Jak to wyrazić? Tygodniowy plan pracy dydaktyczno-wychowawczej Opracowanie merytoryczne i graficzne: Anna Uhlik, pedagog, specjalność edukacja elementarna i terapia pedagogiczna, magister zarządzania – rozwój potencjału społecznego, nauczyciel w szkole podstawowej, nauczyciel przedszkolny, terapeuta pedagogiczny; Wojciech Uhlik, przedsiębiorca, z zamiłowania grafik i ilustrator, zwolennik pedagogiki zabawy Cele główne: • rozwijanie inteligencji emocjonalnej, • tworzenie różnych form wypowiedzi, • ćwiczenia motoryki małej, • budowanie więzi grupowych, • zapoznanie z różnymi zwyczajami. Cele szczegółowe: • wyrażanie własnych emocji, uczuć, myśli, • przedstawianie własnego zdania na forum, • kreślenie po śladzie, • oglądanie fotografii kwiatów, od których nazw pochodzą imiona, • tworzenie własnej walentynki, • przeliczanie i rozwiązywanie zadań za pomocą liczmanów, • przeliczanie – uczestnictwo w grze planszowej, • przyglądanie się własnej mimice/własnym gestom w różnych sytuacjach, • określanie cech przedmiotów za pomocą słów, • określanie cech osób za pomocą słów (określenia pozytywne). Środki dydaktyczne: • flamastry, nożyczki, materiały plastyczne: serduszka, papier kolorowy, krepa itd., klej, kolorowy blok techniczny, fotografie kwiatów, pionki, kostki do gry, karton, kredki, różne ilustracje przedmiotów, ilustracja przedstawiająca sytuację, w której dziewczyn-ka lub chłopiec pomaga starszej osobie. Luty to miesiąc, w którym zima nie rezygnuje ze swojego królowania. Ludziom zaczyna bra-kować wokół ciepłej aury i z utęsknieniem zaczynają wypatrywać wiosennych przebłysków w pogodzie. Przejawy tego wyczekiwania bywają różne. Można je zauważyć również w świę-towanym 14 lutego Dniu Zakochanych. To właśnie wtedy pojawia się wokół wiele czerwieni, a symbol serca towarzyszy nam niemal w każdym miejscu. Ten zwyczaj stanowi dla wielu osób dodatkowy powód do spotkania się i spędzenia ze sobą czasu. Zachęca on do wyrażania siebie i choć nie powinien być do tego okazją jedyną, to jednak może stanowić ku temu szczególną okazję. Warto, by ten czas skłaniał także dzieci do mówienia o sobie i swoich po-trzebach. ZADANIA DO WYKONANIA Karta główna 1a 1.1. Kwiaty dla... Nauczyciel prezentuje dzieciom pierwszą część głównej karty pracy. Znajduje się na niej bu-kiet róż. „Czy taki upominek stanowi dobry prezent? Dla kogo? Jaki prezent byłby najlepszym upominkiem dla przedszkolaków?”. Dzieci podają przykłady swoich wymarzonych pre-zentów. Następnie za pomocą flamastrów poprawiają kontur bukietu. 1.2. Kwiatowe imiona Prowadzący informuje uczestników zabawy, że wiele osób uważa kwiatowy podarek za naj-lepszy sposób na podziękowanie, docenienie a czasem przeprosiny. Kwiaty zachwycały ludzi od zawsze. Może właśnie dlatego wiele imion od nich pochodzi. „Czy dzieci znają jakieś imiona, które są jednocześnie nazwami kwiatów? Oczywiście, należą do nich: Róża, Lilianna, Malwina, Hortensja. Czy to znaczy, że kwiatowe imiona są tylko żeńskie? Nieprawda, nie za-pominajmy o Macieju czy Narcyzie”. Podczas rozmowy nauczyciel prezentuje fotografie kwiatów, z którymi związane jest niniejsze zadanie. Wychowankowie podziwiają wygląd: ró-ży, malwy, lilii, hortensji, maciejki czy narcyza. 1.3. Walentynka Innym sposobem wyrażania pozytywnych uczuć wobec osoby, którą lubimy lub kochamy, jest walentynka. To rodzaj wyjątkowej kartki, którą wręczamy osobie dla nas ważnej. Zadaniem wychowanków będzie stworzenie takiego podarunku. W tym celu dzieci wycinają z karty głównej bukiet róż i przyklejają go na kolorowy arkusz bloku technicznego. Walentynkę nale-ży uzupełnić o dodatkowe elementy: serduszka, rysunki, kolorowe ramki itd. Uczestnicy ko-rzystają z dostępnych w przedszkolu materiałów plastycznych. Koniec zadania jest dla dzieci najtrudniejszy, ponieważ muszą zdecydować, komu wręczą swoją walentynkę. 1.4. Kwiatowa matematyka Podczas święta zakochanych ruch w kwiaciarniach jest ogromny. Raz po raz przychodzi nowy klient i wybiera najpiękniejsze kwiaty dla ukochanej osoby. W tym dniu obsłudze sklepu bra-kuje rąk do pracy. Zadaniem przedszkolaków jest udzielenie pomocy przez wsparcie sprzeda-ży kwiatów. W tym celu uczestnicy wycinają liczmany róż umieszczone na karcie pracy i rozwiązują następujące zadania: 1. Do kwiaciarni przyszedł starszy pan i poprosił o pięć czerwonych róż dla swojej żony. Niestety, gdy wracał do domu, zerwał się silny wiatr i porwał mu cztery róże. Ile kwiatów otrzyma żona mężczyzny? Dzieci obrazują sytuację za pomocą liczmanów i podają wychowawcy końcowe rozwiązanie. 