STAN PRAWNY NA 23 LUTEGO 2021 Nagrywanie spotkań z dyrektorem Opracował: Michał Łyszczarz, prawnik, główny specjalista w Wydziale Oświaty w Urzędzie Miasta w Dąbrowie Górniczej, współautor komentarza do Ustawy o systemie oświaty oraz szeregu publikacji z zakresu prawa oświatowego Czy rodzic może nagrywać (fonia) spotkanie dyrektora szkoły z rodzicami oraz indywidualną rozmowę, którą prowadzi z dyrektorem, z zastrzeżeniem, że w obu tych przypadkach nastąpiło to bez zgody i wiedzy osób nagrywanych? Czy rodzic może rozpowszechniać dane nagranie innym organom (burmistrz, kuratorium albo np. innym osobom, które nie uczestniczyły w tym spotkaniu)? Jakie konsekwencje prawne grożą rodzicowi za nagrywanie i/lub udostępnianie nagrań? Podstawa prawna: • Ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 910 ze zm.), • Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm.). Zasady stosowania dozwolonego monitoringu w szkołach, przedszkolach i placówkach określają regulacje Ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe. Stosownie do regulacji art. 108a ust. 1 tej Ustawy, jeżeli jest to niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa uczniów i pracowników lub ochrony mienia, dyrektor szkoły lub placówki, w uzgodnieniu z organem prowadzącym szkołę lub placówkę oraz po przeprowadzeniu konsultacji z radą pedagogiczną, radą rodziców i samorządem uczniowskim, może wprowadzić szczególny nadzór nad pomieszczeniami placówki lub terenem wokół niej, w postaci środków technicznych umożliwiających rejestrację obrazu (monitoring). Przepis ten wyraźnie zatem wskazuje, że to dyrektor jest upoważniony do wprowadzenie monitoringu, przy czym przez to określenie należy rozumieć wyłącznie środki techniczne umożliwiające rejestrację obrazu, nie zaś te zapisujące wyłącznie dźwięk. Wprowadzenie monitoringu jest obwarowane szeregiem regulacji, jakie musi spełnić dyrektor, aby tego rodzaju środki techniczne zastosować. Do takich warunków należy m. in. konsultacja z radą rodziców. Nawet jednak po spełnieniu wszystkich wymienionych warunków formalnych monitoring nie może być prowadzony w sposób dowolny, lecz z uwzględnieniem dalszych regulacji art. 109a Ustawy Prawo oświatowe. Zgodnie z ust. 3 Ustawy, monitoring nie obejmuje pomieszczeń, w których odbywają się zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, pomieszczeń, w których uczniom jest udzielana pomoc psychologiczno-pedagogiczna, pomieszczeń przeznaczonych do odpoczynku i rekreacji pracowników, pomieszczeń sanitarnohigienicznych, gabinetu profilaktyki zdrowotnej, szatni i przebieralni, chyba że stosowanie monitoringu w tych pomieszczeniach jest niezbędne ze względu na istniejące zagrożenie dla realizacji celu określonego w ust. 1 i nie naruszy to godności oraz innych dóbr osobistych uczniów, pracowników i innych osób. Z kolei z ust. 2 dowiedzieć się można, iż monitoring nie powinien stanowić środka nadzoru nad jakością wykonywania pracy przez pracowników szkoły lub placówki. Jest to zakaz bezwzględny, który nie może być złamany w żadnym wypadku. Opisane w pytaniu działania polegające na nagrywaniu, godzą w ochronę wizerunku nie tylko nauczycieli, ale również innych uczniów i ich rodziców. Wizerunek jest natomiast dobrem osobistym, chronionym na podstawie art. 23 Ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny. Stosownie do tych przepisów, dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Art. 24 Kodeksu cywilnego, według którego ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Na podstawie tej regulacji można zatem prosić zaprzestania nagrywania. Niezastosowanie się do tego żądania stanowi uzasadnienie do wystąpienia z powództwem cywilnym o zadośćuczynienie wyrządzonej szkody w wizerunku. Oficyna MM nie udziela porad prawnych. Odpowiedzi są wyłącznie wyrazem własnej oceny Doradcy Prawnego Oficyny MM. Nie stanowią urzędowej wykładni prawa, a ich zastosowanie nie może rodzić odpowiedzialności za ewentualne skutki zastosowania zaproponowanych rozwiązań zarówno ze strony Oficyny MM, jak i Doradcy Prawnego Oficyny MM.