STAN PRAWNY NA 1 WRZEŚNIA 2020 Organizacja pracy przedszkoli od 1 września 2020 r. Opracował: Marcin Majchrzak, Prawnik, członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie, świadczy pomoc prawną w ramach własnej kancelarii, autor licznych opracowań i artykułów z zakresu tematyki kadrowo--płacowej, prawa związkowego oraz prawa oświatowego Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 910 ze zm.), • Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia spo-łecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 870), • Ustawa z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 17 ze zm.), • Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobie-ganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 374 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 sierpnia 2020 r. w sprawie cza-sowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobie-ganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz.U. z 2020 r. poz. 1389), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placów-kach (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1166 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem CO-VID-19 (Dz.U. z 2020 r. poz. 493 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 sierpnia 2017 r. w sprawie rodzajów innych form wychowania przedszkolnego, warunków tworzenia i organizo-wania tych form oraz sposobu ich działania (Dz.U. z 2017 r. poz. 1657 ze zm.), • Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 sierpnia 2020 r. w sprawie określenia dłuż-szego okresu pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego w celu przeciwdziałania COVID-19 (Dz.U. z 2020 r. poz. 1489). Rozpoczęcie nowego roku szkolnego nastąpiło w warunkach trwającej epidemii COVID-19. W sposób oczywisty odbije się to na sposobie funkcjonowania przedszkoli. Zgodnie z nowymi przepisami zasadą jest prowadzenie zajęć w formie stacjonarnej, z uwzględnieniem wy-tycznych sanitarnohigienicznych wydanych przez MEN, MZ i GIS. Nowe regulacje przewi-dują też możliwość zawieszenia zajęć po uzyskaniu pozytywnej opinii inspektora sanitarnego. Tak jak poprzednio, szczegóły dotyczące pracy przedszkoli muszą ustalić sami dyrektorzy. Podstawę prowadzenia zajęć w warunkach trwającej epidemii po 1 września 2020 r. stanowią nowe przepisy, wydane przez MEN w sierpniu. W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na nowe Rozporządzenie MEN z dnia 12 sierpnia 2020 r. w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19. Rozporządzenie weszło w życie 1 września 2020 r. i zastąpiło do-tychczas obowiązujące Rozporządzenie MEN z dnia 11 marca 2020 r. w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, prze-ciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19. Ograniczenie funkcjonowania przedszkoli Rolą nowego aktu prawnego jest stworzenie podstawy prawnej do ograniczenia, w całości lub w części, funkcjonowania m.in. publicznych i niepublicznych przedszkoli, w związku z zapo-bieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19. Ograniczenie to odbywa się według nowych zasad, w trybie określonym w: • § 18 ust. 2a–3 Rozporządzenia MENiS z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpie-czeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach – w przy-padku publicznych i niepublicznych przedszkoli oraz oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych, • § 5b ust. 3–5 Rozporządzenia MEN z dnia 28 sierpnia 2017 r. w sprawie rodzajów in-nych form wychowania przedszkolnego, warunków tworzenia i organizowania tych form oraz sposobu ich działania – w przypadku innych form wychowania przedszkol-nego. Zmienione przepisy wskazują, że dyrektor (albo osoba kierująca inną formą wychowania przedszkolnego), za zgodą organu prowadzącego i po uzyskaniu pozytywnej opinii właściwe-go państwowego powiatowego inspektora sanitarnego, może zawiesić zajęcia na czas ozna-czony, jeżeli ze względu na aktualną sytuację epidemiologiczną będzie zagrożone zdrowie dzieci. Powyższa zgoda i opinia mogą zostać wydane także ustnie, telefonicznie, za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub za pomocą innych środków łączności. Treść zgody lub opinii powinna być utrwalona w formie protokołu, notatki, adnotacji lub w inny sposób. O zawieszeniu zajęć należy powiadomić organ sprawujący nadzór pedagogiczny oraz organ rejestrujący, o którym mowa w art. 2 pkt 16 Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych. Jed-nocześnie powiatowi inspektorzy sanitarni mają stosować opracowane przez GIS i MEN re-komendacje postępowania w