STAN PRAWNY NA 16 MARCA 2023 Umowy o pracę z nauczycielami w publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej Opracowała i zaktualizowała: Karolina Król-Komarnicka, kierownik działu kadr i płac w państwowej instytucji Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1762 ze zm.), • Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1510 ze zm.). Stosunek pracy między nauczycielem a publiczną poradnią psychologiczno-pedagogiczną jest zawierany tylko i wyłącznie na podstawie umowy o pracę lub mianowania. Strony nauczycielskiego stosunku pracy nie mogą swobodnie decydować o rodzaju zawartej umowy. Karta nauczyciela (dalej KN) wymienia szczegółowo przypadki zawarcia z nauczycielem umowy o pracę na czas określony i nieokreślony bądź stosunku pracy z mianowania. W niniejszym artykule omówione zostanie, jak prawidłowo zatrudnić nauczycieli na podstawie umów o pracę. Pierwszym krokiem do poprawnego nawiązania stosunku pracy jest ocena posiadanych kwalifikacji przez nauczyciela (zgodnie z wymaganiami określonymi w art. 9 KN) oraz stopień awansu zawodowego. Umowy o pracę na czas określony Karta nauczyciela ustala przypadki, w jakich strony mogą zawrzeć umowę o pracę na czas określony i jest to regulacja wyczerpująca. Umowę o pracę na czas określony zawiera się tylko i wyłącznie: • z osobą rozpoczynającą pracę w placówce, • w przypadku wystąpienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela. Zgodnie z art. 10 ust. 2 KN umowę o pracę na czas określony z osobą posiadającą wymagane kwalifikacje i rozpoczynającą pracę w placówce zawiera się na dwa lata szkolne. W szczególnych przypadkach uzasadnionych potrzebami placówki z osobą, o której mowa w tym przepisie, legitymującą się wymaganym poziomem wykształcenia, lecz nieposiadającą przygotowania pedagogicznego, może być nawiązany stosunek pracy, o ile osoba ta zobowiąże się do uzyskania przygotowania pedagogicznego w trakcie pierwszego roku pracy w placówce. W przypadku gdy nauczyciel w trakcie pierwszego roku pracy nie uzyska przygotowania pedagogicznego, dyrektor poradni rozwiązuje z nauczycielem umowę o pracę z końcem tego roku szkolnego bez wypowiedzenia. Dyrektor może nie rozwiązać umowy o pracę z nauczycielem, jeżeli nauczyciel nie uzyskał przygotowania pedagogicznego z przyczyn od niego niezależnych i zobowiąże się do uzyskania przygotowania pedagogicznego w trakcie drugiego roku pracy w placówce. Organizacja nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela uzasadnia zawarcie z nauczycielem umowy o pracę na czas określony. W myśl art. 10 ust 7 KN, jeśli zaistnieje potrzeba wynikająca z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela, w tym w trakcie roku szkolnego, stosunek pracy nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas określony. Umowę na czas określony w tej sytuacji można zawrzeć z osobą rozpoczynającą pracę, z nauczycielem kontraktowym lub z nauczycielem mianowanym bądź dyplomowanym. W tym przypadku czas trwania umowy o pracę można określić przez wskazanie zdarzenia, które spowodowało konieczność zawarcia umowy, np. długotrwała choroba innego nauczyciela, urlop wychowawczy itp. Ważne! Okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony zawartej w przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania, zgodnie z art. 10 ust. 7 KN, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie tych umów między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie może przekraczać 36 miesięcy (art. 10 ust. 12 KN). Do limitu 36 miesięcy wlicza się umowy o pracę na czas określony, o których mowa w ust. 12 KN, zawarte na następujące po sobie okresy, o ile przerwa między rozwiązaniem poprzedniej a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę nie przekroczy trzech miesięcy. Jeżeli okres zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony przekroczy okres 36 miesięcy, to w takim przypadku z dniem następującym po upływie tego okresu stosunek pracy przekształci się: • w przypadku nauczyciela kontraktowego – w stosunek pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, • w przypadku nauczyciela mianowanego i nauczyciela dyplomowanego – w stosunek pracy na podstawie mianowania, a w przypadku niespełniania warunków, o których mowa w ust. 5 pkt 1 i 6 KN – w stosunek pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Przekształcenie podstawy prawnej stosunku pracy, o którym mowa powyżej, potwierdza na piśmie dyrektor placówki.   Ważne! Przepisów dotyczących limitu trwania umów na czas określony nie stosuje się do umów o pracę na czas określony zawartych: • w celu zastępstwa nieobecnego nauczyciela, jeżeli ich zawarcie w danym przypadku służy zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania i jest niezbędne w tym zakresie w świetle wszystkich okoliczności zawarcia umowy, • z nauczycielem nieposiadającym kwalifikacji wymaganych do zajmowania danego stanowiska, • w przypadku przedłużenia umowy o pracę do dnia porodu, zgodnie z art. 177 § 3 Kodeksu pracy. Umowy o pracę na czas nieokreślony Zasadą jest, iż stosunek pracy na podstawie umowy o pracę zawieranej na czas nieokreślony nawiązuje się z nauczycielem kontraktowym (art. 10 ust. 4 Karty nauczyciela). Inny przypadek dopuszczający możliwość zawarcia umowy o pracę na czas nieokreślony to sytuacja, gdy dla nauczyciela mianowanego nie ma w poradni pełnego etatu. W takiej sytuacji nauczyciel powinien zostać zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w niepełnym wymiarze etatu. Treść umowy o pracę Zgodnie z art. 14 KN w treści umowy o pracę dyrektor poradni powinien w szczególności określić: • stanowisko i miejsce pracy, • termin rozpoczęcia pracy, • wynagrodzenie lub zasady jego ustalania. Stosunek pracy nawiązany na podstawie umowy o pracę wygasa, jeżeli nowo zatrudniony nauczyciel nie usprawiedliwi w ciągu siedmiu dni swojego nieprzystąpienia do pracy, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.