STAN PRAWNY NA 12 LUTEGO 2021 Pracownicze Plany Kapitałowe z perspektywy pracownika Opracował: Michał Łyszczarz, prawnik, główny specjalista w Wydziale Oświaty w Urzędzie Miasta w Dąbrowie Górniczej, współautor komentarza do Ustawy o systemie oświaty oraz szeregu publikacji z zakresu prawa oświatowego Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1342). Zgodnie z art. 3 ust. 1 Ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapita-łowych (dalej: Ustawa) system PPK został stworzony w celu systematycznego gromadzenia oszczędności przez uczestnika PPK z przeznaczeniem na wypłatę po osiągnięciu przez niego 60. roku życia oraz na inne cele określone w Ustawie. Oszczędzanie w PPK jest dobrowolne, a gromadzone środki stanowią prywatną własność uczestnika PPK i podlegają dziedziczeniu. Ustawa zakłada, że środki są gromadzone zarówno przez pracownika, jak i przez pracodawcę. Przewiduje również różnorakie dodatkowe korzyści dla pracownika w przypadku systema-tycznego oszczędzania i pozostania w PPK. Zarówno pracodawca, jak i pracownik ponoszą koszty tzw. wpłat podstawowych, ale też mo-gą z własnej inicjatywy gromadzić w PPK tzw. wpłaty dodatkowe, nieobligatoryjne. W przy-padku pracodawcy wpłata podstawowa wynosi 1,5 proc. wynagrodzenia pracownika, z kolei pracownik wpłaca na PPK 2 proc. swojego wynagrodzenia i o tyle może ono zostać zmniej-szone. Wpłata podstawowa pracodawcy nie może zostać potrącona z wynagrodzenia pracow-nika. Ma ona stanowić dodatkową zachętę do oszczędzania. Środków tych nie otrzyma pra-cownik nienależący do PPK. Według art. 31 Ustawy w terminie 30 dni po zakończeniu kwartału minister właściwy ds. pra-cy przekazuje uczestnikowi PPK, za pośrednictwem Polskiego Funduszu Rozwoju (PFR), wpłatę powitalną w wysokości 250 zł, w celu zaewidencjonowania jej na rachunku PPK uczestnika. Uprawnienie do wpłaty powitalnej przysługuje uczestnikowi PPK, w imieniu i na rzecz którego zawarto umowę lub umowy o prowadzenie PPK i który przez co najmniej 3 pełne miesiące kalendarzowe jest uczestnikiem PPK, jeżeli w okresie uczestnictwa dokonano wpłat podstawowych finansowanych przez uczestnika za co najmniej 3 miesiące. Oprócz wpłaty powitalnej uczestnikowi PPK przysługuje jeszcze dopłata roczna, jeżeli kwota wpłat podstawowych i dodatkowych, finansowanych przez podmiot zatrudniający oraz uczestnika PPK w danym roku kalendarzowym, jest równa co najmniej kwocie wpłat podsta-wowych należnych od kwoty stanowiącej sześciokrotność minimalnego wynagrodzenia obo-wiązującego w tym roku. Dopłata roczna wynosi 240 zł. Maksymalny limit wpłat i dopłat możliwych do dokonania na wszystkie rachunki PPK wynosi w danym roku kalendarzowym równowartość w złotych kwoty 50 000 dolarów amerykań-skich, według średniego kursu dolara amerykańskiego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający 31 grudnia roku poprzedzającego dany rok ka-lendarzowy. Po przekroczeniu tego limitu dalsze wpłaty i dopłaty na rachunek PPK uczestnika PPK nie są dokonywane. Kto uczestniczy w PPK Stosownie do art. 15 Ustawy podmiot zatrudniający (dyrektor) nie zawiera umowy o prowa-dzenie PPK w imieniu i na rzecz osoby zatrudnionej, która najpóźniej w pierwszym dniu za-trudnienia ukończyła 70. rok życia. Z kolei w przypadku osoby, która ukończyła 55. rok życia i nie ukończyła 70. roku życia, dyrektor zawiera umowę o prowadzenie PPK wyłącznie na jej wniosek. Jednak w przypadku, gdy w okresie 12 miesięcy poprzedzających pierwszy dzień zatrudnienia osoba ta była zatrudniona w tym podmiocie zatrudniającym (przedszkolu) łącznie przez co najmniej 3 miesiące, co w praktyce nadal obejmuje większość przypadków, dyrektor zawiera umowę o prowadzenie PPK również dla tej osoby. W przypadku młodszych pracowników umowa jest zawierana bez żadnych dodatkowych wa-runków, po upływie 3. miesiąca zatrudnienia w danej jednostce, nie później niż do 10. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym upłynął termin 3 miesięcy zatrudnienia. Od tej zasady istnieje jednak wyjątek. Umowy nie zawiera się, jeżeli osoba zatrudniona zadeklaruje przez upływem przywołanego terminu zawarcia umowy o prowadzenie PPK niedokonywanie wpłat na PPK. Każdy pracownik może zatem zrezygnować z PPK jeszcze przed zawarciem umowy o jego prowadzenie. W tym celu należy złożyć pracodawcy pisemną deklarację. Oczywiście z dokonywania wpłat na PPK można zrezygnować już po zawarciu umowy. Zgodnie z art. 23 ust. 2 Ustawy uczestnik PPK może zrezygnować z dokonywania wpłat na podstawie deklaracji złożonej podmiotowi zatrudniającemu w formie pisemnej. Deklaracja zawiera dane dotyczące podmiotu zatrudniającego i uczestnika PPK oraz oświadczenie uczestnika o wiedzy na temat konsekwencji jej złożenia. Fundusze zdefiniowanej daty Istotą PPK jest oszczędzanie środków w tzw. funduszach zdefiniowanej daty. Obowiązkiem podmiotu zatrudniającego jest zawarcie umowy o zarządzanie PPK z funduszami zdefiniowa-nej daty zarządzanymi przez jedno towarzystwo funduszy inwestycyjnych, Polskie Towarzy-stwo Ekonomiczne (PTE), pracownicze towarzystwo emerytalne albo zakład ubezpieczeń. Zasada działania funduszu zdefiniowanej daty opiera się na idei cyklu życia. Fundusz ma się starzeć wraz z jego uczestnikiem. Z upływem czasu ma się też zmieniać struktura inwestycji dokonywanych przez fundusz. Na początku cyklu życia funduszu, gdy pracownik dopiero wkracza na rynek pracy i rozpoczyna inwestowanie dodatkowych środków na emeryturę, fundusz ma się składać z walorów bardziej ryzykownych, ale przynoszących większe zyski. Z upływem czasu bardziej ryzykowne aktywa mają być zamieniane na mniej ryzykowne, ale jednocześnie mniej zyskowne. Fundusz skupia się najpierw na papierach udziałowych (przede wszystkim akcje), które z biegiem lat są stopniowo zastępowane papierami dłużnymi (obliga-cje). Z kolei zdefiniowana data, od której fundusze biorą swoją nazwę, to moment, w którym fundusz przestaje zmieniać swoją strukturę aktywów, a kapitał jest inwestowany we wspo-mniane aktywa mniej ryzykowne. Należy zwrócić uwagę na obowiązek pracownika wynikający z art. 19 ust. 1 Ustawy, zgodnie z którym w terminie 7 dni po upływie 10 dni miesiąca następującego po miesiącu, w którym upłynął termin 3 miesięcy zatrudnienia, uczestnik PPK składa podmiotowi zatrudniającemu, a w przypadku kilku podmiotów zatrudniających – podmiotowi zatrudniającemu wybranemu przez uczestnika PPK, oświadczenie o zawartych w jego imieniu umowach o prowadzenie PPK. Oświadczenie zawiera oznaczenie instytucji finansowych, z którymi zawarto takie umowy. Jeżeli pracownik zostanie zatrudniony np. we wrześniu 2021 r., wspomniany obowią-zek powstanie po 10 grudnia 2021 r. Rezygnacja z oszczędzania W każdej chwili można zrezygnować z uczestnictwa w PPK, składając deklarację o rezygna-cji. Deklaracja ma jednak zawierać wyraźne oświadczenie, że rezygnujący zdaje sobie sprawę z konsekwencji zaprzestania oszczędzania, wśród których można wskazać: • nieotrzymanie wpłaty powitalnej w wysokości 250 zł, należnej uczestnikom PPK, • nieotrzymywanie dopłat rocznych do PPK w wysokości 240 zł, należnych uczestnikom PPK, • nieotrzymywanie wpłat podstawowych finansowanych przez podmiot zatrudniający w wysokości 1,5 proc. wynagrodzenia. Oczywiście szczegółowe zasady postępowania ze środkami już zgromadzonymi w PPK do czasu rezygnacji są nieco bardziej skomplikowane. Należy zauważyć, że w przypadku gdy uczestnik PPK zrezygnował z oszczędzania albo ustało zatrudnienie uczestnika w podmiocie, który w jego imieniu i na jego rzecz zawarł umowę o prowadzenie PPK, środki pozostają na rachunku PPK uczestnika do czasu wypłaty, wypłaty