sytuacji wystąpienia na terenie przedszkola ogniska zakażenia. Postępowanie jest uzależnione od stopnia zakażenia występującego na danym terenie. Ważne! Ograniczenie w funkcjonowaniu wprowadza się na czas, na jaki zostały zawieszone zajęcia. Formalnie więc, w przypadku przedszkoli, w których nie zawieszono zajęć, nie możemy mó-wić o ograniczeniu w ich funkcjonowaniu, a w efekcie o konieczności stosowania części przepisów Rozporządzenia MEN z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19. Przepisy dopuszczają, by w przypadku przedszkoli zawieszenie nie dotyczyło wszystkich grup dzieci czy oddziałów przedszkolnych, a jedynie ich części (§18 ust. 2c Rozporządzenia MENiS z dnia 31 grudnia 2002 r.). W przypadku innych form wychowania przedszkolnego przepisy przewidują wyłącznie możliwość zawieszenia zajęć w stosunku do całego podmiotu (§ 5b ust. 3 Rozporządzenia MEN z dnia 28 sierpnia 2017 r.). W przypadku tych przedszkoli, w których wprowadzone zostały ograniczenia w funkcjono-waniu, zawieszone zajęcia są realizowane z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość zgodnie z przepisami ww. Rozporządzenia MEN z dnia 20 marca 2020 r. Natomiast jeżeli zawieszone zajęcia nie mogą być realizowane w sposób wskazany w tym Rozporządze-niu, dyrektor przedszkola jest zobowiązany ustalić inny sposób realizowania tych zajęć. Ponadto sposób realizacji zadań przedszkola innych niż realizacja zajęć ustala dyrektor przed-szkola. O sposobie realizacji zajęć i innych zadań jednostki systemu oświaty dyrektor tego przedszkola jest zobowiązany poinformować organ prowadzący tę jednostkę oraz organ sprawujący nadzór pedagogiczny. Zadania dyrektora przedszkola w związku ze zdalnym nauczaniem Jak wspomniano, w przypadku przedszkoli, w których dyrektor podjął decyzję o zawieszeniu zajęć, zastosowanie mają odpowiednie regulacje Rozporządzenia MEN z dnia 20 marca 2020 r. Rozporządzenie to również uległo zmianie – konieczne było jego dostosowanie do nowego trybu zawieszania zajęć w przedszkolach, w zależności od aktualnej sytuacji epide-miologicznej na danym terenie. Zmieniony § 1 Rozporządzenia, podobnie jak poprzednio, nakłada na dyrektora przedszkola obowiązek zorganizowania pracy przedszkola w okresie jego ograniczonego funkcjonowania, jednak w porównaniu ze starym stanem prawnym obo-wiązki te uległy pewnej modyfikacji i doprecyzowaniu. Ważne! Tak jak przed feriami letnimi, w odróżnieniu od szkół, w przypadku dzieci objętych wycho-waniem przedszkolnym zajęcia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość mogą być realizowane w szczególności przez informowanie rodziców o dostępnych materia-łach i możliwych formach ich realizacji przez dziecko w domu (§ 2 pkt 4 Rozporządzenia MEN z dnia 20 marca 2020 r.). Trudno bowiem oczekiwać od tak małych dzieci, że będą one, podobnie jak uczniowie szkół, samodzielnie realizować zajęcia przy pomocy komputera. Nauczanie zdalne w przypadku przedszkoli może być więc prowadzone w bardziej ograni-czony sposób niż w przypadku szkół. Z tego względu, treść nałożonych na dyrektora obo-wiązków powinna być interpretowana w oparciu o te założenia – przedszkole to nie szkoła, inna może być również specyfika prowadzenia zajęć zdalnych z dziećmi (niezbędnym po-średnikiem są tu rodzice, bez których o nauczaniu zdalnym w przypadku dzieci w wieku przedszkolnym nie może być mowy). Dlatego też dyrektor przedszkola jest zobowiązany do: 1) ustalenia, czy rodzice i nauczyciele mają dostęp do infrastruktury informatycznej, oprogramowania i internetu umożliwiających interakcję między rodzicami (dziećmi) a nauczycielami prowadzącymi zajęcia, 2) ustalenia, we współpracy z nauczycielami, technologii informacyjno-komunikacyjnych wykorzystywanych przez nauczycieli do realizacji zajęć, 3) określenia zasad bezpiecznego uczestnictwa w zajęciach w odniesieniu do ustalonych technologii informacyjno-komunikacyjnych, o których mowa w pkt 2, 4) ustalenia, we współpracy z nauczycielami, źródeł i materiałów niezbędnych do reali-zacji zajęć, z których rodzice i dzieci mogą korzystać, 5) ustalenia z nauczycielami potrzeby modyfikacji zestawu programów wychowania przedszkolnego oraz, w razie potrzeby, zmodyfikowania tego zestawu, 6) zapewnienia rodzicom możliwość konsultacji z nauczycielem prowadzącym zajęcia oraz przekazania im informacji o formie i terminach tych konsultacji, 7) przekazania rodzicom i nauczycielom informacji o sposobie i trybie realizacji zadań przedszkola, w szczególności w zakresie organizacji kształcenia specjalnego, pomocy