Leśne odwiedziny Tygodniowy plan pracy dydaktyczno-wychowawczej Opracowanie merytoryczne i graficzne: Anna Uhlik, pedagog, specjalność edukacja elementarna i terapia peda-gogiczna, magister zarządzania – rozwój potencjału społecznego, nauczyciel w szkole podstawowej, nauczyciel przedszkolny, terapeuta pedagogiczny; Wojciech Uhlik, przedsiębiorca, z zamiłowania grafik i ilustrator, zwo-lennik pedagogiki zabawy Cele główne: • posługiwanie się słownictwem dotyczącym życia zwierząt w ich środowisku natural-nym, • podejmowanie różnych aktywności poznawczych, • uważne obserwowanie, • analiza i synteza słuchowo-wzrokowa wyrazów, • przeliczanie obiektów, dodawanie i odejmowanie w sytuacji użytkowej. Cele operacyjne: Dziecko: • tworzy słowny opis lisa, • uczestniczy w zabawie słowno-ruchowej „Chodzi lisek koło drogi”, • ogląda fotografie leśnych zwierząt: lisa, sarny, dzika, zająca, dzięcioła, sowy, • tworzy kolaż, • poznaje wygląd tropu lisa (kreśli palcem po piasku), • kreśli po śladzie, • koloruje zgodnie z instrukcją, • przelicza liczmany, • rozwiązuje proste zadania matematyczne z użyciem liczmanów, • czyta wyrazy LIS i LAS (czytanie globalne), • wskazuje wyrazy rozpoczynające/kończące się na różne głoski, • zapoznaje się z florą i fauną lasu, • rozpoznaje odgłosy zwierząt mieszkających w lesie. Środki dydaktyczne: • rymowanka dla dzieci Chodzi lisek koło drogi, pomarańczowe rajstopy, wata, fotogra-fie A4 lisa, atlasy przyrodnicze, kubeczki, pomarańczowe korale, cienkie sznurówki, miniatury fotografii lisa, wstążki, tasiemki, kolorowy papier, plastelina, aparat, trop li-sa, tacki, piasek, taśma malarska, flamastry, ołówki, kredki, trzyliterowe wyrazy do czytania globalnego, wydruki wyrazów LIS i LAS, fotografie A4 zwierząt leśnych, odgłosy sarny, zająca, dzika, dzięcioła, sowy, prezentacja multimedialna o lesie, bry-stol. ZADANIA DO WYKONANIA 1. Bohater tygodnia – lis Jesień w pełni. Powitała wszystkich swoimi ciepłymi barwami i deszczową aurą. Wokół robi się gwarno i tłoczno. Na polach, w sadach i ogrodach trwają pracę przygotowujące rośliny na zimę. Również zwierzęta porządkują swoje leśne mieszkania. Gromadzą zapasy, szykują się do zimowego snu oraz odlotu do ciepłych krajów. Przyjrzymy się bliżej jednemu z mieszkań-ców polskich lasów. To drapieżnik o gęstym rudym futrze, które jest jego „wizytówką”. Jego rudą kitę rozpozna każdy przedszkolak. Czy dzieci wiedzą, kim jest nasz gość? 1.1. Lis w obiektywie Nauczyciel pokazuje wychowankom różne fotografie A4 przedstawiające lisa. Zadaniem najmłodszych jest dokładne jego opisanie. Uczestnicy zabawy w swojej charakterystyce uwzględniają kolejne części ciała zwierzęcia: pysk, oczy, nos, uszy, tułów, łapy, kitę, kolor futra i wielkość drapieżnika. Opis tworzymy etapami: wybrany przedszkolak wskazuje na zdjęciach cześć ciała, której dotyczyć będzie opis, drugi zaś przedstawia słowami wskazany element, np. oczy – lis ma oczy koloru żółtego. Dzieci otrzymują również od prowadzącego atlasy przyrodnicze. Ich zadaniem jest odnalezienie w nich fotografii drapieżnika. Wycho-wawca odczytuje dzieciom wyszukane ciekawostki o rudym bohaterze tygodnia. Na koniec przedszkolaki za pomocą jednego zdania podsumowują, czego dowiedziały się podczas pracy na zajęciach. 