Wielkanocne rozmowy Tygodniowy plan pracy dydaktyczno-wychowawczej Opracowanie merytoryczne i graficzne: Anna Uhlik, pedagog, specjalność edukacja elementarna i terapia pedagogiczna, magister zarządzania – rozwój potencjału społecznego, nauczyciel w szkole podstawowej, nauczyciel przedszkolny, terapeuta pedagogiczny; Wojciech Uhlik, przedsiębiorca, z zamiłowania grafik i ilustrator, zwolennik pedagogiki zabawy Cele: • poznanie polskich tradycji i zwyczajów (wielkanocne symbole/rekwizyty, śmigus- -dyngus), • kształtowanie umiejętności językowych, • tworzenie wypowiedzi własnych – wyrażanie siebie poprzez słowo, • poznanie zasad kulturalnej rozmowy, • tworzenie wypowiedzi na wskazany temat – opis, • odczytywanie zdań obrazkowych – dialog. Działania: • tworzenie opaski z wykorzystaniem materiałów miękkich, • tworzenie plakatu rysunkowego o wskazanym zwierzęciu, • słuchanie bajki edukacyjnej, • rozmowa na temat rywalizacji i współpracy, • wypowiadanie się na temat umiejętności bohaterów, • budowanie zdań – opinii pozytywnych i negatywnych, • omawianie różnych rozwiązań wskazanego problemu, • podawanie skojarzeń związanych ze słowem „pisanka”, • opisywanie ilustracji – praca w parach, • zgadywanie na podstawie jednego elementu, co przedstawia obrazek, • zadawanie prostych pytań zajączkowi wielkanocnemu. Środki dydaktyczne: • kartki A3, piórka, wata, futerka, klej, zszywacz, taśma dwustronna, atlasy przyrodni-cze, pastele, fotografie: zająca, kurczaczka, baranka; pięć sikawek-pisanek, pudełko, pisanka drewniana, klocki, ilustracje wiosenne/wielkanocne (jeden element rozcięty na puzzle), jednoelementowe fotografie wiosenne/wielkanocne, strój zająca dla osoby dorosłej, upominki wielkanocne. Wiosna już nastała, a wraz z nią coraz bliżej nadejścia Wielkanocy – świąt kojarzonych z ro-dzącym się wokół życiem. Świat przestaje być już cichy i spokojny. Za oknem świergoczą ptaki, słychać kocie harce i gwar rozmów prowadzonych przez ludzi na tarasach i balkonach. Czas więc na „wielkanocne rozmowy”. ZADANIA DO WYKONANIA Karta główna 1. Sensoryczne dokańczanie koron Nauczyciel pokazuje dzieciom kartę główną. Umieszczono na niej sylwety w formie koron. Przedstawiają one trzy zwierzątka kojarzone z Wielkanocą: kurczaczka, zajączka i baranka. Wychowawca drukuje je w formacie A4, a następnie na kserokopiarce powiększa do formatu A3. Tylko wtedy paski korony oplotą głowy najmłodszych uczestników zabawy. Ważne, by również przedszkolaki miały wkład w ich tworzenie. W tym celu prowadzący zaprasza dzieci do zabawy sensorycznej. Wychowankowie otrzymują od prowadzącego trzy rodzaje materia-łów plastycznych: piórka, watę oraz futerko. Ich zadaniem jest dotykowe zbadanie materiałów i przyklejenie ich w dowolnym miejscu opaski. 2. O wielkanocnym zwierzyńcu Tym razem nauczyciel zaprasza najmłodszych do poszukiwania informacji na temat zaprezen-towanych wcześniej zwierząt. Dzieci oglądają ich ilustracje w atlasach przyrodniczych lub zdobywają informacje na temat ich wyglądu dzięki wydrukowanym przez prowadzącego zdjęciom. Następnie wychowawca dzieli uczestników zabawy na trzy grupy. Każdy z zespo-łów otrzymuje za zadanie stworzenie plakatu na temat danego zwierzaka. Do stworzenia pracy plastycznej przydadzą się wydrukowane fotografie oraz pastele. Dzieci rysują także inne ciekawe elementy związane ze zwierzątkami, np. jajko przy kurczaczku. 