psychologiczno-pedagogicznej, indywidualnego obowiązkowego rocznego przygoto-wania przedszkolnego, zajęć rewalidacyjno-wychowawczych, zajęć wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, 8) koordynowania współpracy nauczycieli z rodzicami, uwzględniając potrzeby eduka-cyjne i możliwości psychofizyczne dzieci, w tym dzieci objętych kształceniem spe-cjalnym, indywidualnym obowiązkowym rocznym przygotowaniem przedszkolnym, dzieci objętych wczesnym wspomaganiem rozwoju lub uczęszczających na zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze. Ważne! W większości przedszkoli funkcjonowały już odpowiednie regulacje wewnętrzne dotyczące sposobu organizowania nauczania zdalnego w okresie epidemii. Mogą one zostać z powodze-niem wykorzystane od 1 września 2020 r., po wprowadzeniu do nich odpowiednich zmian, uwzględniających nowe i zmienione zadania nałożone na dyrektora, o których mowa powyżej (przykładowo w zakresie określenia zasad bezpiecznego uczestnictwa w zajęciach, co nie było dotychczas ujęte w przepisach). Zobowiązanie nauczyciela do realizacji zajęć opiekuńczo-wychowawczych Znowelizowane Rozporządzenie zakłada, że dyrektor przedszkola, uwzględniając: • realizację zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość lub innego sposobu realizacji tych zajęć lub • możliwe ograniczenia wynikające ze specyfiki zajęć – może zobowiązać nauczyciela do realizacji zajęć wynikających z prowadzonej przez przed-szkole działalności opiekuńczo-wychowawczej. Zajęcia te nauczyciel realizowałby w ramach obowiązującego go pensum, a w przypadku godzin zajęć realizowanych powyżej pensum, w ramach godzin ponadwymiarowych. Dyrektor przedszkola, który zlecił nauczycielowi pro-wadzenie takich zajęć, powinien na nowo określić sposób organizowania realizacji przez nau-czyciela zadań, mając na uwadze, że zajęcia te będą przez niego realizowane w ramach obo-wiązującego go pensum, bądź w ramach godzin ponadwymiarowych. Postępowanie rekrutacyjne na rok szkolny 2021/2022 Większość przepisów dotyczących zmian w postępowaniu rekrutacyjnym na rok szkolny 2021/2022 dotyczy szkół. Przedszkola powinny jednak pamiętać, aby w postępowaniu rekru-tacyjnym i uzupełniającym na rok szkolny 2021/2022, wyniki postępowania rekrutacyjnego w formie list (odpowiednio kandydatów zakwalifikowanych i niezakwalifikowanych oraz kandydatów przyjętych i nieprzyjętych) zostały, podobnie jak w roku szkolnym 2019/2020, podane do publicznej wiadomości także na stronach internetowych przedszkoli (§ 11baa ust. 6 Rozporządzenia MEN z dnia 20 marca 2020 r.). Stosowanie wytycznych GIS-u, MEN-u i MZ-etu Istotną kwestią z punktu organizowania pracy przedszkola od 1 września 2020 r. jest koniecz-ność uwzględniania w jego funkcjonowaniu przepisów odrębnych dotyczących ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii oraz wytycznych ministra wła-ściwego ds. zdrowia, Głównego Inspektora Sanitarnego oraz ministra właściwego ds. oświaty i wychowania – opublikowanych na stronach internetowych MEN-u. Obecnie w przypadku przedszkoli obowiązują wytyczne z 25 sierpnia 2020 r., przy czym nie jest wykluczona ich zmiana – na co oczywiście wpływ będzie miała sytuacja epidemiologicz-na. Możliwe jest poluzowanie wymagań dotyczących minimalnej powierzchni, jaka powinna przypadać na jedno dziecko. Może zaistnieć też sytuacja, że nie dla wszystkich dzieci znajdzie się miejsce w przedszkolu. Zważywszy na istniejący reżim sanitarny GIS nie wskazał, jakimi kryteriami powinien kiero-wać się dyrektor, ustalając, które dzieci w takim wypadku będą mogły pozostać w placówce. Może to być równie dobrze kryterium wykonywania pracy przez rodziców (np. pierwszeństwo mają dzieci rodziców pracujących) bądź kryterium wykonywanej pracy – np. pierwszeństwo mają dzieci rodziców, którzy są pracownikami służby zdrowia, służb mundurowych, wykonują obowiązki mające na celu przeciwdziałanie skutkom epidemii COVID-19. Wy-tyczne mogą również ulec zaostrzeniu, jeżeli pogorszeniu ulegnie sytuacja epidemiologiczna (analogicznie jak w przypadku szkół – mogą zostać wydane dodatkowe obostrzenia dla przedszkoli funkcjonujących w tzw. żółtej lub czerwonej strefie). Aktualne wytyczne dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych i innych form wychowania przedszkolnego wyglądają następująco. Organizacja opieki: 1. Jedna grupa dzieci powinna, w miarę możliwości organizacyjnych, przebywać w wy-znaczonej i stałej sali. 2. Zaleca się, aby do grupy przyporządkowani byli, w miarę możliwości organizacyjnych, ci sami opiekunowie. 