STAN PRAWNY NA 4 SIERPNIA 2020 Zadania dyrektora związane z organizacją roku szkolnego (cz. 2) Opracowała: Małgorzata Celuch, wicedyrektorka w zespole szkół, nauczycielka matematyki i informatyki. Zaktualizował: Roman Lorens, konsultant ds. organizacji i zarządzania oświatą, ekspert ds. awansu zawodowego nauczycieli, były długoletni dyrektor szkoły, lider i koordynator doskonalenia zawodowego nauczycieli i kadry kierowniczej szkół; autor licznych artykułów z zakresu zarządzania oświatą i publikacji książkowych Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2215), • Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1327), • Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 910), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz.U. z 2017 r. poz. 1658 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 sierpnia 2017 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1534), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 373), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1166), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 lipca 2018 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz.U. z 2018 r. poz. 1574 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 kwietnia 2002 r. w sprawie organizacji roku szkolnego (Dz.U. z 2002 r. Nr 46 poz. 432 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 sierpnia 2017 r. w sprawie organizacji roku szkolnego (Dz.U. z 2017 r. poz. 1603 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2019 r. w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków (Dz.U. z 2019 r. poz. 1700 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz.U. z 2017 r. poz. 1646 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 29 stycznia 2002 r. w sprawie organizacji oraz sposobu przeprowadzania konkursów, turniejów i olimpiad (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1036), • Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1479), • Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 60 ze zm.), • Ustawa z dnia 22 listopada 2018 r. o zmianie ustawy Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 2245 ze zm.). Plan nadzoru pedagogicznego Po zapoznaniu się ze zmianami w prawie oświatowym, uwzględniając wnioski z nadzoru pedagogicznego sprawowanego w szkole lub placówce w poprzednim roku szkolnym oraz podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej państwa, należy przygotować plan nadzoru pedagogicznego na kolejny rok szkolny zgodnie z Rozporządzeniem w sprawie nadzoru pedagogicznego. Dyrektor szkoły jest zobowiązany przedstawić go radzie pedagogicznej do 15 września 2020 r. Powinien to zrobić na zebraniu rady pedagogicznej, a w przypadku szkoły lub placówki, w której nie tworzy się ww. rady – na zebraniu z udziałem nauczycieli i osób niebędących nauczycielami, które realizują zadania statutowe szkoły. Sprawy kadrowe Dyrektor szkoły – jako pracodawca – zobowiązany jest do wykonania z początkiem roku szkolnego zadań związanych ze sprawami kadrowymi. Powinien przygotować i przekazać pracownikom: • umowy, • zakresy obowiązków, • opisy stanowiskowe, • informacje o czynnościach dodatkowych, • informacje o ryzyku zawodowym na stanowisku pracy, • informacje o zmianach uposażenia itp. Należy pamiętać, że przed dopuszczeniem pracownika do pracy dyrektor powinien: • zorganizować dla nowych pracowników szkolenie wstępne w zakresie BHP, • wydać pracownikom odzież i obuwie robocze oraz środki ochrony indywidualnej niezbędne do wykonywania pracy na danym stanowisku, • uzyskać od pracowników pisemne potwierdzenie zapoznania się z: o treścią regulaminu pracy, o przepisami i zasadami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy, o zakresem informacji objętych tajemnicą określoną w obowiązujących ustawach dla umówionego z pracownikiem rodzaju pracy, o systemem i rozkładem czasu pracy oraz przyjętymi okresami rozliczeniowymi czasu pracy; • wydać pracownikom narzędzia pracy i odebrać podpisane oświadczenie o odpowiedzialności materialnej za powierzone mienie, • zgłosić pracowników do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, • założyć dokumentację pracowniczą, • odebrać oświadczenie o zamiarze lub braku zamiaru korzystania z uprawnień rodzicielskich. Dyrektor nie może zapomnieć o naliczeniu dodatków motywacyjnych oraz funkcyjnych, wypłacie wynagrodzeń dla pracowników szkoły oraz świadczeń urlopowych z ZFŚS. Ponadto należy sprawdzić, czy pracownikom przysługują nagrody jubileuszowe i ustalić wysokości dodatków motywacyjnych i funkcyjnych do wynagrodzenia zasadniczego. Szczegółowe wytyczne przyznawania tych dodatków powinny być dostarczone przez organ prowadzący szkołę. Organizacja pracy i aneks do arkusza organizacyjnego Po zakończeniu rekrutacji należy dokonać zmian w arkuszu organizacji pracy szkoły. Aneks do arkusza organizacyjnego