transferowej lub zwrotu. Co istotne, środki zgromadzone na rachunku PPK nie podlegają egzekucji sądowej ani administracyjnej, ale zasada ta nie ma zastosowania do egzekucji mającej na celu zaspokojenie roszczeń ali-mentacyjnych, w tym należności budżetu państwa powstałych z tytułu świadczeń wypłaco-nych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów. Zwrot środków zgromadzonych na rachunku PPK Zwrot dokonywany na wniosek uczestnika PPK następuje w formie pieniężnej, w terminach określonych w statucie funduszu inwestycyjnego, statucie funduszu emerytalnego lub regu-laminie ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego. Nie dokonuje się go jednak wyłącznie na konto wskazane przez uczestnika PPK. Zgodnie z art. 105 Ustawy instytucja finansowa prze-kazuje ze środków zgromadzonych na rachunku PPK uczestnika: • na rachunek bankowy wskazany przez ZUS – kwotę równą 30 proc. środków pienięż-nych pochodzących odpowiednio z odkupienia przez fundusz inwestycyjny lub zakład ubezpieczeń jednostek uczestnictwa albo jednostek uczestnictwa ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego lub umorzenia przez fundusz emerytalny jednostek rozrachun-kowych, które zostały nabyte, w przypadku funduszy inwestycyjnych, lub przeliczone, w przypadku funduszy emerytalnych, na rzecz uczestnika z wpłat finansowanych przez podmiot zatrudniający, • na rachunek bankowy lub rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, wskazany przez uczestnika PPK – kwotę równą 70 proc. środków pie-niężnych pochodzących odpowiednio z odkupienia przez fundusz inwestycyjny lub zakład ubezpieczeń jednostek uczestnictwa albo jednostek uczestnictwa ubezpiecze-niowego funduszu kapitałowego lub umorzenia przez fundusz emerytalny jednostek rozrachunkowych, które zostały nabyte, w przypadku funduszy inwestycyjnych, lub przeliczone, w przypadku funduszy emerytalnych, na rzecz uczestnika z wpłat finan-sowanych przez podmiot zatrudniający, po uprzednim pomniejszeniu o należną kwotę podatku dochodowego od osób fizycznych, która zgodnie z odrębnymi przepisami przekazywana jest na rachunek właściwego urzędu skarbowego, • na rachunek bankowy lub rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, wskazany przez uczestnika PPK – kwotę odpowiadającą środkom pie-niężnym pochodzącym odpowiednio z odkupienia przez fundusz inwestycyjny lub za-kład ubezpieczeń jednostek uczestnictwa albo jednostek uczestnictwa ubezpieczenio-wego funduszu kapitałowego lub umorzenia przez fundusz emerytalny jednostek roz-rachunkowych, które zostały nabyte, w przypadku funduszy inwestycyjnych, lub prze-liczone, w przypadku funduszy emerytalnych, na rzecz uczestnika z wpłat finansowa-nych przez uczestnika PPK jako osobę zatrudnioną, po uprzednim pomniejszeniu o należną kwotę podatku dochodowego od osób fizycznych, która zgodnie z odręb-nymi przepisami przekazywana jest na rachunek właściwego urzędu skarbowego, • na rachunek bankowy wskazany przez ministra właściwego ds. pracy – kwotę odpo-wiadającą środkom pieniężnym pochodzącym odpowiednio z odkupienia przez fun-dusz inwestycyjny lub zakład ubezpieczeń jednostek uczestnictwa albo jednostek uczestnictwa ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego lub umorzenia przez fundusz emerytalny jednostek rozrachunkowych, które zostały nabyte, w przypadku funduszy inwestycyjnych, lub przeliczone, w przypadku funduszy emerytalnych, na rzecz uczestnika z wpłaty powitalnej i dopłat rocznych. Wypłata transferowa Wypłata transferowa jest dokonywana: • na inny rachunek PPK, • na rachunek terminowej lokaty oszczędnościowej uczestnika PPK po osiągnięciu przez niego 60. roku życia, • na rachunek lokaty terminowej uczestnika PPK, prowadzony w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, po osiągnięciu przez niego 