3. Powierzchnia każdego pomieszczenia przeznaczonego na zbiorowy pobyt od 3 do 5 dzieci powinna, w miarę możliwości, wynosić co najmniej 1,5 m2; w przypadku liczby dzieci większej niż 5 powierzchnia pomieszczenia przeznaczonego na zbiorowy pobyt dzieci ulega zwiększeniu na każde kolejne dziecko o co najmniej 2 m2, jednakże powierzchnia przypadająca na jedno dziecko nie może być mniejsza niż 1,5 m2 – do przestrzeni tej nie wlicza się pomieszczenia/ń kuchni, zbiorowego żywienia, pomocni-czych (ciągów komunikacji wewnętrznej, pomieszczeń porządkowych, magazyno-wych, higieniczno-sanitarnych – np. łazienek, ustępów). Ważne! Nie należy sumować powierzchni sal dla dzieci i przeliczać łącznej jej powierzchni na limit miejsc. Powierzchnię każdej sali wylicza się z uwzględnieniem mebli oraz innych sprzętów w niej się znajdujących. 4. W sali, w której przebywa grupa, należy usunąć przedmioty i sprzęty, których nie można skutecznie uprać lub zdezynfekować (np. pluszowe zabawki). Jeżeli do zajęć wykorzystywane są przybory sportowe (piłki, skakanki, obręcze itp.), należy je do-kładnie myć, czyścić lub dezynfekować. 5. Dziecko nie powinno zabierać ze sobą do placówki i z placówki niepotrzebnych przedmiotów lub zabawek. Ograniczenie to nie dotyczy dzieci ze specjalnymi potrze-bami edukacyjnymi, w szczególności z niepełnosprawnościami. W takich przypadkach opiekunowie powinni zadbać o to, aby dzieci nie udostępniały swoich zabawek innym, natomiast rodzice/opiekunowie prawni dziecka – o regularne czyszcze-nie/pranie/dezynfekcję zabawki. 6. Należy wietrzyć sale co najmniej raz na godzinę, w czasie prezerwy, a w razie potrzeby także w czasie zajęć. 7. W miarę możliwości organizacyjnych należy zapewnić taką organizację pracy, która uniemożliwi stykanie się ze sobą poszczególnych grup dzieci (np. różne godziny przyjmowania grup do placówki, różne godziny zabawy na dworze). 8. Opiekunowie powinni zachować dystans społeczny między sobą, w każdej przestrzeni podmiotu, wynoszący min. 1,5 m. 9. Personel kuchenny nie powinien kontaktować się z dziećmi oraz personelem opiekują-cym się dziećmi. 10. Rodzice i opiekunowie przyprowadzający/odprowadzający dzieci do/z podmiotu mają zachować dystans społeczny w odniesieniu do pracowników podmiotu, jak i do innych dzieci i ich rodziców wynoszący min. 1,5 m. 11. Rodzice mogą wchodzić z dziećmi do przestrzeni wspólnej podmiotu z zachowaniem zasady – 1 rodzic z dzieckiem/dziećmi lub w odstępie od kolejnego rodzica z dziec-kiem/dziećmi 1,5 m, przy czym należy rygorystycznie przestrzegać wszelkich środków ostrożności (minimum osłona ust i nosa, rękawiczki jednorazowe lub dezynfekcja rąk). 12. W przypadku odbywania przez dziecko okresu adaptacyjnego w placówce ro-dzic/opiekun za zgodą dyrektora placówki może przebywać na terenie placówki z za-chowaniem wszelkich środków ostrożności (min. osłona ust i nosa, rękawiczki jedno-razowe lub dezynfekcja rąk, tylko osoba zdrowa, w której domu nie przebywa osoba na kwarantannie lub izolacji w warunkach domowych). Należy ograniczyć dzienną liczbę rodziców/opiekunów dzieci odbywających okres adaptacyjny w placówce do niezbędnego minimum, umożliwiając osobom zachowanie społecznego dystansu co najmniej 1,5 m. 13. Do podmiotu może uczęszczać wyłącznie dziecko zdrowe, bez objawów chorobowych sugerujących chorobę zakaźną. 14. Dzieci do podmiotu są przyprowadzane/odbierane przez osoby zdrowe. 15. Jeżeli w domu przebywa osoba na kwarantannie lub izolacji w warunkach domowych, nie wolno przyprowadzać dziecka do podmiotu. 16. Należy ograniczyć przebywanie osób trzecich w placówce do niezbędnego minimum, z zachowaniem wszelkich środków ostrożności (min. osłona ust i nosa, rękawiczki jednorazowe lub dezynfekcja rąk, tylko osoby zdrowe). 17. Należy zapewnić sposoby szybkiej komunikacji z rodzicami/opiekunami dziecka. 18. Rekomenduje się zakup termometru, najlepiej bezdotykowego (min. 1 termometr na podmiot) – dezynfekcja po użyciu w danej grupie. W przypadku posiadania innych termometrów niż termometr bezdotykowy, konieczność jego dezynfekcji po każdym użyciu. 19. Należy uzyskać zgodę rodziców/opiekunów na pomiar temperatury ciała dziecka, jeśli zaistnieje taka konieczność, w przypadku wystąpienia niepokojących objawów choro-bowych. 20. Jeżeli dziecko manifestuje, przejawia niepokojące objawy chorobowe, należy je odizo-lować w odrębnym pomieszczeniu lub wyznaczonym miejscu z zapewnieniem min. 2 m odległości od innych osób i niezwłocznie powiadomić rodziców/opiekunów w celu pilnego odebrania dziecka z podmiotu. 