STAN PRAWNY NA 7 SIERPNIA 2020 Postępowanie dyscyplinarne – projekt zmian Opracował: Marcin Majchrzak, prawnik, członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie, świadczy pomoc prawną w ramach własnej kancelarii, autor licznych opracowań i artykułów z zakresu tematyki kadrowo--płacowej, prawa związkowego oraz prawa oświatowego Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2215). Z końcem czerwca 2020 r. rozpoczęły się prace nad nowelizacją Karty nauczyciela w zakresie postępowania dyscyplinarnego wobec nauczycieli (obecnie na etapie opiniowania). Głównym celem nowelizacji ma być udoskonalenie postępowania w zakresie informowania o popełnieniu przez nauczyciela czynu naruszającego prawa i dobro dziecka. Wydłużenie terminu na zawiadomienie rzecznika dyscyplinarnego Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 75 ust. 2a KN w przypadku popełnienia przez nauczyciela czynu naruszającego prawa i dobro dziecka dyrektor przedszkola, a w przypadku popełnienia takiego czynu przez dyrektora przedszkola – organ prowadzący przedszkole, zawiadamiają rzecznika dyscyplinarnego nie później niż w ciągu 3 dni roboczych od dnia powzięcia wia-domości o popełnieniu czynu. Obowiązek ten wszedł w życie 1 września 2019 r. i pierwotnie miał na celu zwiększenie ochrony praw dziecka w placówkach systemu oświaty. Duże pro-blemy powoduje jednak długość terminu, w trakcie którego dyrektor placówki powinien po-wiadomić rzecznika dyscyplinarnego o popełnieniu czynu naruszającego prawa i dobro dziecka. Jest on obecnie na tyle krótki, że dyrektor nie ma realnej możliwości kompleksowego zapoznania się z okolicznościami danej sprawy. Z tego względu omawiana nowelizacja zakłada wydłużenie do 14 dni czasu na zawiadomienie rzecznika dyscyplinarnego o podejrze-niu popełnienia przez nauczyciela czynu naruszającego prawa i dobro dziecka, a także dopre-cyzowanie przepisu – o podejrzeniu popełnienia takiego czynu nie zawiadamia się rzecznika dyscyplinarnego, jeżeli okoliczności bezspornie wskazują, że do jego popełnienia nie doszło. Obecnie dyrektor nie ma wyboru i obligatoryjnie powinien powiadomić rzecznika. Określenie terminu na złożenie wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego Aktualnie obowiązujące przepisy (art. 85o ust. 1 KN) wskazują, że postępowanie dyscypli-narne nie może być wszczęte po upływie trzech miesięcy od dnia powzięcia przez organ, przy którym działa komisja dyscyplinarna pierwszej instancji, wiadomości o popełnieniu czynu uchybiającego godności zawodu nauczyciela lub obowiązkom, o których mowa w art. 6 KN, oraz po upływie trzech lat od popełnienia tego czynu. Jednakże w sytuacji, gdy czyn narusza prawa i dobro dziecka, postępowanie dyscyplinarne może być wszczęte także po upływie trzech miesięcy od dnia powzięcia przez organ, przy którym działa komisja dyscyplinarna pierwszej instancji, wiadomości o popełnieniu czynu uchybiającego godności zawodu nau-czyciela lub obowiązkom, o których mowa w art. 6 KN. W rezultacie postępowanie to może zostać wszczęte w okresie do trzech lat od popełnienia czynu, niezależnie od powzięcia przez organ, przy którym działa komisja dyscyplinarna pierwszej instancji, wiadomości o popełnie-niu tego czynu. Stawia to nauczycieli w stanie długotrwałej niepewności co do ich sytuacji zawodowej, a także może prowadzić do wielu nadużyć. Z tego względu nowelizacja przewi-duje: • określenie maksymalnego terminu na złożenie przez rzecznika dyscyplinarnego wnio-sku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego (wniosek taki składany będzie nie później niż w ciągu czterech miesięcy od wszczęcia postępowania wyjaśniającego) – zmiana w zakresie art. 85 ust. 3 KN, • doprecyzowanie, że postępowanie dyscyplinarne nie może być wszczęte po upływie sześciu miesięcy od dnia powzięcia przez organ, przy