60. roku życia, • na Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) małżonka zmarłego uczestnika PPK lub na IKE osoby uprawnionej, • na rachunek Pracowniczego Programu Emerytalnego (PPE) prowadzony dla małżonka zmarłego uczestnika PPK lub dla osoby uprawnionej, • do zakładu ubezpieczeń, • na rachunek terminowej lokaty oszczędnościowej lub na rachunek lokaty terminowej małżonka lub byłego małżonka uczestnika PPK. Wypłaty transferowej można dokonać, gdy w umowie o prowadzenie rachunku terminowej lokaty oszczędnościowej (lub umowie o prowadzenie lokaty terminowej), na który ma nastą-pić wypłata transferowa, przewidziano możliwość dysponowania środkami przekazanymi z PPK. Wypłata po osiągnięciu 60. roku życia Ten rodzaj wypłaty jest podstawowym celem oszczędzania w PPK. Po osiągnięciu przez uczestnika PPK 60. roku życia: • 25 proc. środków zgromadzonych na rachunku PPK uczestnika wypłacanych jest jed-norazowo, chyba że uczestnik PPK złoży wniosek o wypłatę tej części środków w ra-tach, • 75 proc. środków zgromadzonych na rachunku PPK uczestnika wypłacanych jest w co najmniej 120 ratach miesięcznych; istnieje tu jednak możliwość złożenia wniosku o wypłatę w mniejszej liczbie rat. Ponadto jeżeli wysokość pierwszej raty, wyliczona przez podzielenie łącznej wartości wszyst-kich jednostek uczestnictwa, jednostek uczestnictwa ubezpieczeniowego funduszu kapitało-wego lub jednostek rozrachunkowych zapisanych na rachunku PPK uczestnika PPK w dniu złożenia wniosku przez 120, a jeżeli uczestnik PPK złożył wniosek o wypłatę w mniejszej liczbie rat – przez liczbę odpowiadającą liczbie rat wskazanych we wniosku, jest mniejsza niż 50 zł, wówczas środki zapisane na rachunku PPK uczestnika wypłaca się jednorazowo. Wysokość kolejnych rat odpowiada kwocie wynikającej z odkupienia jednostek uczestnictwa lub umorzenia jednostek rozrachunkowych albo jednostek uczestnictwa ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego w liczbie będącej ilorazem liczby jednostek uczestnictwa, jednostek rozrachunkowych lub jednostek uczestnictwa ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego za-pisanych na rachunku PPK uczestnika na koniec miesiąca poprzedzającego miesiąc wypłaty i liczby miesięcy pozostałych do miesiąca, w którym ma nastąpić płatność ostatniej raty zgodnie z wnioskiem uczestnika. Wypłata na pokrycie wkładu własnego Podstawową i premiowaną w Ustawie formą wypłaty jest oczywiście wypłata po osiągnięciu 60. roku życia. Ustawa przewiduje jednak możliwość finansowania z PPK innych potrzeb. Pierwszą z możliwości jest wypłata środków zgromadzonych na rachunku PPK na pokrycie wkładu własnego w związku z zaciągnięciem kredytu na budowę lub przebudowę budynku mieszkalnego lub mieszkania albo na nabycie nieruchomości. Zgodnie z art. 98 Ustawy na podstawie umowy zawartej z wybraną instytucją finansową uczestnik PPK może jednorazowo dokonać wypłaty do 100 proc. wartości środków zgroma-dzonych na jego rachunku PPK z obowiązkiem ich zwrotu w wartości nominalnej, w celu po-krycia wkładu własnego. Innymi słowy, jest to rodzaj pożyczki udzielanej z własnych środ-ków, które należy zwrócić na własne PPK. Umowa z instytucją prowadzącą PPK określa: • oznaczenie inwestycji, która ma być sfinansowana z kredytu, • zasady i terminy wypłaty, • zasady i terminy zwrotu wypłaconych środków, przy czym termin zwrotu: o nie może rozpocząć się później niż 5 lat od dnia wypłaty środków, o nie może trwać dłużej niż 15 lat od dnia wypłaty środków. Wypłaty dokonuje się: • w przypadku przeznaczenia środków zgromadzonych na rachunku PPK na pokrycie wkładu własnego w związku z budową lub przebudową budynku mieszkalnego – na rachunek bankowy uczestnika PPK lub rachunek w spółdzielczej kasie oszczędno-ściowo-kredytowej uczestnika PPK wskazany we wniosku, • w