Gdy owoce i liście spadają z drzew Tygodniowy plan pracy dydaktyczno-wychowawczej Opracowanie merytoryczne i graficzne: Anna Uhlik, pedagog, specjalność edukacja elementarna i terapia peda-gogiczna, magister zarządzania – rozwój potencjału społecznego, nauczyciel w szkole podstawowej, nauczyciel przedszkolny, terapeuta pedagogiczny; Wojciech Uhlik, przedsiębiorca, z zamiłowania grafik i ilustrator, zwo-lennik pedagogiki zabawy Cele główne: • poznanie praw obowiązujących w przyrodzie, • eksperymentowanie, • rozwijanie kompetencji matematycznych, • tworzenie i porównywanie zbiorów, • rozwijanie myślenia przyczynowo-skutkowego. Cele operacyjne: Dziecko: • ogląda pokaz dotyczący grawitacji, • rozwiązuje problemy słowne, dzieląc się swoimi pomysłami, • uczy się praktycznego rozwiązywania zadań matematycznych, odpowiadając na pyta-nie: ile zostało?, • przelicza jabłka, gruszki, liście, • segreguje jabłka, liście, tworząc zbiory ze względu na rodzaj, • porównuje liczbową zawartość elementów w zbiorach, • przewiduje skutki wskazanych zdarzeń. Środki dydaktyczne: • walizka z przedmiotami, brystol, flamastry, nożyczki, kamień, bańki mydlane, jabłko, liść, klocek, stoper, teksturowa sylweta drzewa, szablon gruszki, pastele, rzep samo-przylepny, pisaki. ZADANIA DO WYKONANIA 1. Słowo wstępu o sile grawitacji Nasza planeta przyciąga do siebie przedmioty, co sprawia, że każdy przedmiot spada. Aby zobrazować dzieciom to zjawisko wychowawca przynosi do przedszkola walizkę z różnymi przedmiotami. Nauczyciel wypuszcza z ręki po kolei każdy z nich z tej samej wysokości. Czy któryś z przedmiotów nie spadł? Oczywiście, że nie. Tego zjawiska nie da się powstrzymać. Tak działa na nas nasza planeta. 2. Co może spadać? Problem słowny Wychowawca zaprasza dzieci do zabawy słownej. Przed przedszkolakami zostaje postawiony problem. Nauczyciel zadaje dzieciom pytanie: Co może spadać? Uczestnicy muszą podać jak najwięcej odpowiedzi. Mogą one posiadać różny stopień kreatywności. Przykład: liść, jabłko, deszcz, gwiazda, temperatura. Prowadzący docenia każdy pomysł. Zabawę można wydłużyć na cały tydzień. W takim przypadku wychowawca zapisuje proponowane odpowiedzi w po-staci piktogramów na dużym brystolu. Przez resztę tygodnia dzieci mogą podchodzić do nau-czyciela i podawać mu nowe propozycje rozwiązania łamigłówki. Te z nich, które nie zostały jeszcze odkryte, prowadzący dorysowuje na plakacie. Karta główna Wychowawca prezentuje dzieciom główną kartę pracy przedstawiającą jabłoń. Dlaczego na karcie pracy jest drzewo? To właśnie z drzew spadają różne rzeczy. Nauczyciel zaprasza dzieci do przyjrzenia się karcie z bliska i proponuje wykonanie kilku zadań. 3. Spadanie w matematyce. Szukamy odpowiedzi na pytanie, ile zostało? Dzieci wycinają z karty pracy drzewo. Następnie odpowiadają na kilka matematycznych py-tań: Ile jabłek znajduje się na drzewie? Ile jest jabłek czerwonych, ile zielonych, a ile żółtych? Nagle w sali zawiał silny wiatr, a z jabłoni zaczęły spadać owoce. Prowadzący może stworzyć razem z dziećmi „wicherek” za pomocą kart pracy. Wychowankowie machają kartkami i wy-dają z siebie cichy szum. Pora na zadania matematyczne związane ze spadaniem. By je wy-konać uczestnicy sięgają do swoich piórników po nożyczki. Zadanie 1: Gdy zawiał wiatr, z drzewa spadły wszystkie żółte jabłka. Ile jabłek zostało na drzewie? Wychowankowie odcinają z karty pracy żółte jabłko i przeliczają pozostałe owoce. Zadanie 2: Po chwili wiatr strącił dwa jabłka czerwone. Wychowankowie odcinają je z karty. Ile czerwonych jabłek zostało na drzewie? Ile w ogóle jabłek zostało na drzewie? Których ja-błek jest więcej, czerwonych czy zielonych? Zadanie 3: Chwilę później z drzewa spadły dwa jabłka zielone. Wychowankowie odcinają je. Ile zielonych jabłek zostało na drzewie? Ile w ogóle jabłek zostało na drzewie? Których jabłek jest więcej, zielonych czy czerwonych? Których jabłek jest mniej? Zadanie 4: Na koniec przyszedł pracownik sadu i zebrał z drzewa cztery jabłka. Dzieci odci-nają cztery jabłka. Ile jabłek zostało na drzewie? 