21. Zaleca się korzystanie przez dzieci z pobytu na świeżym powietrzu przy zachowaniu wymaganej odległości od osób trzecich – optymalnie na terenie podmiotu, a gdy nie ma możliwości, wyjście na pobliskie tereny rekreacyjne. 22. W przypadku korzystania przez grupę z placu zabaw poza terenem danego podmiotu zaleca się korzystanie z niego przez dzieci z jednej grupy, po uprzednim czyszczeniu z użyciem detergentu lub zdezynfekowaniu sprzętów/przedmiotów, do których dzieci będą miały dostęp. 23. Sprzęt na placu zabaw lub boisku, należącym do podmiotu, powinien być regularnie czyszczony z użyciem detergentu lub dezynfekowany. Jeżeli nie ma takiej możliwości, należy zabezpieczyć go przed używaniem. Higiena, czyszczenie i dezynfekcja pomieszczeń i powierzchni: 1. Przed wejściem do budynku należy umożliwić skorzystanie z płynu dezynfekującego do rąk oraz zamieścić informację o obligatoryjnym dezynfekowaniu rąk przez osoby dorosłe, wchodzące do podmiotu. 2. Należy dopilnować, aby rodzice/opiekunowie dezynfekowali dłonie przy wejściu lub zakładali rękawiczki ochronne oraz zakrywali usta i nos. 3. Należy regularnie myć ręce wodą z mydłem oraz dopilnować, aby robiły to dzieci, szczególnie po przyjściu do podmiotu, przed jedzeniem i po powrocie ze świeżego powietrza, po skorzystaniu z toalety. 4. Rekomenduje się monitoring codziennych prac porządkowych, ze szczególnym uwzględnieniem utrzymywania w czystości ciągów komunikacyjnych, dezynfekcji powierzchni dotykowych – poręczy, klamek i powierzchni płaskich, w tym blatów w salach i w pomieszczeniach spożywania posiłków, klawiatury, włączników. 5. Przeprowadzając dezynfekcję, należy ściśle przestrzegać zaleceń producenta znajdują-cych się na opakowaniu środka do dezynfekcji. Ważne jest ścisłe przestrzeganie czasu niezbędnego do wywietrzenia dezynfekowanych pomieszczeń, przedmiotów, tak aby dzieci nie były narażone na wdychanie oparów środków służących do dezynfekcji. 6. Personel opiekujący się dziećmi i pozostali pracownicy w razie konieczności powinni być zaopatrzeni w indywidualne środki ochrony osobistej – jednorazowe rękawiczki, maseczki na usta i nos, a także fartuchy z długim rękawem (np. do użycia podczas przeprowadzania zabiegów higienicznych u dziecka – adekwatnie do aktualnej sytua-cji). 7. Zaleca się wywieszenie w pomieszczeniach sanitarnohigienicznych plakatów z zasa-dami prawidłowego mycia rąk, a przy dozownikach z płynem do dezynfekcji rąk – in-strukcji. 8. Należy zapewnić bieżącą dezynfekcję toalet. Gastronomia: 1. Należy wyłączyć źródełka i fontanny wody pitnej, zapewnić korzystanie z innych dys-trybutorów przez dzieci pod nadzorem opiekuna; zalecenia higieniczne w przypadku innych dystrybutorów wody zostały wskazane na stronie internetowej GIS-u. 2. Przy organizacji żywienia (stołówka, kuchnia) w instytucji, obok warunków higie-nicznych wymaganych przepisami prawa, odnoszących się do funkcjonowania żywie-nia zbiorowego, dodatkowo wprowadzić należy zasady szczególnej ostrożności doty-czące zabezpieczenia epidemiologicznego pracowników; w miarę możliwości należy zadbać o odpowiednią odległość stanowisk pracy, a jeżeli to niemożliwe – o środki ochrony osobistej, płyny dezynfekujące do czyszczenia powierzchni i sprzętów. Szczególną uwagę należy zwrócić na utrzymanie wysokiej higieny, mycia i dezynfekcji stanowisk pracy, opakowań produktów, sprzętu kuchennego, naczyń stołowych oraz sztućców. 3. Spożywanie posiłków musi być bezpieczne, powinno odbywać się w miejscach do tego przeznaczonych – rekomenduje się zmianowe wydawanie posiłków, czyszczenie blatów stołów i poręczy krzeseł po każdej grupie. Wielorazowe naczynia i sztućce na-leży myć w zmywarce z dodatkiem detergentu, w temperaturze min. 60C lub je wy-parzać. 4. Od dostawców cateringu należy wymagać pojemników i sztućców jednorazowych. Postępowanie w przypadku podejrzenia zakażenia u personelu podmiotu: 1. Do pracy w podmiocie mogą przychodzić jedynie osoby bez objawów chorobowych sugerujących infekcję dróg oddechowych oraz gdy domownicy nie przebywają na kwarantannie lub w izolacji. 2. W miarę możliwości nie należy angażować w zajęcia opiekuńcze pracowników i per-sonelu powyżej 60 roku życia lub z istotnymi problemami zdrowotnymi. 3. Należy wyznaczyć i przygotować (m.in. wyposażone w środki ochrony i płyn dezyn-fekujący) pomieszczenie lub obszar, w którym będzie można odizolować osobę w przypadku zdiagnozowania objawów chorobowych. 