2. Staś kupił dla mamy po jednej róży w każdym dostępnym kolorze. Ile kwiatów otrzy-ma mama chłopca? Wychowankowie układają liczmany przed sobą i podają odpo-wiedź. 3. Tata kupił bukiet złożony z trzech róż czerwonych, trzech różowych i trzech białych. Ile róż kupił tata? Wchodząc do domu, mężczyzna rozdał po jednej białej róży swoim trzem małym córkom. Ile róż podarował tata dziewczynkom? Ile kwiatów otrzymała mama? Wychowankowie prezentują rozwiązania za pomocą liczmanów. 1.5. Wyjść na spotkanie – gra Jednoosobowa gra planszowa składa się z 27 pól (w tym jednego pola z różą). Każde z dzieci samodzielnie uczestniczy w zabawie. Zadaniem wychowanków jest doprowadzenie do spo-tkania dwóch „osób” i wręczenie kwiatka. Oznacza to, że pionkami należy poruszać w taki sposób, by znalazły się jak najbliżej pola z różą. Dzieci ustawiają po jednym pionku na obu końcach trasy, a następnie rzucają kostką na przemian dla obu pionków. Jeśli któryś z pionków przekroczy to pole, zostaje na stałe w miejscu ostatniego rzutu. Przedszkolaki rzucają wtedy kostką tylko dla drugiej strony. Taka sama sytuacja będzie miała miejsce wtedy, gdy jeden z pionków stanie idealnie na polu z różą. Czy któremuś z wychowanków udało się doprowadzić do „przywitania się” obu „postaci” na polu z kwiatkiem? Karta główna 1b 2. Wyrażamy siebie... 2.1. Miną Nauczyciel opowiada dzieciom, że każdy z nas jest inny. Wyrażamy siebie nie tylko słowami, ale też miną, zachowaniem, ubiorem czy uczynkami. Pierwszym obszarem, jaki omawia z grupą, jest mimika. Miny bardzo często zdradzają, w jakim jesteśmy nastroju. Potrafią do-skonale informować innych, na co mamy ochotę, a co sprawia nam trudność. Bardzo łatwo możemy to sprawdzić także w naszej sali. Dzieci zostają zaproszone do zabawy wyobraże-niowej. Prowadzący podaje uczestnikom różne przykłady sytuacji: 1. Załóżmy, że w tym roku św. Mikołaj postanowił odwiedzić was dwa razy. Jaką wtedy mielibyście minę? Dzieci prezentują sobie nawzajem różne miny. 2. A gdyby okazało się, że wasz ukochany pies podczas spaceru pobiegł w nieznane i nie możecie go odnaleźć? Przedszkolaki ponownie pokazują sobie wzajemnie miny. Karta pracy nr 1 Nie zawsze jest tak, że to, co cieszy jedną osobę, cieszy też drugą. Gdyby do przedszkola przyszedł pan przyrodnik, żeby zaprezentować wam pająki, niektórzy byliby szczęśliwi i za-fascynowani, inni mogliby się bać. Bywa, że różne rzeczy odbieramy na swój własny sposób, który jest odpowiedni tylko dla nas. Prowadzący pokazuje dzieciom kartę pracy. Umieszczono na niej cztery skrajnie różne miny: radosną, smutną, złą i przestraszoną. Dzieci rozcinają je i kładą przed sobą. Wszyscy podnoszą radosną minę i zastanawiają się, w jakich sytuacjach odczuwają taką emocję. Każdy uczestnik podaje na głos swój przykład. Jeśli jakieś dziecko nie chce się wypowiedzieć, przechodzimy do kolejnej osoby. Przykłady: „Cieszę się, gdy ba-wię się z siostrą”; „Cieszę się, gdy mam urodziny”. Po omówieniu wszystkich czterech emotek wychowawca kontynuuje swoją opowieść. Bywa również tak, że niektóre sytuacje przeżywamy z niektórymi osobami podobnie. Sami możecie teraz to sprawdzić! Nauczyciel odczytuje dzieciom rożne przykłady. Wychowankowie zaś de-cydują, jaką emocję wywołuje w nich dane zdarzenie i podnoszą w górę odpowiednią kar-teczkę. Przykłady sytuacji: 1. Dostałaś/dostałeś kostium królewny/królewicza. 2. Twoja zabawka zgubiła się w twoim pokoju. 3. Ciocia, która miała Cię odwiedzić, przełożyła wizytę na kolejny dzień. 2.2. Gestem Wychowawca rozdaje dzieciom piktogramy pokazujące trzy pozytywne gesty. Zadaniem dzieci jest przyklejenie ich na duży brystol A3 oraz przedstawienie innych wesołych zacho-wań, które towarzyszą nam, gdy otrzymujemy dobrą wiadomość. Po zaprezentowaniu wszystkich propozycji każdy uczestnik zabawy dorysowuje trzy dodatkowe piktogramy i umieszcza je na swoim kartonie. W podobny sposób omówić możemy reakcje na różne inne emocje. Karta pracy nr 2 2.3. Słowami Tym razem prowadzący porusza temat reagowania słowami na wywołujące w nas różne sko-jarzenia sytuacje i obrazy. Na początku pokazuje dzieciom dziesięć różnych obrazków przedmiotów. Wychowankowie, patrząc na daną rzecz, podają wyrazy, którymi mogą opisać dany przedmiot. Przykład: pluszowy miś jest miękki, miły, biały itd. Po opisaniu wskazanych obrazków prowadzący odsłania przed dziećmi ilustrację, na której jest dziecko, które pomaga starszej osobie. „Co dzieje się na tym rysunku? Jak można opisać postać ze scenki? (Dziewczynka/chłopiec jest miła/y, pomocna/y, grzeczna/y, dobra/y itd.) Czy przedszkolaki zauważają te cechy również u siebie? W jakich sytuacjach?”.