3. Kłótnia o... Nauczyciel opowiada dzieciom pewną historię: „Gdy dni stały się już bardzo ciepłe, a na dworze świat zaczął się zielenić, trzy wielkanocne zwierzątka, baranek, zajączek i kurczaczek, rozpoczęły prawdziwą bitwę o... pierwszeństwo. Każde z nich uważało, że bez niego Wielkanoc nie istnieje... Ale było przy tym hałasu! Cały czas nic tylko pisk, świergot, kicanie i beczenie... Aż się płakać chciało, aż trzeba było zatykać uszy! Gdzie się nie schować, słychać, jak zwierzątka przekrzykują się i mówią: «Jestem najlepszy w...», «Nikt tak jak ja nie potrafi...», «Jestem mistrzem w...» Cały dzień trwała ta batalia. Gdy zaczęło się ściemniać, wszyscy mieszkańcy, zarówno podwórka, jak i pobliskiego lasu, mieli nadzieję, że wraz z nocą i ciemnością pojawi się szansa na wytchnienie. Oj jakaż to była pomyłka! Maluchy wcale nie miały zamiaru przestać się kłócić. Wobec tej sytuacji postanowiła zaprotestować sowa. Była ona bowiem ptakiem cenionym w lesie za swoją mądrość i wiedzę o życiu. Gdy dowiedziała się, o co toczy się cały ten bój, chrząknęła i rzekła: «Dzieci drogie, wieść niesie, iż nie ważne, kto pierwszy jest w lesie. Skoro to jest nieważne, to na waszym podwórku panuje to samo prawo, co w leśnym zaułku. Wielkanoc jest bowiem świętem wspaniałym, wtedy tylko, gdy jesteście w zgodzie doskonali. Gdy jednego z Was choć na chwilę zabraknie, nic już Wielkanocy uśmiechem nie natchnie... Zatem zgoda i cisza ma być w lesie małym, aby każdy odpocząć mógł już po dniu całym». Te słowa zakończyły kłótnię w mig i wszystkie zwierzęta mogły już spokojnie śnić”. Wychowawca przeprowadza z maluchami rozmowę na temat kłócenia się: „Czy warto brać udział w takim sporze? Co psuje kłótnia? Jak postąpić inaczej?”. Następnie zaprasza dzieci, aby wybrały jedną z koron i przedstawiły, jakie miał zdanie wybrany bohater. W czym jest najlepszy baranek/zając/kurczaczek. Co mu bardzo dobrze wychodzi? Dzieci z odpowiednią „koroną” na głowie zgłaszają się i prezentują różne odpowiedzi. 4. Zwierzęce dialogi Zadanie polega na przedstawieniu rożnych opinii i zdań. Wychowawca wraz z dziećmi ustala, że: • zajączek – ma zawsze radosny, pozytywny stosunek do wskazanego tematu, • baranek – obawia się i w związku ze swoim strachem jest nastawiony negatywnie, • kurczaczek – nie umie się zdecydować, więc zgadza się raz z zającem, innym razem z barankiem. Następnie nauczyciel podaje temat i wybiera trzy osoby reprezentujące postacie. Dzieci za-kładają „korony”. W czasie rozmów „korony” mogą zmieniać swoich właścicieli, żeby pocią-gnąć dany temat. Przykład: „Pójdziemy na plac zabaw?”. Zajączek: Tak! Chodźmy! Tam można świetnie się bawić na różnych przyrządach. Baranek: Nie, z huśtawki można spaść i stłuc kolano. Kurczaczek: Lubię zabawę w domku na takim placu. Chodźmy! Zajączek: Na placu zabaw jest też piaskownica! Można zbudować zamek. Baranek: E tam! Ten piasek w piaskownicy się nie klei. Kurczaczek: Nie da się zbudować dużego zamku. Szkoda pracy. W przypadku małych dzieci zdania mogą być jeszcze prostsze. Zachęcamy do ich wypowia-dania. 