pozostałych przypadkach – na rachunek bankowy zbywcy praw lub na jego rachu-nek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej. Świadczenie małżeńskie Uczestnik PPK, po osiągnięciu przez niego 60. roku życia, może wnioskować o wypłatę środ-ków zgromadzonych na jego rachunku PPK w formie świadczenia małżeńskiego. Świadczenie takie to po prostu połączenie środków z oddzielnych funduszy PPK należących do mał-żonków. Instytucja finansowa otwiera wówczas wspólny rachunek PPK dla małżonków. Uczestnik PPK może złożyć wybranej instytucji finansowej wniosek o wypłatę świadczenia małżeńskiego, jeżeli jego małżonek, na rzecz którego umowę o prowadzenie PPK zawarto z tą samą wybraną instytucją finansową, również osiągnął 60. rok życia i małżonkowie wspólnie oświadczą, że chcą skorzystać z wypłaty świadczenia małżeńskiego. Wysokość raty świadczenia małżeńskiego odpowiada łącznej kwocie wynikającej z odkupie-nia jednostek uczestnictwa lub umorzenia jednostek rozrachunkowych albo jednostek uczest-nictwa ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego w liczbie będącej ilorazem liczby jedno-stek uczestnictwa, jednostek rozrachunkowych lub jednostek uczestnictwa ubezpieczeniowe-go funduszu kapitałowego zapisanych na rachunku małżeńskim na koniec miesiąca poprze-dzającego miesiąc wypłaty i liczby miesięcy pozostałych do miesiąca, w którym ma zostać wypłacona ostatnia rata, zgodnie z wnioskiem małżonków. Świadczenie małżeńskie wypłaca się małżonkom wspólnie, do wyczerpania środków zgro-madzonych na rachunku małżeńskim. W przypadku śmierci jednego z małżonków świadczenie małżeńskie wypłaca się drugiemu małżonkowi w dotychczasowej wysokości, do wyczerpania środków zapisanych na rachunku małżeńskim. Poważne zachorowanie Kolejny rodzaj wypłaty to wypłata dokonywana w razie poważnego zachorowania. Zgodnie z art. 101 Ustawy uczestnik PPK może wnioskować o wypłatę do 25 proc. środków zgroma-dzonych na rachunku PPK w przypadku własnego poważnego zachorowania, jego małżonka lub dziecka. Wniosek o wypłatę składa się do instytucji finansowej prowadzącej PPK, dołą-czając orzeczenie lekarza orzecznika komisji lekarskiej ZUS-u lub zaświadczenie lekarza me-dycyny potwierdzające diagnozę wystąpienia poważnego zachorowania. Wypłata może być, w zależności od wniosku uczestnika PPK, dokonywana jednorazowo albo w ratach. Wypłata jednorazowa, a w przypadku wypłaty w ratach pierwsza rata, dokonywane są w terminie nie dłuższym niż 14 dni od dnia złożenia przez uczestnika PPK wniosku o dokonanie wypłaty. Wskazanie osób uprawnionych Każdy pracownik może w formie pisemnej wskazać imiennie wybranej instytucji finansowej jedną osobę lub więcej osób, które jako osoby uprawnione mają po jego śmierci otrzymać środki zgromadzone na jego rachunku PPK. Instytucją, której wskazuje się uprawnionych do środków z PPK, jest ten podmiot, z którym pracodawca zawarł umowę na prowadzenie PPK w imieniu pracownika. W każdej chwili można zmienić zdanie i wskazać inne lub dodatkowe osoby, które mają pra-wo do środków z PPK po śmierci uprawnionego. Jeżeli wskazano kilka osób, a nie oznaczono ich udziału w otrzymywanych przez nie środkach, uważa się, że udziały tych osób są równe. Rozwód lub unieważnienie małżeństwa Środki zgromadzone przez pracownika przysługują również jego małżonkowi. W przypadku rozwodu lub unieważnienia małżeństwa zastosowanie ma art. 80 Ustawy, zgodnie z którym środki zgromadzone na rachunku PPK uczestnika, przypadające byłemu małżonkowi uczest-nika, są przekazywane w formie wypłaty transferowej na rachunek PPK byłego małżonka. Jeśli były małżonek nie jest uczestnikiem PPK, to środki zgromadzone na rachunku uczestnika PPK, przypadające mu w wyniku podziału majątku wspólnego małżonków, podlegają zwrotowi w formie pieniężnej albo są przekazywane w formie