STAN PRAWNY NA 6 LISTOPADA 2020 Praca przedszkola w czasie epidemii – najważniejsze kwestie* Roman Lorens, konsultant ds. organizacji i zarządzania oświatą, ekspert ds. awansu zawodowego nauczycieli, były długoletni dyrektor szkoły. Lider i koordynator doskonalenia zawodowego nauczycieli i kadry kierowniczej szkół. Autor licznych artykułów z zakresu zarządzania oświatą i publikacji książkowych W związku z pracą przedszkoli w reżimie sanitarnym należy stosować wytyczne GIS-u, dba-jąc o zachowanie odpowiedniego dystansu społecznego, higienę oraz dezynfekcję pomiesz-czeń i sprzętu. Wciąż jednak – pomimo istnienia szeregu wytycznych – pojawiają się wątpli-wości w związku z ich odpowiednim stosowaniem. Warto więc przypomnieć najważniejsze kwestie z nimi związane. Zbieranie oświadczeń od rodziców o stanie zdrowia dziecka Należy zauważyć, że nie ma podstaw prawnych do żądania od rodziców zaświadczenia lekar-skiego o stanie zdrowia dziecka. Wszyscy jednak żyjemy w czasie szczególnym, dlatego na-leży liczyć na zrozumienie ze strony rodziców, że tego typu zaświadczenie lekarskie uspokoi obawy zarówno personelu, jak i pozostałych rodziców odnośnie bezpieczeństwa zdrowotnego w placówce. Nieuzasadnione jest również wymaganie potwierdzenia braku zakażenia wirusem SARS-CoV-2 u dzieci chorujących bezobjawowo lub mających katar. Należy pamiętać, że decyzja o skierowaniu danej osoby na badanie w kierunku obecności wirusa SARS-CoV-2 pozostaje w kompetencjach lekarzy zlecających badanie, przy uwzględnieniu przesłanek klinicznych oraz aktualnych wytycznych i rekomendacji dotyczących sytuacji, w których wykonanie testu na obecność genomu wirusa SARS-CoV-2 uznaje się za zasadne. Natomiast w przypadku, gdy w przedszkolu pojawia się dziecko z objawami charakterystycz-nymi dla alergii (objawiającej się m.in. kichaniem, wyciekaniem z nosa wodnistej wydzieliny, łzawieniem oczu), powinno się honorować zaświadczenie lekarskie potwierdzające alergię u dziecka. Jeśli w placówce pojawi się dziecko z zaświadczeniem od lekarza, iż jest zdrowe i może uczęszczać na zajęcia, trzeba takie zaświadczenie honorować. Lekarz bowiem, na pod-stawie wywiadu oraz badania przedmiotowego i podmiotowego dziecka, posiada kompeten-cje, aby dokonać rzetelnej oceny jego stanu zdrowia. Oświadczenia rodziców o zrzeczeniu się roszczeń w przypadku zakażenia Nie ma podstawy prawnej, by dyrektor żądał od rodzica zrzeczenia się ewentualnych roszczeń z powodu zachorowania na COVID-19 lub jakiejkolwiek innej krzywdy, niekoniecznie zwią-zanej z epidemią, wyrządzonej dziecku w przedszkolu. Jest to niezgodne z prawem i dyrektor nie może żądać tego typu oświadczeń. Dyrektor nie może też żądać od nauczycieli i rodziców podpisywania oświadczeń, że są świadomi ryzyka i zrzekają się ewentualnych roszczeń z ty-tułu zakażenia koronawirusem podczas pracy w przedszkolu. Należy również zauważyć, że podpisanie takiego oświadczenia nie pozbawia rodzica możli-wości występowania na drogę sądową z powództwem o odszkodowanie w przypadku zakażenia koronawirusem, gdyż podpisanie takiego oświadczenia przez rodzica jest bezskuteczne. Ocena zasadności takiego roszczenia będzie każdorazowo przedmiotem rozstrzygnięcia właściwego sądu. Mierzenie temperatury dziecka Jeżeli rodzice wyrazili pisemnie zgodę, to można mierzyć temperaturę dziecku/rodzicowi przy wejściu do budynku przedszkola. Decyzję może podjąć dyrektor przedszkola, ustalając regulamin wewnętrzny funkcjonowania placówki w okresie epidemii. Zalecenia dla dyrekto-rów szkół i placówek w strefie czerwonej i żółtej wskazują, że w przypadku wykazania tem-peratury 38oC (i wyższej), mierzonej termometrem bezdotykowym, pracownik nie podejmuje pracy, a dziecko powinno być odebrane z placówki przez rodziców (osoby te powinny sko-rzystać z teleporady medycznej). Placówka może odmówić przyjęcia do przedszkola dziecka z katarem lub kaszlem. Do pla-cówki może uczęszczać wyłącznie dziecko zdrowe, bez objawów chorobowych sugerujących chorobę zakaźną. Korzystanie z zabawek niepoddawanych dezynfekcji Zgodnie z wytycznymi MEN-u, MZ-etu i GIS-u w sali, w której przebywa grupa, należy usu-nąć przedmioty i sprzęty, których nie można skutecznie uprać lub dezynfekować. W ostatecz-ności przedmioty niezbędne do pracy w placówce (np. puzzle) trzeba poddać 48-godzinnej kwarantannie. Pościel po leżakowaniu Organizując dziecku miejsce do spania, należy zachować dystans pomiędzy leżaczka-mi/łóżeczkami. Po zakończeniu odpoczynku należy zdezynfekować leżaczki/łóżeczka oraz pamiętać o stosunkowo częstym wietrzeniu sal. Zgodnie z opracowaną w placówce procedurą zachowania czystości oraz dezynfekcji pomieszczeń i powierzchni zabiegi