STAN PRAWNY NA 13 LISTOPADA 2020 Urlop uzupełniający nauczyciela poradni Opracowała i zaktualizowała: Karolina Król-Komarnicka, kierownik działu kadr i płac w państwowej instytucji Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2215), • Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320). Nauczycielom zatrudnionym w placówkach oświatowych, w których nie są przewidziane ferie szkolne, przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 35 dni roboczych w czasie ustalonym w planie urlopów (art. 64 ust. 3 Karty nauczyciela, dalej KN). W przypadku nauczycieli poradni psychologiczno-pedagogicznych, które funkcjonują jako placówki nieferyjne, o urlopie wypoczynkowym uzupełniającym mówimy w sytuacji, gdy nauczyciel nie może z określonych powodów rozpocząć wykorzystania urlopu w terminie określonym we wspomnianym już planie urlopów. Szczegółowo kwestię tę reguluje art. 66a KN. Przyczyny przesunięcia urlopu Jeżeli zatem nauczyciel poradni nie może rozpocząć urlopu wypoczynkowego w ustalonym terminie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy, urlop wypoczynkowy ulega przesunięciu na termin późniejszy. Przyczynami nieobecności mogą być w szczególności: • czasowa niezdolność do pracy z powodu choroby, • odosobnienie w związku z chorobą zakaźną, • powołanie na ćwiczenia wojskowe lub na przeszkolenie wojskowe albo stawienie się do pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie, na czas do trzech miesięcy, • urlop macierzyński, • urlop dla poratowania zdrowia. Urlop uzupełniający może mieć zastosowanie także w sytuacji, gdy pracownik korzysta już z urlopu wypoczynkowego, ale podczas korzystania z niego u pracownika wystąpiła któraś z okoliczności wymienionych powyżej, powodująca z automatu przerwanie tego urlopu. Natomiast urlop niewykorzystany z wyżej wymienionych przyczyn powinien być udzielony w terminie późniejszym.   Termin urlopu Przepis art. 66a KN nie przewiduje uzgodnienia z nauczycielem terminu wykorzystania urlopu, zatem należy uznać, że dyrektor poradni może udzielić nauczycielowi urlopu poza planem, w terminie jednostronnie ustalonym, przy czym należy uznać, że dyrektor powinien jednak skonsultować termin urlopowy z pracownikiem. Nie ma też w takim przypadku konieczności dokonywania zmian w planie urlopów, chyba że dla zapewnienia właściwej pracy poradni konieczna jest zmiana terminów urlopowych jeszcze innych nauczycieli. Wynika to z faktu, że urlopów uzupełniających udziela się poza planem. Regulacje szczegółowe Choć art. 66a KN wymienia katalog przyczyn, które powodują przesunięcie terminu urlopu wypoczynkowego poza ustalonym planem urlopu, to poprzez użycie w przepisie określenia „w szczególności”, można uznać, iż nie jest to katalog zamknięty. W związku z tym można pomocniczo stosować na podstawie art. 91c przepisy Kodeksu pracy (dalej jako k.p.). W myśl art. 164 k.p. przesunięcie terminu urlopu może nastąpić także na wniosek pracownika umotywowany ważnymi przyczynami, a także z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy, jeżeli nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenia toku pracy. Należy uznać, że reguła ta obowiązuje, gdyż przepis art. 66a KN nie reguluje kwestii ewentualnego przesunięcia terminu urlopu na prośbę nauczyciela. Zgodnie z art. 161 k.p. pracodawca jest zobowiązany udzielić pracownikowi urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym pracownik uzyskał do niego prawo. Jeżeli z przyczyn leżących po stronie pracodawcy lub pracownika (np. przesunięcie terminu urlopu, choroba pracownika) pracownik nie wykorzysta całego urlopu do końca roku, z dniem 1 stycznia następnego roku urlop ten stanie się urlopem zaległym. Podsumowanie Przepis art. 168 k.p. stanowi, że urlopu zaległego należy pracownikowi udzielić najpóźniej do 30 września następnego roku kalendarzowego. W takim przypadku pracodawca nie ma obowiązku uzgadniania z pracownikiem terminu wykorzystania urlopu, lecz musi udzielić mu urlopu w terminie określonym w przywołanym wyżej przepisie. W Wyroku Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 2005 r. (I PK 124/05) stwierdzono jednoznacznie, że pracodawca ma prawo wysłać pracownika na urlop zaległy nawet bez jego zgody. Potwierdza to m.in. stanowisko Państwowej Inspekcji Pracy z dnia 12 marca 2020 r., w którym uznano, iż pracodawca może jednostronnie wyznaczyć termin wykorzystania zaległego urlopu, np. w okresie zagrożenia koronawirusem (30 września to jednak ostateczny termin wykorzystania zaległego urlopu).