Koncepcja funkcjonowania i rozwoju przedszkola (przykład) Wprowadzenie Współczesne przedszkole to jednostka oświatowa otwarta nie tylko na potrzeby dzieci, ale także oczekiwania rodziców i środowiska lokalnego. Organizuje się i zapewnia dzieciom wła-ściwą opiekę, wychowanie i naukę w atmosferze akceptacji i bezpieczeństwa, tworzy się op-tymalne warunki do nauczania, realizuje proces umożliwiający dziecku osiągnięcie gotowości szkolnej na miarę jego indywidualnych potrzeb i możliwości rozwojowych. Wielość i różnorodność obowiązków, jakie wypełnia osoba zarządzająca przedszkolem, wy-maga wiedzy, umiejętności i sprawności w realizacji rozmaitych zadań. Dyrektor przedszkola musi znać przepisy prawa (oświatowego, pracy, finansowego, gospodarczego) i wiedzieć, jak się nimi posługiwać; musi posiadać wiedzę z różnych dziedzin np. z pedagogiki, psychologii zarządzania czy komunikacji społecznej; musi umieć wykazać się, w kierowaniu jednostką oświaty, umiejętnościami logistycznymi. Wszystkie te atuty, poparte wiedzą, zagwarantują profesjonalną organizację i prawidłowy przebieg procesu edukacji dzieci w wieku przed-szkolnym. Od osoby zatrudnionej na stanowisku dyrektora przedszkola wymaga się nieustan-nej troski o najwyższą jakość pracy przedszkola, osobistego zaangażowania, a przede wszyst-kim konsekwentnej realizacji koncepcji funkcjonowania i rozwoju przedszkola. Dyrektor przedszkola powinien być osobą wykazującą się sprawnością organizacyjną, posia-dającą umiejętności negocjacyjne, odporną na stres, gotową na podwyższone tempo pracy, a także zdolną spojrzeć krytycznie na własne postępowanie. Istotne znaczenie w pracy dyrekto-ra mają przejrzyste relacje z pracownikami, otwartość, gotowość do dyskusji, empatia oraz umiejętności doradcze. W sprawnym pełnieniu funkcji dyrektora ważna jest samodyscyplina polegająca na starannym wywiązywaniu się z obowiązków wobec przedszkola i przełożonych. Szczególna rola dyrektora przedszkola wyznaczona została zadaniami określonymi podstawą programową wychowania przedszkolnego z 2017 r. (Rozporządzenie MEN z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy pro-gramowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnospraw-nością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla bran-żowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej, Dz.U. z 2017 poz. 356 ze zm.), wymaganiami państwa wobec przedszkola, określonymi w Rozporządzeniu MEN z dnia 11 sierpnia 2017 r. w sprawie wymagań wobec szkół i placówek (Dz.U. z 2017 poz. 1611 ze zm.), realizacją kierunków polityki oświatowej państwa, oraz zadaniami związanymi z dysponowaniem środkami określonymi w planie finansowym przedszkola. Zarządzanie przedszkolem wymaga troski związanej z zapewnieniem warunków organizacyjnych niezbędnych do realizacji wszystkich zadań dydaktycznych i opiekuńczych oraz tych związanych z bezpieczeństwem dzieci oraz personelu przedszkola w czasie organizowanych zajęć. W organizacji i funkcjonowaniu przedszkola ważne jest stawianie jasno określonych celów, wyznaczanie zadań i konsekwentna ich realizacja. Tylko wówczas możliwy jest rozwój insty-tucji oświatowej, jaką jest przedszkole. Efektywne zarządzanie i kierowanie przedszkolem to szansa na realizację planów rozwojowych placówki, która wymaga także odpowiedniego wsparcia finansowego organu prowadzącego, dobrze zorganizowanej pracy „załogi” przed-szkola, czyli efektywnego wykorzystania kompetencji i kwalifikacji pracowników, zaanga-żowania ich potencjału oraz inwencji. Warto pamiętać, że zarządzanie zespołem ludzkim