Zima dookoła Scenariusz zajęć w klasie pierwszej z wykorzystaniem technik Freineta i elementów Oceniania Kształtującego Opracowała: Małgorzata Wesołowska, Szkoła Podstawowa nr 1 w Swarzędzu Scenariusz uwzględnia jeden dzień pobytu w szkole i kształcenie różnorodnych kompetencji. GRUPA WIEKOWA: uczniowie klas I szkoły podstawowej. CEL GŁÓWNY: rozwijanie predyspozycji poznawczych i ciekawości w poznawaniu otaczającego świata. CELE SZCZEGÓŁOWE: Uczeń: • samodzielnie dokonuje obserwacji zmian zachodzących w przyrodzie zimą, • umie stworzyć krótką notatkę z własnych obserwacji, • poprawnie projektuje mapę myśli, • samodzielnie układa wyrazy z rozsypanek sylabowych, • umie prawidłowo odczytać dane wyrazy i zapisać je w liniaturze zeszytu, • poprawnie zakodowuje określone elementy, • sprawnie dodaje i odejmuje w zakresie 10, • samodzielnie układa puzzle matematyczne, • umie przedstawić zimę w pracy plastycznej, • zgodnie współpracuje w grupie, • podczas spaceru dba o bezpieczeństwo swoje i innych, • wie, jak należy dbać o zdrowie w porze zimowej. ELEMENTY OCENIANIA KSZTAŁTUJĄCEGO Cele dla ucznia: • znam charakterystyczne cechy zimy, • umiem przedstawić zimę w różnych zadaniach. NaCoBeZu nauczyciela: • zwracam uwagę na umiejętne wykorzystanie zdobytej przez was wiedzy w różnych działaniach, • interesuje mnie również prawidłowe współdziałanie w waszych zespołach. METODY PRACY: • poglądowa, • czynna, • słowna, • wybrane techniki Freineta (fiszka prowadząca, doświadczenia poszukujące – zadanie do wykonania), • metody miękkie. FORMY PRACY: • indywidualna, • grupowa, • z całym zespołem klasowym. ŚRODKI DYDAKTYCZNE: • notatniki, • fiszki prowadzące, • kartki z zadaniami, • rozsypanki sylabowe, • tabelki do zakodowania liter, • puzzle matematyczne, • piosenka zimowa, • płyta z utworem Antonia Vivaldiego Cztery pory roku – Zima. Do pracy w ramach wspomnianego bloku tematycznego dzieci przygotowują się w oparciu o fiszkę prowadzącą, którą otrzymają od nauczyciela kilka dni wcześniej. Podczas proponowanych zajęć omówione zostaną pierwsze dwa punkty fiszki. FISZKA PROWADZĄCA DO BLOKU TEMATYCZNEGO „ZIMA DOOKOŁA” 1. Przypomnę sobie wszystkie pory roku. 2. Zaobserwuję i zastanowię się nad tym, jakie cechy ma obecna pora roku. 3. Wymienię kilka zabaw zimowych. 4. Dowiem się, jakie sporty zimowe uprawia się w naszym kraju? PRZEBIEG ZAJĘĆ Część przyrodniczo-polonistyczna 1. Zakodowanie poszczególnych liter tematu dnia – dzieci otrzymują kartki z zakodowanymi literami z tematu „Poznajemy zimę” i po zakodowaniu swojej literki zawieszają ją na tablicy. Dzieci mogą pracować indywidualnie lub w parach. 2. Zapisanie tematu przez nauczyciela na tablicy i przez uczniów w zeszytach. 3. Ustalenie pierwszego celu dla uczniów. 4. Krótka rozmowa na temat pór roku, przypomnienie ich cech charakterystycznych. 5. Przygotowanie się do wyjścia na spacer do pobliskiego lasu, parku lub w inne miejsce, w którym można dokonać obserwacji charakterystycznych cech zimy – dzieci przed wyjściem otrzymują tzw. zadania do wykonania – doświadczenia poszukujące Freineta, nad którymi będą pracowały samodzielnie, w parach lub małych grupach; zabierają z sobą kartki, ołówki i zeszyt do podłożenia. Przed wyjściem nauczyciel czyta dzieciom na głos treść zadań, które będą miały wykonać. Jeśli zajdzie taka potrzeba, odczytuje je po raz drugi. Jeżeli nie mamy możliwości dokonania obserwacji bezpośrednio w terenie, można posłużyć się wybranym filmem edukacyjnym lub zgromadzonymi książkami. Zadania do wykonania – doświadczenia poszukujące Freineta • Zaobserwuj, jak wygląda teraz miejsce, do którego przyszliśmy. • Zapamiętaj, narysuj, zapisz elementy charakterystyczne dla obecnej pory roku. • Po powrocie do klasy porównaj swoje obserwacje i notatki z koleżankami i kolegami. 6. Po powrocie do sali lekcyjnej następuje przypomnienie tematu zajęć i zapisanych zadań w celu wspólnego ustalenia drugiego celu dla ucznia oraz NaCoBeZu nauczyciela, po czym dzieci siadają w kilkuosobowych grupach (dobierają się dowolnie) i dzielą swoimi obserwacjami. Otrzymują od nauczyciela kartki A4 z napisem ZIMA i wspólnie tworzą mapę myśli, wykorzystując zdobytą już wiedzę. 