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1289). Wymagania dotyczące zawartości arkusza wynikające z prawa oświatowego Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe stwierdza w art. 110 ust. 1, że arkusz organizacji pracy przedszkola określa szczegółową organizację nauczania, wychowania i opieki w danym roku szkolnym. Oznacza to, że jest on najważniejszym dokumentem dotyczącym planowania pracy placówki, a jednocześnie – z uwagi na jego treść – odzwierciedlającym aktualny poziom zatrudnienia. Co jednak istotne, art. 110 ust. 2a Prawa oświatowego mówi, że w przypadku przedszkoli prowadzonych przez osobę prawną inną niż jednostka samorządu terytorialnego lub osobę fizyczną arkusz organizacji opracowuje dyrektor przedszkola, a następnie przekazuje do zao-piniowania zakładowym organizacjom związkowym będącym jednostkami organizacyjnymi organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu Ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego albo jednostkami organizacyjnymi organizacji związkowych wchodzących w skład organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu tej Ustawy, zrzeszających nauczycieli, które przedstawiły dyrektorowi przedszkola informację, o której mowa w art. 251 ust. 2 Ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych, czyli informację o liczbie członków tej organizacji na terenie danej jednostki organizacyjnej. W efekcie arkusz organizacji muszą tworzyć dyrektorzy zarówno przedszkoli samorządowych, jak i niesamorządowych. Przepis ten, czytany literalnie, dotyczy wszystkich przedszkoli prowadzonych przez osobę prawną inną niż jednostka samorządu terytorialnego lub osobę fizyczną, co wskazywałoby, że arkusz należy tworzyć obowiązkowo również w przedszkolach niepublicznych. Taka interpretacja jest jednak nieuprawniona, należy bowiem wziąć jeszcze pod uwagę systematykę Prawa oświatowego. Przepis art. 110 znajduje się w rozdziale 5 Prawa oświatowego, zatytułowanym „Organizacja kształcenia, wychowania i opieki w szkołach i placówkach publicznych”. Jeżeli ustawodawca chciałby ustanowić obowiązek tworzenia arkusza organizacji również w przedszkolach niepublicznych, to odpowiedni obo-wiązek zawarłby w rozdziale 8 Ustawy, zatytułowanym „Szkoły i placówki niepubliczne”. Ponieważ tak się nie stało, uznać należy, że Prawo oświatowe nie nakłada na przedszkola niepubliczne obowiązku tworzenia arkusza organizacji pracy. Zazwyczaj jednak statut zawiera informację o zamieszczeniu danych związanych z organizacją pracy przedszkola w arkuszu organizacyjnym. Bez względu bowiem na typ placówki, jej wielkość czy inne cechy, sposób jej funkcjonowania musi być zaplanowany. Stworzenie planu powinno odbyć się z wyprzedzeniem na tyle dużym, aby możliwe było działanie zgodne z prawem, np. rozwiązywanie stosunków pracy zgodnie z Kodeksem pracy (np. z trzymie-sięcznym okresem wypowiedzenia). Osoba prowadząca lub organ prowadzący przedszkole powinny też dysponować danymi potrzebnymi do zaplanowania wydatków na kolejny rok szkolny. Przedszkole niepubliczne działa na podstawie statutu nadanego mu przez osobę prowadzącą lub organ prowadzący. Jest to podstawowy akt prawa wewnętrznego, szkoła lub placówka niepubliczna działają bowiem na podstawie statutu nadanego przez osobę prowadzącą. Statut ów powinien określać: • nazwę i rodzaj przedszkola oraz jego siedzibę, • nazwę i siedzibę organu prowadzącego, • cele i zadania przedszkola wynikające z przepisów prawa, w tym w zakresie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej, organizowania opieki nad dziećmi niepeł-nosprawnymi, umożliwiania dzieciom podtrzymywania poczucia tożsamości narodo-wej, etnicznej, językowej i religijnej, z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa oraz zasad promocji i ochrony zdrowia, • sposób realizacji zadań przedszkola, z uwzględnieniem wspomagania indywidualnego rozwoju dziecka oraz wspomagania rodziny w wychowaniu dziecka i przygotowaniu go do nauki w szkole, a w przypadku dzieci niepełnosprawnych – ze szczególnym uwzględnieniem rodzaju niepełnosprawności, • sposób sprawowania opieki nad dziećmi w czasie zajęć w przedszkolu oraz w czasie zajęć poza przedszkolem, • szczegółowe zasady przyprowadzania dzieci i ich odbierania z przedszkola przez rodziców lub upoważnioną przez nich osobę zapewniającą dziecku pełne bezpieczeństwo, • formy współdziałania z rodzicami oraz częstotliwość organizowania kontaktów z ro-dzicami, • organy przedszkola oraz ich szczegółowe kompetencje, a także szczegółowe warunki współdziałania organów przedszkola oraz sposób