4. Należy przygotować procedurę postępowania na wypadek zakażenia koronawirusem lub zachorowania na COVID-19, która powinna uwzględniać następujące założenia: 1) pracownicy/obsługa podmiotu powinni zostać poinstruowani, że w przypadku wystąpienia niepokojących objawów nie powinni przychodzić do pracy, lecz zostając w domu, skontaktować się telefonicznie ze stacją sanitarno-epidemiologiczną, oddziałem zakaźnym, a w razie pogarszania się stanu zdrowia zadzwonić pod nr 999 lub 112 i poinformować, że mogą być zakażeni koronawirusem, 2) w przypadku wystąpienia u pracownika będącego na stanowisku pracy niepokojących objawów infekcji dróg oddechowych powinien on skontaktować się telefonicznie z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej, aby uzyskać teleporadę medyczną, 3) zaleca się bieżące śledzenie informacji GIS-u i MZ-etu dostępnych na stronach gis.gov.pl lub gov.pl/web/koronawirus/, a także obowiązujących przepisów prawa, 4) obszar, w którym poruszał się i przebywał pracownik, należy poddać gruntownemu sprzątaniu zgodnie z funkcjonującymi w podmiocie procedurami oraz zdezynfekować powierzchnie dotykowe (klamki, poręcze, uchwyty itp.), 5) w przypadku potwierdzonego zakażenia SARS-CoV-2 na terenie podmiotu należy stosować się do zaleceń państwowego powiatowego inspektora sanitarnego. 24. Rekomenduje się ustalenie listy osób przebywających w tym samym czasie w czę-ści/częściach podmiotu, w których przebywała osoba podejrzana o zakażenie i zalece-nie stosowania się do wytycznych GIS-u dostępnych na stronie gov.pl/web/koronawirus/ oraz gis.gov.pl, odnoszących się do osób, które miały kontakt z zakażonym. 25. Zawsze w przypadku wątpliwości należy zwrócić się do właściwej powiatowej stacji sanitarno-epidemiologicznej w celu konsultacji lub uzyskania porady. Podejrzenie zakażenia – postępowanie Wytyczne GIS-u odnoszą się do sposobu postępowania w sytuacji, gdy u dziecka lub pracow-nika wystąpią objawy choroby COVID-19. Jest to o tyle istotne, że zakażenia koronawirusem nie da się w zasadzie odróżnić od innego rodzaju infekcji dróg oddechowych, co oznacza, że procedura ta powinna być stosowana w każdym uzasadnionym przypadku wystąpienia zaka-żenia. Objawy u dziecka W sytuacji, gdy pracownik przedszkola zaobserwuje u dziecka objawy mogące wskazywać na infekcję dróg oddechowych, w tym w szczególności gorączkę, kaszel, należy odizolować dziecko w odrębnym pomieszczeniu lub w wyznaczonym miejscu, zapewniając min. 2 m od-ległości od innych osób, i niezwłocznie powiadomić rodziców/opiekunów o konieczności ode-brania dziecka z przedszkola (rekomendowany własny środek transportu). Należy również wstrzymać przyjmowanie kolejnych grup dzieci, powiadomić właściwą miejscowo powiatową stację sanitarno-epidemiologiczną i stosować się ściśle do wydawanych instrukcji i poleceń – w tym ustalić zasadność zawieszenia zajęć na czas określony. Objawy u pracowników Pracownicy powinni zostać poinstruowani, aby w przypadku wystąpienia objawów chorobo-wych w trakcie wykonywanej pracy udali się niezwłocznie do pomieszczenia przeznaczonego do izolacji osób z podejrzeniem zakażenia. Należy przy tym pamiętać o konieczności znale-zienia osoby sprawującej opiekę zastępczą nad dziećmi, w przypadku, gdy objawy chorobowe wystąpią u nauczyciela sprawującego opiekę nad dziećmi, a jego nieobecność spowodowała-by, że dzieci pozostałyby bez opieki. Osoba z podejrzeniem zakażenia powinna niezwłocznie skontaktować się telefonicznie z le-karzem podstawowej opieki zdrowotnej w celu uzyskania teleporady medycznej. Następnie obszar, w którym poruszał się pracownik z infekcją dróg oddechowych, należy bezzwłocznie poddać gruntownemu sprzątaniu zgodnie z funkcjonującą w przedszkolu procedurą oraz zde-zynfekować powierzchnie dotykowe. W przypadku potwierdzonego zakażenia koronawiru-sem rekomendowane jest sporządzenie listy osób przebywających w tym samym czasie w tej części przedszkola, w której przebywała chora osoba. Należy również wstrzymać przyjmowanie kolejnych grup dzieci, powiadomić właściwą miej-scowo powiatową stację sanitarno-epidemiologiczną i stosować się ściśle do wydawanych instrukcji i poleceń – w tym ustalić zasadność zawieszenia zajęć na czas określony. Komunikowanie się z powiatową stacją sanitarno-epidemiologiczną Istotnym problemem z punktu widzenia przedszkoli może być konieczność podjęcia szybkich działań mających na celu ograniczenie funkcjonowania przedszkola w przypadku wykrycia przypadków zakażenia koronawirusem. Jest to istotne tym bardziej, że do skutecznego zawie-szenia zajęć konieczne jest współdziałanie trzech podmiotów: dyrektora, organu prowadzące-go i powiatowej stacji