5. Co się wykluło? Rozwiązywanie problemu Nauczyciel przynosi dzieciom pięć różnokolorowych pisanek – mogą być „jajka” służące do polewania wodą podczas lanego poniedziałku. Prowadzący wyjmuje z nich zawleczki, a w powstałych otworach umieszcza kartki pełne dylematów. W każdym jajku znajduje się jeden problem wielkanocny. Zadaniem dzieci jest wymyślenie różnych rozwiązań dla danego kłopotu. Podczas pracy nad tym zagadnieniem warto znaleźć również przestrzeń na omówie-nie tradycji wielkanocnej zwanej śmigusem-dyngusem. Przykładowe problemy wielkanocne: 1. Koszyk wielkanocny pozostawiono na słońcu i baranek z masła roztopił się. Co robić? 2. Podczas wspólnego poniedziałkowego spaceru nastąpiło oberwanie chmury. Wszyst-kich dopadła straszna ulewa. Co robić? 3. Mały Maks nie może znaleźć upominku od Zajączka. Co robić? 4. Podczas malowania pisanki Izie zrobił się duży kleks. Co robić? 5. Goście nie dotarli jeszcze na śniadanie wielkanocne, a wszystko czeka już na stole. Co robić? 6. Zbiór słów Prowadzący wnosi do sali małe pudełko. Tłumaczy dzieciom, że ukrył w nim jeden przedmiot związany z Wielkanocą. Zadaniem dzieci jest podanie po ujrzeniu przedmiotu jak największej liczby skojarzeń. Wyrazy nie mogą się powtarzać. Aby dowiedzieć się, ile konkretnie skojarzeń podano, mówiący uczestnik wrzuca do koszyczka drewniany klocek. Po chwili oczekiwania okazuje się, że w pudełku schowano pisankę. Wymienianie skojarzeń rozpoczęto. Przykłady kilku z nich: jajo, farby, koszyk, tęcza, pisklak, gotowanie, radość, pędzel itd. 7. Wiosenne zagadki Wychowawca przygotowuje dla dzieci zagadki w formie puzzli. Aby je stworzyć, nauczyciel drukuje kilka ilustracji związanych z Wielkanocą. Każdy rysunek musi przedstawiać jedną konkretną rzecz: makowiec, kurczątko, czekoladowego zajączka, rzeżuchę. Następnie prowa-dzący rozcina kartkę na sześć elementów i pokazuje dzieciom tylko jeden z nich. Zadaniem wychowanków jest jak najszybsze odgadnięcie, jaki wiosenny/wielkanocny rekwizyt został ujęty na ilustracji. Jeśli dzieci nie mogą podać poprawnej odpowiedzi, wychowawca dokłada kolejną część, ułatwiając rozszyfrowanie zagadki. Zabawa trwa do momentu podania prawi-dłowej odpowiedzi. 8. Krótkie opisy słowne W tym zadaniu ponownie wykorzystujemy wiosenne lub wielkanocne ilustracje. Ważne, by były one różne od tych wskazanych we wcześniejszej zabawie. Uczestnicy wyzwania dobie-rają się parami, a następnie otrzymują od nauczyciela jeden obrazek. Każda para przez dłuższą chwilę uważnie przygląda się otrzymanej kartce. Dzieci analizują dokładnie wszystkie szczegóły rysunku. Następnie każda z par wspólnie opowiada o tym, co dokładnie widziała i układa proste, krótkie zdania. Na sam koniec duety prezentują pozostałym uczestnikom za-bawy swoją ilustrację. 9. Gdybanie na wiosnę Prowadzący zadaje dzieciom nietypowe pytanie: „Co by było, gdyby Wielkanoc trwała cały rok?”. Wychowankowie przez chwilę zastanawiają się nad taką sytuacją. Następnie starają się opisać za pomocą słów, jak wyglądałby ich każdy dzień. „Czy Święta Wielkanocne byłyby wtedy wyjątkowe? Dlaczego? Czy dzieci lubią oczekiwanie?”. W rozmowie rozwiewamy wszystkie wątpliwości dotyczące tematu. 10. Tysiąc pytań do... Przed maluchami pojawia się zając wielkanocny. Warto namówić jakąś dorosłą osobę z przed-szkola, by się za niego przebrała. Przedszkolaki mają niepowtarzalną okazję, by zapytać go o wszystko, co tylko zechcą. W ten sposób dzieci uczą się prawidłowego zadawania pytań, ale też mają szansę przeprowadzić prawdziwy wywiad. Zając zaś cierpliwie odpowiada na wszystkie pytania, a na koniec rozdaje milusińskim mały wielkanocny upominek.