wymaga od osoby zarządzającej wsparcia osobistego, motywacji do pracy, inspirowania do poszukiwań, inicjowania działań integrujących przedszkole ze środowiskiem, z rodzicami, organem prowadzącym i organem nadzoru pedagogicznego. Funkcjonowanie przedszkola i jego rozwój wiążą się z podejmowaniem przez dyrektora dzia-łań promocyjnych propagujących jakość i efektywność realizowanych w przedszkolu zadań. To również dążenie do pozyskiwania wsparcia merytorycznego i finansowego organizacji po-zarządowych w ramach realizacji innowacyjnych projektów pracy dydaktyczno-wychowawczej, dbanie o odpowiednią atmosferę pracy, służenie pomocą i wsparciem szcze-gólnie nauczycielom młodym i niedoświadczonym. Zadania te w najwyższym stopniu wpły-wają na codzienne funkcjonowanie przedszkola dążącego do coraz lepszej jakości pracy na rzecz dzieci i ich rodziców. Niniejsza koncepcja funkcjonowania i rozwoju przedszkola rozpatruje działania dyrektora w trzech obszarach, w których przedszkole staje się: • przyjaznym miejscem edukacyjnym dla dzieci, • przyjazną instytucją, • przyjaznym miejscem pracy. Przedszkole przyjaznym miejscem edukacji dla dzieci Zgodnie z art. 13. Ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 910) przedszkole jest instytucją, która zapewnia bezpłatne nauczanie, wychowanie i opiekę dzieciom w wieku od trzech do sześciu lat w czasie ustalonym przez organ prowadzący, nie krótszym niż 5 godzin dziennie, w której realizuje się programy wychowania przedszkolnego uwzględniające podstawę programową wychowania przedszkolnego przez nauczycieli posiadających określone kwalifikacje. Wychowanie przedszkolne to bardzo ważny etap w rozwoju dziecka. Zdobywa ono wtedy podstawowe umiejętności i wiadomości, które będą miały istotny wpływ na jego dalszy roz-wój. Nie bez znaczenia jest środowisko, w którym dziecko spędza większość dnia, i sposób, w jaki to środowisko wpływa na jego rozwój oraz funkcjonowanie. Celem wychowania przedszkolnego jest wsparcie całościowego rozwoju dziecka, realizowane w procesie opieki, wychowania i nauczania-uczenia się, które umożliwia dziecku odkrywanie własnych możli-wości, sensu działania oraz gromadzenie doświadczeń na drodze prowadzącej do prawdy, do-bra i piękna. Efektem tego wsparcia jest osiągnięcie dojrzałości do podjęcia przez dziecko nauki na pierwszym etapie edukacji. Organizacja przyjaznego miejsca edukacyjnego dla dzieci jest uzależniona od przepisów prawa oświatowego. To one wyznaczają zadania, realizowane następnie w procesie wychowania przedszkolnego, określone potrzebami i możliwościami rozwojowymi dzieci uczęszczających do przedszkola, potencjałem przedszkola, oczekiwaniami rodziców i środowiska lokalnego. Działalność wychowawcza, dydaktyczna i opiekuńcza przedszkola oznacza podejmowane działań ukierunkowanych na rozwój dziecka, na pobudzanie tego procesu poprzez realizację indywidualnych potrzeb życia społecznego i rodzinnego każdego dziecka. Wychowanie człowieka mądrego, umiejącego znaleźć się w obecnych czasach, wymaga ukierunkowanych działań edukacyjnych kształtujących jego samodzielność. Przedszkole jako przyjazne dziecku miejsce edukacji to takie, w którym realizacja celów pe-dagogicznych łączy się z osobowością i stylem pracy nauczycieli w nim zatrudnionych. To przedszkole, w którym koncepcja funkcjonowania i rozwoju preferuje zintegrowany styl pe-dagogiczny, w którym najważniejsze jest dziecko i zaspokajanie jego potrzeb rozwojowych, zapewnianie bezpieczeństwa oraz wspomaganie aktywności we wszystkich sferach rozwojo-wych. W przedszkolu, miejscu