którym działa komisja dyscypli-narna pierwszej instancji, wiadomości o popełnieniu czynu (z wyłączeniem czynów stanowiących przestępstwo), oraz uchylenie przepisu, zgodnie z którym jeżeli czyn narusza prawa i dobro dziecka, postępowanie dyscyplinarne może być wszczęte także po upływie trzech miesięcy od dnia powzięcia przez organ, przy którym działa komisja dyscyplinarna pierwszej instancji, wiadomości o popełnieniu czynu uchybiającego godności zawodu nauczyciela lub obowiązkom, o których mowa w art. 6 KN – zmiana w zakresie art. 85o ust. 1 KN, uchylenie art. 85o ust. 7 KN, • skrócenie z trzech lat do dwóch lat okresu od popełnienia czynu, po upływie którego nie może być wszczęte postępowanie dyscyplinarne (z wyłączeniem czynów stano-wiących przestępstwo). Zmiana w zasadach dotyczących zawieszania nauczyciela w pełnieniu obowiązków Przepis art. 85t ust. 1 KN wskazuje, że dyrektor przedszkola może zawiesić w pełnieniu obo-wiązków nauczyciela, a organ prowadzący przedszkole – nauczyciela pełniącego funkcję dy-rektora przedszkola, przeciwko którym wszczęto postępowanie karne lub złożono wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, jeżeli ze względu na powagę i wiarygodność wysuniętych zarzutów celowe jest odsunięcie nauczyciela od wykonywania obowiązków w przedszkolu. W sprawach niecierpiących zwłoki nauczyciel i nauczyciel pełniący funkcję dyrektora przedszkola mogą być zawieszeni przed złożeniem wniosku o wszczęcie postępo-wania dyscyplinarnego. Jednak w przypadku, gdy wszczęte postępowanie karne lub złożony wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego dotyczą czynu naruszającego prawa i dobro dziecka, dyrektor przedszkola obligatoryjnie zawiesza w pełnieniu obowiązków nau-czyciela, a organ prowadzący przedszkole – nauczyciela pełniącego funkcję dyrektora przed-szkola. Od decyzji tej odpowiednio nauczycielowi albo nauczycielowi pełniącemu funkcję dyrektora przedszkola przysługuje odwołanie do komisji dyscyplinarnej pierwszej instancji, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji, za pośrednictwem odpowiednio dyrektora przedszkola albo organu prowadzącego przedszkole. Następnie komisja dyscyplinarna pierw-szej instancji wydaje postanowienie o utrzymaniu w mocy lub uchyleniu decyzji o zawieszeniu w pełnieniu obowiązków (art. 85t ust. 7 KN). Uchylenie jest możliwe zwłaszcza w sprawach, w których rzecznik wnosi o wymierzenie kary nagany z ostrzeżeniem i jednocześnie ze względu na powagę i wiarygodność zarzutów niecelowe jest odsunięcie odpowiednio nauczy-ciela albo nauczyciela pełniącego funkcję dyrektora przedszkola od wykonywania obowiąz-ków w przedszkolu. Rozwiązanie to jest niekorzystne dla nauczycieli, zwłaszcza w sprawach, w których okolicz-ności bezspornie wskazują, że nie doszło do popełnienia czynu naruszającego prawa i dobro dziecka. Najpierw dochodzi do obligatoryjnego zawieszenia w pełnieniu obowiązków, które może zostać dopiero uchylone po wniesieniu przez nauczyciela odwołania do komisji dyscy-plinarnej pierwszej instancji. Z tego względu omawiana nowelizacja zakłada zmianę, w wyni-ku której dyrektor przedszkola będzie zawieszał w pełnieniu obowiązków nauczyciela, a organ prowadzący przedszkole – nauczyciela pełniącego funkcję dyrektora przedszkola, jeżeli wszczęte postępowanie karne lub złożony wniosek o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego dotyczyć będą czynu naruszającego prawa i dobro dziecka, chyba że we wniosku o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego rzecznik dyscyplinarny wnosi o orzeczenie kary dyscyplinarnej – nagany z ostrzeżeniem, i jednocześnie ze względu na powagę i wiarygodność zarzutów niecelowe będzie odsunięcie odpowiednio nauczyciela albo nauczyciela pełniącego funkcję dyrektora przedszkola od wykonywania obowiązków w przedszkolu.