tego typu trzeba przeprowadzać regularnie, zaś ich częstotliwość uzależnić od możliwości organizacyjnych. Zwiększenie częstotliwości wymiany pościeli można powiązać z lokalnymi uwarunkowaniami epidemicznymi zarówno w placówce, jak i w jej otoczeniu (strefa czerwona i żółta). Dezynfekcja rąk u dzieci – płyn dezynfekcyjny czy woda z mydłem antybakteryjnym? Podstawową zasadą higieny jest częste mycie rąk wodą z mydłem. Zaleca się, aby dzieci do szóstego roku życia nie używały środków dezynfekcyjnych. Przenośne klimatyzatory w salach Jedną z podstawowych zasad reżimu sanitarnego w czasie epidemii COVID-19 jest regularne wietrzenie sal co najmniej raz na godzinę, w czasie przerw, a w razie potrzeby także w czasie zajęć. Jak wskazał Państwowy Zakład Higieny Narodowego Instytutu Zdrowia Pu-blicznego (NIZP-PZH), stosowanie klimatyzatorów wykorzystujących obieg zamknięty, gdzie powietrze z cyrkulacji krąży w układzie zamkniętym, jest niepożądane, dopuszczalne tylko w przypadku braku innych rozwiązań technicznych i ograniczone do niezbędnego minimum. Nie ma przeciwwskazań do używania w salach oczyszczaczy powietrza. Należy jednak uwzględnić właściwą i terminową wymianę filtrów, czyszczenie i dezynfekcję zgodnie z za-leceniami producenta. Bezpieczne korzystanie z piaskownic Nie ma przeciwskazań epidemiologicznych do korzystania z piaskownic, jeżeli poszczególne grupy korzystają z nich według harmonogramu (nie mieszając się). Dywany w salach i ich czyszczenie Zgodnie z wytycznymi MEN-u, MZ-etu i GIS-u przedmioty i sprzęty znajdujące się w sali, których nie można skutecznie umyć, uprać lub dezynfekować, należy usunąć lub uniemożliwić do nich dostęp, w związku z czym jeżeli dywan/wykładzina dywanowa będą skutecznie i regularnie prane/czyszczone/dezynfekowane, mogą być używane w przedszkolu. Nie zmienia to jednak faktu, że najlepszym rozwiązaniem – pod kątem utrzymania bezpieczeństwa higienicznego – jest zrezygnowanie z wykładzin dywanowych w salach ze względu na pro-blemy wynikające z ich skutecznego i regularnego mycia/dezynfekowania. Ręczniki materiałowe Zaleca się stosowanie ręczników jednorazowego użytku. W przypadku stosowania ręczników materiałowych muszą być one indywidualnie oznakowane, odpowiednio przechowywane (nie mogą się ze sobą stykać) i regularnie prane. Korzystanie z łazienki – podział przestrzeni sanitarnej czy dezynfekcja? W miarę możliwości rekomenduje się wydzielenie pomieszczenia sanitarnego dla jednej grupy, ale jeżeli z jakichś przyczyn jest to niemożliwe, należy pamiętać, aby szczególnie skrupulatnie przestrzegać zasad bezpieczeństwa w związku z epidemią (dystans społeczny, częste mycie rąk lub ich dezynfekcja, dbałość o czystość pomieszczeń i urządzeń sanitarnych, wietrzenie itp.). Organizacja zajęć gastronomicznych Zgodnie z obecnym stanem wiedzy oraz wytycznymi WHO zakażenie COVID-19 za pośred-nictwem żywności lub jej opakowania jest dość mało prawdopodobne. COVID-19 to choroba układu oddechowego, która przenosi się głównie poprzez bezpośredni kontakt między oso-bami lub drogą kropelkową, gdy osoba zakażona kaszle lub kicha. Nie ma obecnie dowodów wskazujących na to, że wirusy wywołujące choroby układu oddechowego przenoszone są poprzez żywność lub opakowania żywności. O tym, czy w danej placówce istnieją warunki, które pozwalają na zorganizowanie, z zachowaniem reżimu sanitarnego, zajęć gastronomicz-nych dla dzieci, decyduje dyrektor przedszkola. Ważne jest, aby zajęcia te nie zwiększały zagrożenia zarażenia wirusem SARS-CoV-2. Produkty przygotowane podczas takich zajęć są zwyczajowo konsumowane przez dzieci w placówkach. Nie zaleca się zabierania ich do do-mów rodzinnych. Poczęstunek z okazji urodzin Wyniki najnowszych badań, w których oceniano zdolność przeżycia koronawirusa na różnych powierzchniach, wykazały, że może on przeżyć do 72 godzin na powierzchniach z plastiku lub stali nierdzewnej, do 4 godzin w przypadku miedzi i do 24 godzin na powierzchni kartonu. Należy mieć na uwadze te wyniki, jeśli myśli się o częstowaniu dzieci w przedszkolu cu-kierkami lub ciastkami (w opakowaniach jednostkowych) z okazji urodzin jednego z wycho-wanków. Przy zachowaniu zasad dobrej praktyki higienicznej nie powinno to stanowić istot-nego zagrożenia. Nie zaleca się przynoszenia wypieków własnych w ramach poczęstunku urodzinowego, nie tylko z powodu pandemii, ale także z uwagi na bezpieczeństwo żywności, a tym samym z uwagi na dzieci spożywające ciasta produkowane w niekontrolowanych wa-runkach. *Artykuł powstał w oparciu o wyjaśnienia Mazowieckiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarne-go oraz Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Warszawie.