sanitarno-epidemiologicznej. Z tego względu dyrektorzy powinni pod-jąć działania mające na celu stworzenie szybkich kanałów komunikacyjnych z podmiotami odpowiedzialnymi za zawieszenie zajęć w przedszkolu. Ważne! Warto już wcześniej skontaktować się z właściwą stacją, w celu ustalenia np. specjalnych numerów telefonów, przeznaczonych wyłącznie dla jednostek oświaty i ich dyrektorów, które pozwolą na przyspieszenie procesu przechodzenia na nauczanie mieszane i całkowicie zdalne. Przekazanie informacji o kwarantannie Problematyczną kwestią jest uzyskiwanie informacji o zastosowaniu wobec pracowników przedszkola lub dzieci kwarantanny. Co do zasady informację o zastosowaniu kwarantanny państwowy powiatowy inspektor sanitarny przekazuje nie przedszkolu, lecz odpowiednio osobie, wobec której zastosowano kwarantannę. Z tego względu przedszkole powinno zwró-cić uwagę nauczycielom oraz dzieciom o konieczności bezwzględnego zastosowania się do nałożonej kwarantanny i informowania placówki o tym fakcie. Nauczyciele powinni przekazać dyrektorowi informację o kwarantannie jako o usprawiedli-wionej przyczynie nieobecności w pracy. Następnie należy ustalić z nauczycielem, czy będzie on wykonywał pracę zdalną (jeżeli jest taka możliwość) przy zachowaniu pełnego wynagro-dzenia, czy też, np. z powodu złego stanu zdrowia, będzie on wnioskował o przyznanie świadczenia chorobowego. Należy również pamiętać, że zgodnie z wytycznymi GIS-u do przedszkola może uczęszczać wyłącznie dziecko zdrowe, bez objawów infekcji dróg odde-chowych, którego domownicy nie przebywają na kwarantannie lub w izolacji. Możliwość nieposłania dziecka do przedszkola W przypadku przedszkoli mamy obecnie do czynienia jedynie z obowiązkiem odbycia przez dzieci 6-letnie rocznego przygotowania przedszkolnego. Obowiązek ten rozpoczyna się z po-czątkiem roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 6 lat. W stosunku do takich dzieci rodzice są obowiązani m.in. do (art. 33 ust. 1 Prawa oświatowego): • dopełnienia czynności związanych ze zgłoszeniem dziecka do przedszkola, oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej lub innej formy wychowania przedszkolnego, • zapewnienia regularnego uczęszczania dziecka na zajęcia. Kontrolowanie powyższego obowiązku należy do zadań dyrektora szkoły podstawowej, w obwodzie której dziecko mieszka. O wykonywaniu przez rodziców ww. obowiązku powia-damiają dyrektora powyższej szkoły podstawowej m.in. dyrektorzy przedszkoli. Niespełnianie obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego podlega egzekucji w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Przez niespełnienie tego obowiązku należy rozumieć nieusprawiedliwioną nieobecność w okresie jednego miesiąca na co najmniej 50 proc. dni zajęć w przedszkolu. Ważne! Aktualnie obowiązujące przepisy nie przewidują możliwości niewykonywania przez rodziców dziecka objętego rocznym przygotowaniem przedszkolnym tego obowiązku w przypadku, gdy zaistnieje podejrzenie zakażenia u innego dziecka bądź u nauczyciela. Stanowiłoby to naruszenie obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego. Decyzję w zakresie zawieszenia zajęć i przejścia na nauczanie zdalne podejmuje dyrektor przedszkola za zgodą organu prowadzącego oraz po uzyskaniu pozytywnej opinii właściwego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego. Natomiast w sytuacji bezpośredniego kontaktu z osobą podejrzaną o zakażenie, organy inspekcji sanitarnej powinny podejmować odpowiednie czynności profilaktyczne, z możliwością objęcia kwarantanną osób z najbliższe-go otoczenia osoby podejrzewanej o zakażenie. Wtedy, z oczywistych względów, dzieci obję-te kwarantanną nie będą miały możliwości uczęszczania na zajęcia stacjonarne w przedszkolu w celu realizacji obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego (będzie to nieobecność usprawiedliwiona). Czy jeden przypadek chorobowy wśród dzieci to powód do zawieszenia zajęć w przed-szkolu? Decyzję w zakresie zawieszenia zajęć i przejścia na nauczanie zdalne podejmuje dyrektor przedszkola za zgodą organu prowadzącego oraz po uzyskaniu pozytywnej opinii właściwego państwowego powiatowego inspektora sanitarnego. Z kolei wydana przez inspektora sanitar-nego pozytywna opinia wobec inicjatywy zawieszenia zajęć w przedszkolu powinna uwzględniać kwestie skali zagrożenia epidemiologicznego dla danej społeczności. W zależ-ności zatem od sytuacji panującej w danym regionie, pojedynczy przypadek chorobowy może stanowić zarówno powód do zawieszenia zajęć np. grupy, do której