edukacyjnie przyjaznym, jego dyrektor daje nauczycielom swobodę w wyborze metod pracy, wspiera ich w poszukiwaniach metod twórczych, by w efekcie rozwijać twórczość i samodzielność dziecka. Dyrektor takiego przedszkola motywuje nauczycieli do podnoszenia kwalifikacji zawodowych, dając także przykład samemu. Zachęca do realizowania własnych pomysłów i innowacji pedagogicznych. Żeby dziecko czuło się w przedszkolu kochane, akceptowane i szczęśliwe, przygotowane do przeżywania sukcesu oraz do radzenia sobie z porażkami, potrzebuje wokół siebie dobrze przygotowanych zawodowo nauczycieli, posiadających takie zdolności, jak zrównoważenie psychiczne, takt, łatwość nawiązywania kontaktów z dziećmi, zdolność przejmowania się ich losem i życiowymi trudnościami oraz umiejętność odczuwania zapału, entuzjazmu, które uła-twiają wykonywanie specyficznych zadań przedszkola. Przedszkole będące przyjaznym miejscem edukacji dla dziecka to jednostka oświatowa wy-posażona w niezbędne do pracy z dzieckiem nowoczesne pomoce dydaktyczne, to estetyczne wnętrza dające poczucie spokoju i bezpieczeństwa. Dobrze wyposażone przedszkole jest gwa-rantem wysokiego poziomu świadczonych usług edukacyjnych umożliwiających wszech-stronny rozwój dziecka. Takie przedszkole powinno cechować się rozwiniętą współpracą z rodzicami na rzecz dobra dziecka i poszanowania jego praw. Priorytetem w takim przedszkolu jest promowanie idei otwartości. Rodzice, powierzając swoje dzieci nauczycielom takiego przedszkola, powinni znaleźć tu warunki dla optymalnego indywidualnego rozwoju ich dzieci, gdzie ważna jest systematyczna współpraca z nauczycielami, gdzie zaangażowanie rodziców w wybór i realizację podejmowanych zadań edukacyjnych ma znaczącą rolę i wpływa na wzrost kultury pedagogicznej. W przedszkolu funkcjonować powinien Kodeks postępowania przedszkolaka, który preferuje określone akceptowane postawy społeczne, moralne i patrio-tyczne, mające znaczenie dla całej społeczności przedszkolnej. Wspólnie ustalone wartości pozwalają podejmować i organizować jednorodne działania wychowawcze zarówno w przed-szkolu, jak i w domach rodzinnych. Rodzice powinni systematycznie uczestniczyć w uroczy-stościach przedszkolnych, zajęciach otwartych, warsztatach, zebraniach, co gwarantuje rozu-mienie idei wychowania przedszkolnego, stanowią wsparcie w osiąganiu zakładanego celu edukacji przedszkolnej przygotowującej dziecko do wykonywania kolejnych zadań na kolej-nych etapach edukacji. We współpracy z rodzicami ważne są relacje nauczyciel-rodzic, dlatego w przedszkolu przy-jaznym dziecku istotne znaczenie ma ukierunkowana praca członków rady pedagogicznej z rodzicami, polegająca między innymi na rozwijaniu i poszukiwaniu nowoczesnych, lecz ak-ceptowanych form współpracy, na pielęgnowaniu istniejących form, poprzez które rodzice uzyskują rzetelne informacje na temat swojego dziecka i jednocześnie chętnie włączają się w działalność przedszkola. Przedszkole jako przyjazna instytucja W przedszkolu jako przyjaznej instytucji niezmiernie ważna jest funkcja dyrektora. Sprawnie zarządzający na wielu płaszczyznach (administracyjnej, kadrowej, ekonomicznej, pedago-gicznej, społecznej) dyrektor musi być skuteczny w działaniu. To on wytycza cele i je realizu-je, korzystając z wnikliwej obserwacji i diagnozy pracy przedszkola. To on dąży do tego, aby przedszkole, którym kieruje, było przyjazne dzieciom, rodzicom i pracownikom. Organizo-waniu przedszkola będącego przyjazną instytucją sprzyja dobra atmosfery w pracy oraz wspólne realizowanie zadań przez całą