4. Eksperymentujemy Pod lupę bierzemy pozostałą cześć karty pracy. Umieszczono na niej pięć przedmiotów: ka-mień, bańkę mydlaną, jabłko, liść i klocek. Zadaniem wychowanków jest ocenić, który z tych przedmiotów będzie spadał najszybciej, a który najwolniej. Dzieci podają swoje hipotezy. Następuje ich weryfikacja. Aby eksperyment był wiarygodny, należy przygotować wskazane przedmioty, a następnie zrzucić z tej samej wysokości. Do wykonania pomiaru przyda się także stoper, który odmierzy czas spadania przedmiotu. Po wykonaniu eksperymentu dzieci siadają w kole i wraz z nauczycielem wysuwają wnioski z przeprowadzonego badania. 5. Matematyczna grusza W sali na jednej ze ścian pojawia się duża, tekturowa sylweta drzewa. To grusza. Okazuje się, że podczas lata wyrosły na niej piękne soczyste owoce. Aby tak się stało, każdy z przedszko-laków koloruje pastelami wycięty szablon gruszki. Na jego tylnej stronie prowadzący umiesz-cza rzep samoprzylepny i za jego pomocą przedszkolak montuje na gruszy swój owoc. Gdy wszystkie gruszki pojawią się już na drzewie, zaczynamy matematyczną zabawę w spadanie i zrywanie. Prowadzący wymyśla dzieciom różne zadania, które one ilustrują poprzez odcze-pianie gruszek z drzewa. Przykład Czy dzieci wiedzą, ile jest teraz gruszek na drzewie? Policzmy. Pod nasze drzewo przyszedł Marek (wybieramy dziecko) i zerwał pięć gruszek, gdyż mama potrzebowała ich do upieczenia pysznego ciasta. Ile owoców zostało na drzewie? (Marek odczepia z drzewa owoce i oddaje nauczycielowi. Reszta grupy zajmuje się przeliczaniem). 6. A gdy już wszystko spadnie z drzew. Jesienny porządek Nauczyciel zaprasza dzieci do zabawy w tworzenie zbiorów. Każdy wychowanek otrzymuje kartę pracy z jesiennym, owocowym „bałaganem”. Zadaniem najmłodszych jest porozcinanie owoców i posegregowanie ich według rodzajów. Dzieci rozcinają elementy karty pracy – na jedną stronę trafiają jabłka, na drugą gruszki. Na koniec każdy ze zbiorów musi zostać przeli-czony. Czego jest więcej, jabłek czy gruszek? O ile więcej? Karta pracy nr 1 To jednak nie koniec porządków. Tym razem wychowawca zarządza wielkie parkowe sprzą-tanie. Dotyczy ono liści. Na karcie pracy dzieci oznaczają dwoma różnymi kolorami liście na-leżące do dwóch różnych drzew. Czy wychowankowie pamiętają, z jakiego drzewa spadły wskazane liście? Ile jest liści klonu, a ile dębu? Których liści jest więcej, a których mniej? O ile? Karta pracy nr 2 5. Co by było gdyby? Zabawa w spadające przewidywanie Najmłodsi będą mieli szansę potrenować swoją wyobraźnię. Ich zadaniem jest przewidzenie konsekwencji następujących sytuacji: 1. Na podwórku jest dużo dziur w ulicy. Nagle na niebie pojawiły się ciemne, deszczowe chmury. Jak będzie wyglądała ulica, gdy spadnie deszcz? 2. Eryk wygłupiał się z młodszym bratem. Gdy fiknął koziołka, niechcący szturchnął komodę, na której stał ulubiony wazon mamy. Przedmiot zachwiał się i spadł na pod-łogę. Co stało się z wazonem? 3. Z nieba poleciały płatki śniegu. Padały przez całą noc. Jak będzie jutro wyglądało po-dwórko? Nauczyciel zachęca najmłodszych do podawania pomysłów, wspomagając w ten sposób roz-wój myślenia przyczynowo-skutkowego. W tej zabawie nie ma błędnych odpowiedzi, każdy pomysł jest dobry i doceniany.