wypłaty transferowej na wska-zany przez byłego małżonka rachunek terminowej lokaty oszczędnościowej lub na wskazany przez niego rachunek lokaty terminowej, prowadzony w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, pod warunkiem ich wypłaty po osiągnięciu przez byłego małżonka 60. roku życia. Podział środków w przypadku śmierci Zgodnie z art. 85 Ustawy jeżeli w chwili śmierci uczestnik PPK pozostawał w związku mał-żeńskim, instytucja finansowa dokonuje wypłaty transferowej połowy środków zgromadzo-nych na jego rachunku PPK na rachunek PPK, IKE lub PPE małżonka zmarłego uczestnika PPK, w zakresie, w jakim środki te stanowiły przedmiot małżeńskiej wspólności majątkowej. Wypłata transferowa jest dokonywana w terminie trzech miesięcy od dnia przedstawienia przez małżonka zmarłego uczestnika PPK odpisu aktu zgonu, aktu małżeństwa oraz oświad-czenia, w postaci papierowej, o stosunkach majątkowych, które istniały między nim a zmarłym uczestnikiem PPK, oraz udokumentowania sposobu uregulowania tych stosunków, jeżeli mię-dzy małżonkami nie istniała wspólność ustawowa. Wypłata środków jest również możliwa w formie pieniężnej. Na wniosek małżonka zmarłego uczestnika PPK zwrot środków w formie pieniężnej następuje w terminie trzech miesięcy od dnia przedstawienia dowodu, że środki zgromadzone na rachunku PPK zmarłego uczestnika przypadły temu małżonkowi. Podsumowanie Jak widać, teoretycznie możliwość pozyskania dodatkowych środków na emeryturę poprzez PPK jest spora, a możliwości pomnażania gromadzonych środków znaczne. Przede wszystkim zachętą do korzystania z PPK ma być dodatkowa składka dorzucana przez pracodawcę, a ponadto możliwość zadeklarowania przez niego wpłat dodatkowych, wykraczających poza wymagane 1,5 proc. W praktyce jednak pojawiają się pewne wątpliwości. Po pierwsze, raczej trudno oczekiwać, aby w jednostce budżetowej, jaką jest prowadzone przez gminę przedszkole, faktycznie do-konywano wpłat dodatkowych na PPK. Ponadto samo PPK i zasada gromadzenia środków w funduszach zdefiniowanej daty oznaczają ryzyko inwestycyjne, na które pracownik nie ma żadnego wpływu. Nie może zatem zablokować inwestycji w akcje, która w jego mniemaniu nie przyniesie korzyści finansowej, a w przypadku pogorszenia otoczenia gospodarczego war-tość jednostek uczestnictwa może wręcz spadać, w zależności o tego, jakim portfelem walo-rów obraca dany fundusz. Do tego dochodzi niepełna możliwość dysponowania zgromadzonymi środkami, nawet bo-wiem w przypadku, gdy pracownik zdecyduje się w pełni skorzystać z możliwości oszczę-dzania w PPK, to jedynie część środków faktycznie uzyska jako jednorazową wypłatę. W za-łożeniu ma to służyć zabezpieczeniu emerytalnemu przez przynajmniej 10 lat po ustaniu za-trudnienia, ale wydaje się, że decyzja co do wypłaty w ratach zgromadzonych środków czy wypłaty jednorazowej w pełni powinna należeć do pracownika zgodnie z zasadą, że to on naj-lepiej wie, jak postępować z własnymi pieniędzmi. Niestety Ustawa nie realizuje tej zasady, wyraźnie reglamentując wysokość środków, o wypłacie których pracownik decyduje samo-dzielnie. Jednak najważniejszy problem PPK stanowi na dziś kwestia otoczenia prawnego, w jakim fundusze będą funkcjonować. W założeniu PPK jest planem na dziesięciolecia oszczędzania, ale taka forma gromadzenia dodatkowych środków nie wzbudza obecnie zaufania, z uwagi na sytuację związaną z otwartymi funduszami emerytalnymi, które przecież też miały być planem oszczędzania przez dziesięciolecia. Dotychczasowe doświadczenia wskazują, że podobne inicjatywy nie trwają tyle, na ile były planowane, stąd duża rezerwa, z jaką do PPK pod-chodzą obecnie pracownicy. Być może z czasem podejście do funduszy się zmieni, ale żeby zniwelować niepewność co do ich losu, potrzeba dużo czasu i niezmiennych regulacji.