społeczność przedszkolną. Dyrektor realizujący zintegrowany styl kierowania przedszkolem wspiera twórcze pomysły i umożliwia przyjmowanie odpowiedzialności w określonych sytuacjach i obszarach działania wobec inicjatywy pracowników i rodziców. To dyrektor otwarty, dbający o wizerunek własny i jednostki, którą kieruje w oparciu o ustalane priorytety, niezbędne do organizacji i funkcjo-nowania przedszkola jako instytucji. Przedszkole współpracuje ze środowiskiem i na jego rzecz, promuje swoje osiągnięcia w środowisku lokalnym, bliższym i dalszym. Dyrektor reprezentuje przedszkole na zewnątrz, realizuje działania promocyjne w celu utrzy-mania dobrego wizerunku placówki jako instytucji oświatowej. W tym celu organizuje impre-zy środowiskowe, np. festyny osiedlowe, uczestniczy w imprezach lokalnych i utrzymuje do-brą współpracę z instytucjami kultury oraz instytucjami użyteczności publicznej. W przed-szkolu organizuje się konkursy dla dzieci, umożliwia się wzięcie udziału w konkursach o za-sięgu miejskim i ogólnopolskim, udział w akcjach ogólnopolskich, takich jak: Sprzątanie Świata, Cała Polska czyta dzieciom. Ważna jest współpraca ze szkołą, konieczna do realizacji zadań związanych z przygotowaniem dziecka do podejmowania zadań szkolnych, niezbęd-nych w dalszej edukacji dziecka. W przedszkolu nie pomija się nikogo i informuje każdego o ważnych kwestiach. Każda zainteresowana osoba, każdy rodzic otrzyma tu fachową pomoc, specjalistyczne porady na temat rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym. Dyrektor koordy-nuje działania, dba o ciągły rozwój placówki, dobrze współpracuje z organem prowadzącym oraz z organem sprawującym nadzór pedagogiczny. Mocne strony przedszkola Słabe strony przedszkola Wykwalifikowana kadra pedagogiczna Pozyskanie funduszy Zajęcia dodatkowe Liczba zajęć otwartych dla rodziców System WDN w kontekście potrzeb placówki Współpraca z rodzicami Przychylność rodziców Wyposażenie przedszkola w nowoczesny sprzęt Modernizacja budynku Uroczystości dla rodziców Formy aktywizowania rodziców Promocja przedszkola w środowisku Liczba zajęć koleżeńskich Znajomość lokalnego środowiska Przedszkole jako przyjazne miejsce pracy Przedszkole staje się przyjaznym miejscem pracy wtedy, gdy stwarza się odpowiedni klimat do pracy przez kształtowanie właściwych postaw i zachowań, życzliwą i przyjazną atmosferę. Nauczyciele, personel administracyjny i obsługa będą wówczas stanowiły zespół chętny do pracy. Dyrektor przedszkola dba o relacje między poszczególnymi członkami zespołu, o ser-deczną i pełną wzajemnego szacunku atmosferę także podczas organizacji spotkań świątecz-nych, wyjść do kina oraz wyjazdów integracyjno-turystycznych. Dzięki temu łatwiej sprostać codziennym zadaniom stawianym przez otoczenie. Dyrektor przedszkola jest inicjatorem spo-tkań pracowników, w tym także spotkań rady pedagogicznej w celu dzielenia się doświadcze-niem, wiadomościami i umiejętnościami zdobytymi podczas uczestniczenia w różnych for-mach doskonalenia zawodowego, w celu dokonywania ewaluacji prowadzonych działań, pla-nów i projektów, ujednolicania narzędzi pracy, sposobów diagnozowania rozwoju dziecka. Jego zadaniem jest wzmacnianie działań pracowników, które podnoszą jakość pracy przed-szkola przy wykorzystaniu takich instrumentów jak: własny przykład, wysokość dodatku mo-tywacyjnego, wysokość premii uznaniowej czy wsparcie osobiste pracowników w podejmo-wanych działaniach. Umiejętne wykorzystanie potencjału i inwencji pracowników sprzyja ich inicjatywie oraz rozwojowi zawodowemu dyrektora.