1.2. Chodzi lisek koło drogi Wychowawca zaprasza dzieci do zabawy ruchowej, której bazą jest znana rymowanka. Jeden z uczestników zostaje wybrany na grupowego „liska” i otrzymuje „lisią kitę” zrobioną z części pomarańczowych rajstop i waty. Pozostali uczestnicy siadają w kole po turecku. Lisek chodzi po obwodzie koła za plecami rówieśników. Cała grupa deklamuje rymowankę. W pewnym momencie lis podrzuca wybranej osobie „kitę” i ucieka. Osoba ta wstaje i goni drapieżnika. Jeśli lis zostanie złapany, musi skradać się koło drogi przez kolejną rundę. Jeśli zaś zdąży po obiegnięciu koła usiąść na zwolnionym wcześniej przez przeciwnika miejscu, „liskiem” staje się wytypowana przez niego osoba . Inny wariant zabawy: dzieci siadają przy swoich stoliczkach. Każde z nich otrzymuje kube-czek, w którym znajdują się cztery pomarańczowe koraliki i sznurówka. Chodzi lisek koło drogi (jedna z wersji rymowanki) Chodzi lisek koło drogi, Stukanie palcami o blat stolika. Cichuteńko stawia nogi, Szuranie dłońmi o blat stolika. Cichuteńko się zakrada, Stukanie palcami o blat stolika. Nic nikomu nie powiada. Szuranie dłońmi o blat stolika. Chodzi lisek koło drogi, Pukanie o stolik. Nie ma ręki ani nogi, Klaśnięcie i uderzenie dłońmi w uda. Kogo lisek przyodzieje, Przedszkolny lisek wskazuje następcę i rzuca mu lisią kitę. Ten się nawet nie spodzieje. Po wypowiedzeniu ostatnich słów rozpoczyna się wyścig. Dzieci muszą nawlec jak najszybciej cztery koraliki na sznurówkę. Jeśli lisek uczyni to jako pierwszy, zostaje zmieniony przez następcę. 2. Lisi kolaż – utrwalamy informacje Wychowawca rozdaje dzieciom miniatury wcześniej prezentowanych fotografii lisa. Zada-niem uczestników zabawy jest stworzenie kolażu, który zaprezentuje w różnych odsłonach naszego leśnego bohatera. To dzieci decydują, jak połączyć ze sobą wydruki. Do pracy pla-stycznej wykorzystać można różne materiały: wstążki, kolorowy papier, tasiemki ozdobne, plastelinę. 3. Krok za krokiem – podążamy po śladzie Nauczyciel prezentuje dzieciom, jak wygląda trop lisa (odcisk łapy). Równocześnie zaprasza najmłodszych do zabawy trenującej spostrzegawczość. 3.1. Trop lisa W przedszkolnej sali umieszczono kilka „śladów” lisich łap. Zadaniem uczestników jest ich wskazanie. Po odnalezieniu wszystkich przedszkolaki podchodzą do stolików, na których umieszczone zostały tacki z piaskiem. Dzieci starają się jak najdokładniej odtworzyć na piasku ślad zostawiony przez lisią łapkę. Następnie wszystkie prace zostają utrwalone w formie zdjęć. 3.2. Chodzenie po linii Na dzieci czeka zupełnie inny trop. Na przedszkolnym dywanie znajduje się długa, krzywa linia wyznaczona taśmą malarską. Zadaniem przedszkolaków jest podążanie jej śladem. Uczestnicy z dużą dokładnością stawiają swoje stopy na linii i krok za krokiem przechodzą wytyczoną przez nią trasę. Karta główna 3.3. Poprawianie po śladzie Wychowawca prezentuje dzieciom główną kartę pracy. Na niej również zalazł się nasz bohater leśnego tygodnia. Kontur liska wyznacza przerywana linia. Zadaniem dzieci jest jego po-prawienie za pomocą ołówka lub czerwonego/brązowego flamastra. Najważniejsze jest to, by prace wykonywać na spokojnie, z jak największą starannością. 4. Matematyka – leśna podróż Na głównej karcie pracy, obok liska, zostały umieszczone liczmany świerków. Dzieci wycinają liska, tworząc z niego sylwetę, oraz liczmany. Następnie rozwiązują proste zadania ma-tematyczne zgodnie z podaną przez prowadzącego instrukcją słowną. Aby uporać się z zada-niem, dzieci manipulują na swoim stoliku zarówno liskiem jak i liczmanami. Oto przykłady kilku zadań: 1. Lis biegł w stronę leśnej polany. Najpierw minął dwa świerki, a potem jeszcze dwa. Ile w sumie świerków minął lis? 2. W leśnym zagajniku pojawił się rudy lis. Było w nim siedem świerków. Następnego dnia leśnicy wycieli jedno z drzewek. Ile świerków zostało w zagajniku? 