rozwiązywania sporów między tymi organami, • organizację pracy przedszkola, w tym organizację wczesnego wspomagania rozwoju dzieci, jeżeli przedszkole takie wspomaganie prowadzi, a także zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, jeżeli przedszkole takie zajęcia prowadzi, • czas pracy przedszkola ustalony przez organ prowadzący na wniosek dyrektora przed-szkola, w uzgodnieniu z radą przedszkola, a w przypadku braku rady przedszkola – z radą rodziców, • zasady odpłatności za pobyt dzieci w przedszkolu i korzystanie z wyżywienia ustalone przez organ prowadzący, • zakres zadań nauczycieli oraz innych pracowników, w tym zadań związanych z: o zapewnieniem bezpieczeństwa dzieciom w czasie zajęć organizowanych przez przedszkole, o współdziałaniem z rodzicami w sprawach wychowania i nauczania dzieci, z uwzględnieniem prawa rodziców do znajomości zadań wynikających z programu wychowania przedszkolnego realizowanego w danym oddziale i uzyskiwania in-formacji dotyczących dziecka, jego zachowania i rozwoju, o planowaniem i prowadzeniem pracy dydaktyczno-wychowawczej oraz odpowie-dzialnością za jej jakość, o prowadzeniem obserwacji pedagogicznych mających na celu poznanie i zabezpie-czenie potrzeb rozwojowych dzieci oraz dokumentowaniem tych obserwacji, o współpracą ze specjalistami świadczącymi pomoc psychologiczno-pedagogiczną, opiekę zdrowotną i inną; • prawa i obowiązki dzieci, w tym przypadki, w których dyrektor przedszkola może skreślić dziecko z listy uczniów, • warunki stosowania sztandaru przedszkola, godła przedszkola oraz ceremoniału przedszkolnego, o ile zostały ustanowione. Przykład zapisów statutowych § ..... 1. Szczegółową organizację wychowania, nauczania i opieki w danym roku szkolnym określa arkusz organizacji pracy Przedszkola Niepublicznego ............................. w .............................., opracowany przez dyrektora placówki. 2. W arkuszu organizacyjnym określa się w szczególności: 1) liczbę oddziałów, 2) liczbę dzieci w poszczególnych oddziałach, 3) tygodniowy wymiar zajęć, w tym zajęć z religii, z języka mniejszości narodowej, języka mniejszości etnicznej lub języka regionalnego, o ile takie zajęcia są w przedszkolu prowadzone, 4) czas pracy przedszkola oraz poszczególnych oddziałów, 5) liczbę pracowników ogółem, w tym pracowników zajmujących stanowiska kierownicze, 6) liczbę nauczycieli, w tym nauczycieli zajmujących stanowiska kierownicze, wraz z informacją o ich stopniu awansu zawodowego i kwalifikacjach oraz liczbę godzin zajęć prowadzonych przez poszczególnych nauczycieli, 7) liczbę pracowników administracji i obsługi, w tym pracowników zajmujących stanowiska kierownicze oraz etatów przeliczeniowych, 8) ogólną liczbę godzin finansowanych ze środków przydzielonych przez organ prowadzący przedszkole, w tym liczbę godzin zajęć edukacyjnych i opiekuńczych, zajęć rewalidacyjnych, zajęć z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz innych zajęć wspomagających proces kształcenia, realizowanych w szczególności przez pedagoga, psychologa, logopedę i innych nauczycieli. Wzór arkusza organizacji pracy przedszkola Żaden akt prawny nie określa wzoru arkusza organizacji pracy przedszkola – i to zarówno publicznego, jak i niepublicznego. Wzory takie są tworzone przez dyrektorów lub osobę pro-wadzącą przedszkole niepubliczne i bardzo często są identyczne lub zbliżone do arkuszy or-ganizacyjnych przedszkoli publicznych. Kto odpowiada za przygotowanie arkusza? Za prawidłowe przygotowanie arkusza organizacji pracy i terminowe dostarczenie go do oso-by prowadzącej odpowiada dyrektor przedszkola. Dyrektor, przystępując do tworzenia arku-sza organizacyjnego, powinien mieć na uwadze obowiązujące prawo i zapoznać się szczegó-łowo z wytycznymi osoby prowadzącej lub organu prowadzącego przedszkole. Praca nad arkuszem organizacyjnym przedszkola niepublicznego Opracowując arkusz organizacyjny przedszkola niepublicznego, można posłużyć się procedurą tworzenia arkusza dla placówki publicznej. Warto jednak pamiętać, że w przedszkolu nie-publicznym nie obowiązują zasady opisane w Rozporządzeniu w sprawie szczegółowej orga-nizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli ani w Karcie nauczyciela. W związku z tym osoba tworząca arkusz wszystkie analogiczne dane wynikające z tych dokumentów powinna uzyskać od osoby lub organu prowadzącego przedszkole. Dotyczy to następujących kwestii: • liczby pracowników, gdyż wszelkie limity ustala osoba prowadząca: o liczbę opiekunów w zależności od liczby dzieci, o liczbę osób tworzących personel administracji i