STAN PRAWNY NA 14 SIERPNIA 2020 Komunikacja w szkołach podczas pandemii Opracowała: Małgorzata Celuch, wicedyrektor szkoły, nauczycielka matematyki Podstawa prawna: • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 marca 2020 r. w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz.U. z 2020 r. poz. 410 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz.U. z 2020 r. poz. 493 ze zm.). Trwająca pandemia spowodowała zamknięcie szkół i konieczność pracy zdalnej. Okazało się, że mimo istniejących możliwości technicznych – szkoły nie były na to gotowe i początki były bardzo trudne. Przede wszystkim dlatego, że w Polsce w zdecydowanej większości szkół komunikacja z uczniami i rodzicami opierała się na kontaktach bezpośrednich. Nawet w szkołach, w których nauczyciele korzystają z dziennika elektronicznego, odbywały się zebrania z rodzicami, dni otwarte, spotkania z wychowawcami, psychologiem i pedagogiem, by rozwiązywać konflikty i problemy wychowawcze lub ustalać kwestie organizacyjne. Głównym kanałem przepływu informacji były rozmowy z dyrekcją szkoły, a podejmowanie wspólnych decyzji w sprawach szkolnych odbywało się na zebraniach rady pedagogicznej oraz zebraniach zespołów nauczycieli działających w szkole. Zamknięcie szkół bardzo mocno ograniczyło korzystanie z bezpośrednich kanałów komunikacji. Placówki musiały wypracować inny sposób komunikowania się z uczniami i rodzicami w czasie trwania pandemii. Niebezpośrednie sposoby komunikacji W tej sytuacji podstawową formą komunikacji stał się dziennik elektroniczny. Korzystając z niego, można przekazywać informacje i odpowiadać na nie z zachowaniem przepisów ochrony danych osobowych. Stosowane w szkołach e-dzienniki umożliwiają także przekazywanie danych przez załączanie ich w formie plików. Dzięki temu można dostarczać uczniom oraz ich rodzicom materiały lub skany dokumentów, o które proszą. Z pomocą dziennika elektronicznego może się odbywać wymiana informacji między nauczycielami oraz uczniami, a także ich rodzicami. Jednak to komunikacja w formie pisemnej, gdyż e-dzienniki w zdecydowanej większości nie dają możliwości kontaktu słownego z powodu braku pewnych funkcjonalności. Dużo większe możliwości daje kontaktowanie się za pośrednictwem komunikatorów, z których najpopularniejsze obecnie to Skype i Zoom. Korzystanie z nich umożliwia kontakt zbliżony do bezpośredniego, gdyż rozmówcy widzą się i słyszą w czasie realnym. Dzięki nim dyrektor szkoły może zorganizować zebranie rady pedagogicznej w formie zdalnej, a wychowawca oddziału może przeprowadzić zebranie z rodzicami. Za pośrednictwem komunikatora można przeprowadzić spotkanie interwencyjne; jeśli wymaga tego sytuacja ucznia, mogą w nim wziąć udział wszystkie osoby zainteresowane problemem wymagającym rozwiązania lub kwestią wymagającą omówienia – uczniowie, ich rodzice, wychowawcy, pedagog, psycholog szkolny. Jeśli powstaje problem wymagający natychmiastowego działania lub bardzo szybkiej reakcji – najlepszym rozwiązaniem jest skorzystanie z telefonu, który daje możliwość bardzo szybkiego kontaktu, bo chyba wszyscy mają go w zasięgu ręki. Jednak ta forma kontaktu – przy ogromnych zaletach ogólnej dostępności i umożliwienia rozmowy tak szybko, jak to możliwe – ma wadę, która polega na tym, że w rozmowie mogą uczestniczyć tylko dwie osoby. Telefony nowej generacji, z dostępem do internetu, dają możliwość rozmowy kilku osób równocześnie, co sprawia, że rozmówcy nie tylko się słyszą, ale także widzą. Komunikacja w trakcie pandemii jest trudniejsza w szkołach, które nie korzystają z dziennika elektronicznego. Wówczas szkoła powinna jak najszybciej skorzystać z platformy edukacyjnej. Należy założyć konta wszystkim użytkownikom i przekazać zasady korzystania z wybranej platformy. Platformy edukacyjne umożliwiają wygodny kontakt, ponieważ dzięki nim można nie tylko przekazywać informacje niezbędne w procesie nauczania, ale także dane w formie linków oraz skanów dokumentów, jak również inne informacje, które są niezbędne podczas pracy szkoły. Formy bezpośredniego kontaktu Nadal funkcjonować powinny również formy bezpośredniego kontaktu. Oczywiście poza wizytami w szkole, gdyż pracownicy sekretariatów i dyrekcja w większości placówek pracują zdalnie i mogą używać środków komunikacji na odległość takich jak szkolne telefony komórkowe, szkolne e-maile. Szkoły były zobowiązane do podania rodzicom zasad dotyczących m.in. organizacji pracy. Rodzice mający kłopot z korzystaniem z propozycji szkoły powinni jak najszybciej zgłosić problemy techniczne i inne uniemożliwiające kontakt ze szkołą w formach zaproponowanych przez placówkę. Szkoła powinna to uwzględnić w swoich planach, modyfikując je i dostosowując do sytuacji. Zatem jeśli jakiś rodzic zgłosi, że jego dziecko nie ma komputera, dostępu do internetu ani telefonu lub dostęp jest utrudniony, trzeba znaleźć wyjście z sytuacji, aby umożliwić rodzicowi kontakt ze szkołą. Można np. zostawiać informacje raz w tygodniu na tablicy ogłoszeń lub udostępniać kontakt bezpośredni z pracownikami szkoły mającymi dyżury na terenie budynku. Należy wówczas pamiętać o stosowaniu środków bezpieczeństwa wymaganych podczas bezpośredniego kontaktu, tzn. maseczek, rękawiczek i płynu do dezynfekcji.