uczęszczało zakażone dziecko, jak i do całkowitego zawieszenia zajęć w stosunku do całego przedszkola. Opieka nad dzieckiem w domu – świadczenia dla rodziców Od 1 września 2020 r. obowiązuje Rozporządzenie RM z dnia 27 sierpnia 2020 r. w sprawie określenia dłuższego okresu pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego w celu przeciw-działania COVID-19. Dzięki niemu dodatkowy zasiłek opiekuńczy, wypłacany na zasadach określonych w art. 4 ust. 1–1d Ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, przysługiwał będzie w przypadkach, o których mowa jest w ww. przepisach, ale nie dłużej niż do 20 września 2020 r. Podobnie jak dotychczas, prawo do zasiłku będą mieli rodzice dzieci do lat 8, sprawujący opiekę nad dzieckiem w przypadku: • zamknięcia z powodu epidemii żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub in-nej placówki, do której uczęszcza dziecko, • braku możliwości zapewnienia przez jednostki oświaty opieki dziecku z powodu pro-wadzenia zajęć w trybie mieszanym (tzw. hybrydowym), • braku możliwości sprawowania opieki przez nianię lub braku możliwości sprawowania opieki przez dziennego opiekuna z powodu COVID-19. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy będzie również przysługiwał, w analogicznych przypadkach, w sytuacji konieczności sprawowania opieki nad: • dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat, • dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności, • dzieckiem z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego. Problemy kadrowe Wśród nowych przepisów prawnych dotyczących organizowania pracy przez przedszkola w okresie epidemii brak jest szczególnych rozwiązań dotyczących zapewniania zastępstwa np. za chorych lub przebywających na kwarantannie nauczycieli. Oznacza to, że zastosowane mogą zostać wyłącznie dotychczas obowiązujące, ogólne przepisy prawa. Oczywiście nie stawia to dyrektorów przedszkoli w komfortowej sytuacji, ponieważ już wcześniej w wielu przedszkolach pojawiały się problemy z obsadą kadrową, nie mówiąc już o pogorszeniu sytu-acji w związku z epidemią COVID-19. Do rozważenia pozostaje wykorzystanie następujących narzędzi: • praca nauczyciela w zwiększonym wymiarze pensum – w przypadku nauczycieli przedszkoli specjalnych (art. 42 ust. 4a KN), • przydzielanie godzin ponadwymiarowych (art. 35 ust. 2 KN), • przydzielanie doraźnych zastępstw (art. 35 ust. 2a KN), • zatrudnianie nauczycieli na zastępstwo na czas określony (art. 10 ust. 7 KN), • zatrudnienie za zgodą organu sprawującego nadzór pedagogiczny nauczyciela do pro-wadzenia danych zajęć, który nie posiada odpowiednich kwalifikacji (art. 10 ust. 9 KN), • zatrudnienie, za zgodą kuratora oświaty, osoby niebędącej nauczycielem, posiadającej przygotowanie uznane przez dyrektora przedszkola za odpowiednie do prowadzenia danych zajęć (art. 15 ust. 2 Prawa oświatowego). Pomieszczenia do izolacji – problemy lokalowe W sytuacji stwierdzenia u dziecka objawów zakażenia koronawirusem najlepszym rozwiąza-niem będzie odizolowanie go w specjalnie do tego celu przeznaczonym pomieszczeniu. W przypadku niektórych przedszkoli wygospodarowanie takiego osobnego pomieszczenia może okazać się jednak problematyczne. Z wytycznych GIS-u obowiązujących szkoły od 2 lipca wynika jednak, że w sytuacji, gdy u dziecka zaobserwowane zostaną objawy mogące wskazywać na infekcję dróg oddechowych, powinno ono zostać odizolowane w odrębnym pomieszczeniu lub w wyznaczonym do tego miejscu – przy zapewnieniu min. 2 m odległości od innych osób. Oznacza to, że miejscem izolacji, choć oczywiście mniej skutecznym, może być też specjalnie do tego celu wyznaczony obszar większego pomieszczenia, które nie jest przeznaczone wyłącznie do tego celu – z zachowaniem odległości co najmniej 2 m od innych osób. Objęcie jednego oddziału przedszkolnego kwarantanną W sytuacji, gdy w wyniku kontaktu z zakażonym dzieckiem bądź nauczycielem, wobec całe-go oddziału przedszkolnego (grupy dzieci) nałożona zostanie kwarantanna, konieczne będzie podjęcie kroków zmierzających do zawieszenia zajęć w przedszkolu. Pomijając konieczność ustalenia listy osób, z którymi miała kontakt osoba zakażona, dyrektor powinien pozostawać w ścisłym kontakcie z organem prowadzącym oraz organami inspekcji sanitarnej, w celu zdecydowania, czy dany przypadek powinien przesądzać o zawieszeniu zajęć stacjonarnych w przypadku całego przedszkola czy tylko wybranych oddziałów (grup). Każdy przypadek po-winien być rozpatrywany indywidualnie, z uwzględnieniem panującej sytuacji epidemiolo-gicznej.