7. Uczniowie prezentują swoje prace – mapy myśli – na forum klasy i zawieszają je w wyznaczonym miejscu. Przerwa śródlekcyjna – zabawa ruchowa przy utworze Vivaldiego – Zima. 8. Układanie wyrazów z rozsypanek sylabowych – uczniowie otrzymują od nauczyciela rozsypanki sylabowe przygotowane w kopertach i samodzielnie układają z nich wyrazy: zima, pada, lepi, lód, biało, sanki, narty. 9. Indywidualne, głośne odczytanie poszczególnych wyrazów, zapisanie ich przez nauczyciela na tablicy, a następnie przepisanie przez uczniów do zeszytu. 10. Podsumowanie zajęć z edukacji przyrodniczo-polonistycznej z wykorzystaniem zgaduj-zgaduli – uczniowie otrzymują metodniki i indywidualnie odpowiadają na pytania nauczyciela, wskazując poprawne odpowiedzi. Zgaduj-zgadula Pytanie 1 – Zimą jest… a) ciepło i gorąco b) mroźno, zimno i biało c) deszczowo, mokro i szaro Pytanie 2 – Zima to… a) jedna z pór roku b) element układanki c) kolorowa piłka Pytanie 3 – W zimie… a) pada deszcz i jest wilgotno b) świeci słońce i opalamy się na plaży c) prószy śnieg, zamarzają jeziora i rzeki Pytanie 4 – Zimą ubieramy się… a) bardzo ciepło, mamy czapkę i rękawiczki b) lekko i przewiewnie c) w krótkie spodnie i podkolanówki Część matematyczna 1. Zabawa w tworzenie działań matematycznych z zastosowaniem dodawania i odejmowania w zakresie 10 z wykorzystaniem kostek do gry – dzieci pracują w parach; otrzymują po dwie–trzy kostki i, rzucając nimi, tworzą po kilka działań na dodawanie i odejmowanie w zakresie 10, po czym zapisują je na kartkach (zabawa trwa do 10 minut). Po wykonaniu zadania każda z par odczytuje po dwa dowolne działania, a nauczyciel zapisuje je na tablicy. Przy odczytywaniu warto zadbać o to, by żadne z działań się nie powtórzyło. 2. Krótka przerwa śródlekcyjna – zabawa ruchowa przy piosence Zima, zima, zima. 3. Zapisanie działań stworzonych w pierwszym ćwiczeniu w zeszytach. 4. Podział klasy na kilkuosobowe grupy za pomocą losowania patyczków po lodach z wypisanymi imionami i wykonanie zadania dotyczącego porównywania ilościowego elementów zbiorów (mniej, więcej, o ile mniej, o ile więcej). Dzieci mogą pracować na podłodze, dywanie czy złączonych stolikach. Każda grupa otrzymuje szary papier i trzy koperty, w których znajdują się przygotowane liczmany (bałwanki i sanki lub narty i łyżwy oraz cyfry i znaki nierówności), zadaniem każdej grupy jest stworzenie na szarym papierze dwóch zbiorów obok siebie, podpisanie ich odpowiednią cyfrą lub liczbą i postawienie między nimi znaku nierówności, po porównaniu liczebności zbiorów. Wszystkie elementy są naklejane na szarym papierze. Po wykonaniu zadania każda grupa relacjonuje i prezentuje swoje zbiory, wyjaśniając zarazem, iluelementowe zbiory stworzyła, w którym z nich było więcej, a w którym mniej elementów, i o ile. Wszystkie prace dzieci zostają zawieszone w wyznaczonym miejscu klasy Przerwa śródlekcyjna – wspólne śpiewanie piosenki Zima, zima, zima z podkładem i zabawa przy muzyce. 5. Indywidualne układanie puzzli matematycznych z wykorzystaniem tematyki zimowej i działań na dodawanie i odejmowanie w zakresie 10. 6. Każde dziecko otrzymuje kartkę A4 z wynikami działań oraz kopertę z puzzlami, na których zapisane są działania. Dzieci mają za zadanie obliczenie ich wyników i naklejenie danego kawałka puzzli na określonym wyniku. Po naklejeniu wszystkich elementów puzzle powinny ułożyć się w obrazek bałwanka, któremu dzieci dorysowują brakujące elementy. 7. Stworzenie wystawy powstałych prac z puzzli matematycznych w klasowej galerii. 8. Podsumowanie dnia za pomocą jednej z metod miękkich, np. góry – nauczyciel rysuje na tablicy górę, a dzieci podchodzą kolejno i zaznaczają na niej krzyżykiem swoje odczucia i poziom wiedzy z całego dnia w szkole. Nauczyciel wyjaśnia: jeżeli uważasz, że dobrze dziś spędziłeś czas w szkole i wszystko zrozumiałeś, stawiasz swój krzyżyk na szczycie góry lub w jego pobliżu. Jeżeli uważasz, że dzisiejszy dzień w szkole był dla ciebie udany, ale nie wszystko zapamiętałeś i zrozumiałeś, postaw swój krzyżyk w połowie góry. Jeżeli uważasz, że nie był to dla ciebie zbyt udany dzień w szkole, bo nie zapamiętałeś wszystkiego i nie wszystko zrozumiałeś, postaw krzyżyk w dolnej części góry.