obsługi, o dodatkowo zatrudniane osoby, np. prowadzące zajęcia dodatkowe z dziećmi; • liczby stanowisk kierowniczych w przedszkolu, np. powołanie stanowiska lub stano-wisk wicedyrektora nie musi zależeć od liczby oddziałów, lecz może być decyzją oso-by prowadzącej przedszkole, • liczebności grup, która także może zależeć od decyzji osoby prowadzącej; bardzo czę-sto oddziały są mniej liczne niż w przedszkolach publicznych, aby zachęcić rodziców do zapisu dzieci do danego przedszkola, • liczby godzin zajęć prowadzonych przez poszczególnych nauczycieli – również zależy ona od decyzji osoby prowadzącej przedszkole. Paragraf 17 Rozporządzenia w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicz-nych przedszkoli wskazuje, że arkusz organizacji przedszkola określa: • liczbę nauczycieli ogółem, w tym nauczycieli zajmujących stanowiska kierownicze, • imię, nazwisko, stopień awansu zawodowego i kwalifikacje poszczególnych nauczy-cieli oraz liczbę godzin prowadzonych przez nich zajęć, • liczbę nauczycieli, o których mowa w art. 9d ust. 8 Karty nauczyciela, w podziale na stopnie awansu zawodowego, • liczbę pracowników administracji i obsługi, w tym pracowników zajmujących stano-wiska kierownicze, oraz etatów przeliczeniowych, • liczbę pracowników ogółem, w tym pracowników zajmujących stanowiska kierownicze, • liczbę oddziałów, • liczbę dzieci w poszczególnych oddziałach, • tygodniowy wymiar zajęć z religii, zajęć z języka mniejszości narodowej, języka mniejszości etnicznej lub języka regionalnego, jeżeli takie zajęcia są w przedszkolu prowadzone, • czas pracy przedszkola oraz poszczególnych oddziałów, • ogólną liczbę godzin pracy finansowanych ze środków przydzielonych przez organ prowadzący przedszkole, w tym liczbę godzin zajęć edukacyjnych i opiekuńczych, za-jęć rewalidacyjnych, zajęć z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz in-nych zajęć wspomagających proces kształcenia, realizowanych w szczególności przez pedagoga, psychologa, logopedę i innych nauczycieli. Przykładowa procedura tworzenia arkusza organizacji przedszkola: Krok 1 – ustalenie liczby dzieci korzystających z przedszkola w kolejnym roku szkolnym. Krok 2 – ustalenie tygodniowej liczby godzin pracy dydaktyczno-wychowawczej. Krok 3 – ustalenie liczby etatów pracowników pedagogicznych. Krok 4 – przydział godzin nauczycielom. Krok 5 – ustalenie liczby etatów pracowników administracji i obsługi. Zatwierdzony arkusz jest podstawą do wprowadzenia organizacji pracy przedszkola na cały kolejny rok szkolny. Terminy Jeśli osoba lub organ prowadzący nie zleci inaczej, można przyjąć takie terminy związane z tworzeniem arkusza, jak obowiązujące w placówkach publicznych, chociaż zazwyczaj osoby prowadzące przedszkola niepubliczne wprowadzają własne zasady i terminy zatwierdzania arkuszy organizacyjnych. W dotychczasowym stanie prawnym arkusz przedszkola publiczne-go opracowywany był przez dyrektora przedszkola, opiniowany przez radę pedagogiczną oraz organizacje związkowe działające w przedszkolu i dostarczany do organu prowadzącego do 30 kwietnia każdego roku. Arkusz organizacji zatwierdzany był przez organ prowadzący do 30 maja danego roku. Rozporządzenie w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli wprowadziło zmiany związane z terminami dotyczącymi arkusza organizacyjnego. Na podstawie § 17 tego aktu dyrektorzy przedszkoli publicznych będą zobowiązani dostarczać arkusz organizacyjny do organu prowadzącego, po zaopiniowaniu przez zakładowe organiza-cje związkowe, do 21 kwietnia. Opinia zakładowych organizacji związkowych będzie wyda-wana w terminie 10 dni roboczych od daty otrzymania arkusza, nie później niż do 19 kwiet-nia. Kolejne zadania należą do organu prowadzącego, który zobowiązany będzie uzyskać opi-nię organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad przedszkolem, a następnie podjąć decyzję o zatwierdzeniu (lub nie) arkusza. Będzie to musiało nastąpić w terminie do 29 maja, przy czym opinia organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad przedszkolem będzie wydawana w terminie 10 dni roboczych od otrzymania arkusza, nie później niż do 20 maja. W przypadku wprowadzenia zmian do zatwierdzonego arkusza do 30 września: • wymagane opinie wydawane będą w terminie czterech dni od daty otrzymania zmian, • organ prowadzący przedszkole zatwierdzać będzie zmiany nie później niż w terminie 7 dni od daty ich otrzymania. W przypadku wprowadzenia zmian do zatwierdzonego arkusza po 30 września organ prowa-dzący zatwierdzać będzie te zmiany w terminie siedmiu dni od daty ich otrzymania.