3. Lis, biegnąc do swoich leśnych przyjaciół, mijał kolejno świerki, raz z prawej, raz z lewej strony. Ile świerków minął lis z lewej, a ile z prawej strony? Odtwórz sytuację. Podczas zabawy skorzystaj ze wszystkich liczmanów. 5. Czytanie globalne. Zabawy z literami i głoskami Nauczyciel prezentuje dzieciom zdjęcie lisa z podpisem LIS (litery drukowane). Dodatkowo na tablicy umieszcza kilka trzyliterowych wyrazów. Czy dzieci potrafią wśród nich rozpoznać poznany przed chwilą wyraz? Jaką głoskę słychać na początku słowa? Jaka głoskę słychać na jego końcu, a jaką w środku? Zadaniem przedszkolaków jest podanie kolejno innych wyra-zów: • rozpoczynających się na głoskę: L, I, S, • posiadających w dowolnym miejscu głoskę: L, I, S, • kończących się na głoskę: L, I, S (to wyzwanie może stanowić dla dzieci trudność). 6. Kolorowanie zgodnie ze wzorem Każdy wychowanek otrzymuje kredki w trzech kolorach: żółtą, pomarańczową i czerwoną. Zadaniem najmłodszych jest pokolorowanie napisu LIS znajdującego się na karcie głównej zgodnie z podanym przez nauczyciela kodem kolorystycznym. • kwadraty kolorujemy na żółto – ■ • romby na czerwono – ♦ • koła na pomarańczowo – ● Wychowawca podaje dzieciom kod kolorystyczny za pomocą figur i barw. 7. Witamy w lesie Prowadzący zapoznaje dzieci z wyglądem lasu. Robi to za pomocą krótkiej prezentacji mul-timedialnej. Następnie zadaje pytanie: Czym różni się las od parku? Dzieci starają się wspól-nymi siłami udzielić odpowiedzi na postawiony problem. Pod koniec burzy mózgów prowa-dzący zapoznaje najmłodszych z globalnym wyglądem wyrazu LAS. Czy słowo LAS i LIS są do siebie podobne? W jaki sposób? Czym różnią się te słowa? Czy dzieci znają inne wyrazy, które zaczynają/kończą się na głoskę A? Przedszkolaki udzielają odpowiedzi. Po rozszyfro-waniu pytania otrzymują w nagrodę kartę pracy przedstawiającą las. Stanowi ona bazę dla kolejnego zadania. Karta pracy nr 1 8. Mieszkańcy lasu i ich odgłosy Nauczyciel przygotowuje dla dzieci pięć obrazków (fotografii), na których znajdują się leśne zwierzęta: zając, dzik, sarna, dzięcioł, sowa. Każde ze zdjęć, zasłonięte, umieszcza na tablicy, aby dzieci nie widziały, co się na nich znajduje. Następnie wychowawca wskazuje pierwszy obrazek i puszcza najmłodszym odgłos zwierzęcia, który jest na nim umieszczony. Zadaniem uczestników zabawy jest wskazanie, kim jest „właściciel” usłyszanego głosu. Po udzieleniu odpowiedzi prowadzący odsłania przed dziećmi fotografie i krótko omawia zwyczaje leśnego mieszkańca. Następnie dzieci sięgają po otrzymaną wcześniej kartę pracy i za pomocą plaste-liny wyklejają w lesie ich mieszkańców. W ten sposób praca staje się kompletna, gdyż las to nie tylko flora (roślinność), ale też fauna (zwierzęta). 9. Szkółka leśna Wychowankowie wysłuchują opowieści wychowawcy o tworzeniu w lasach szkółek leśnych, które wspierają proces zalesienia danego miejsca. Dzięki temu zwierzęta nie muszą się mar-twić, że ich dom przestanie istnieć. Przedszkolaki również mogą przyczynić się do zalesienia swojej sali. Każdy z nich otrzymuje szablon drzewa i poprawia jego kontur, kreśląc po śladzie. W ten sposób powstanie świerk, który następnie każdy z przedszkolaków przyklei na wspólny brystol, tworząc prawdziwy iglasty las. Karta pracy nr 2