musi być opracowany i oddany w terminie ustalonym przez organ prowadzący, zwykle w pierwszych dniach września. Dyrektor, tworząc arkusz organizacyjny w kwietniu, nie zawsze potrafi dokładnie przewidzieć wszystkie dane dotyczące nauczycieli, uczniów oraz pracowników niepedagogicznych. Różnice między tym, co zostało zaplanowane w kwietniu, a sytuacją z początku września, najczęściej są spowodowane zmianą liczby etatów, zatrudnieniem nowych pracowników, liczbą klas, uczniów, podziałem na grupy. Jeżeli okaże się, że konieczne zmiany ingerują we wcześniej zatwierdzony arkusz organizacyjny – trzeba przygotować aneks. Najlepiej zacząć od sprawdzenia stanu naboru do klas I oraz wyników egzaminów poprawkowych. Jeśli liczba uczniów uległa zmianie w stosunku do planowanej, trzeba uwzględnić różnicę wpływającą na liczbę oddziałów czy podział na grupy, a w konsekwencji – na liczbę etatów. Należy także sprawdzić stan zaświadczeń z poradni psychologiczno-pedagogicznych. Konsekwencją mogą być potrzeba zatrudnienia nowych pracowników z powodu zwiększenia liczby godzin albo specjalistów posiadających uprawnienia do prowadzenia zajęć specjalistycznych lub zwiększenie wymiaru godzin dla nauczycieli zatrudnionych w szkole. Aktualizacja prawa wewnątrzszkolnego Każdy dyrektor szkoły zobowiązany jest do śledzenia zmian w prawie, które regulują pracę szkoły. Wprowadzanie zmian powinno się wiązać z informowaniem o nich rady pedagogicznej i innych pracowników, których dotyczą. Trzeba też sprawdzić – i w razie potrzeby uaktualnić – podstawowe dokumenty szkolne, takie jak statut szkoły, regulaminy i procedury szkolne, uwzględniając nie tylko zmiany w prawie oświatowym, ale też propozycje zmian zgłoszone przez pracowników szkoły. Dodatkowe dni wolne od zajęć Zgodnie z § 5 Rozporządzenia w sprawie organizacji roku szkolnego dyrektor zobowiązany jest do ustalenia dodatkowych dni wolnych od zajęć dydaktyczno-wychowawczych w szkole. Decyzję o terminach dodatkowych dni wolnych dyrektor podejmuje, uwzględniając warunki lokalowe i możliwości organizacyjne placówki, po zasięgnięciu opinii: • rady szkoły lub placówki, • rady pedagogicznej, • rady rodziców, • samorządu uczniowskiego. Możliwa liczba dodatkowych dni wolnych od zajęć dydaktyczno-wychowawczych: • szkoła podstawowa – do 8 dni, • branżowa szkoła I stopnia, branżowa szkoła II stopnia, szkoła policealna i placówki kształcenia praktycznego – do 6 dni, • liceum ogólnokształcące, technikum – do 10 dni. Dodatkowe dni wolne od zajęć dydaktyczno-wychowawczych mogą być ustalone: • w dni, w których w szkole lub placówce odbywają się egzaminy zewnętrzne, • w dni świąt religijnych niebędących dniami ustawowo wolnymi od pracy, • w inne dni, jeżeli jest to uzasadnione organizacją pracy placówki lub potrzebami społeczności lokalnej. Dyrektor informuje nauczycieli, uczniów oraz ich rodziców o ustalonych dodatkowych dniach wolnych od zajęć dydaktyczno-wychowawczych do 30 września 2020 r. Organizacja egzaminów zewnętrznych We wrześniu konieczne jest wykonanie kilku czynności związanych z organizacją egzaminów zewnętrznych w szkole: • opracowanie lub aktualizacja wewnątrzszkolnej instrukcji przygotowania, organizacji i przeprowadzania egzaminu maturalnego w szkole, • zebranie pisemnych deklaracji uczniów przystępujących do egzaminu ósmoklasisty – do 30 września, • zebranie wstępnych deklaracji przystąpienia do egzaminu maturalnego i udokumentowanych wniosków o dostosowanie warunków i formy egzaminu, a także przekazanie potwierdzonych kopii zdającym – do 30 września. Poza tym dyrektor powinien dopilnować, aby maturzyści: • zostali poinformowani o prawie przystąpienia do egzaminu maturalnego w warunkach i formie dostosowanych do ich indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych odpowiednio na podstawie opinii, orzeczenia poradni psychologiczno--pedagogicznej lub zaświadczenia lekarskiego, • zostali poinformowani o celu zbierania danych osobowych, odbiorcach tych danych, prawie dostępu do danych i zasadach ich poprawiania. Stypendia szkolne Zgodnie z art. 90n ust. 6 uso. dyrektor szkoły zobowiązany jest przyjąć wnioski o przyznanie stypendium szkolnego i ustalić listy uczniów objętych stypendiami szkolnymi do 15 września. Wniosek o przyznanie stypendium za wyniki w nauce lub za osiągnięcia sportowe wychowawca klasy składa do komisji stypendialnej, która przekazuje wniosek wraz ze swoją opinią dyrektorowi szkoły. Wysokość stypendium ustala dyrektor szkoły, po zasięgnięciu opinii komisji stypendialnej i rady pedagogicznej oraz w porozumieniu z organem prowadzącym szkołę. Nagrody dla nauczycieli Obowiązkiem dyrektora jest wytypowanie kandydatów do nagrody kuratora oświaty. Trzeba pamiętać, że kandydatury te muszą zostać zaopiniowane przez radę pedagogiczną. Obowiązek szkolny We wrześniu dyrektorzy szkół podstawowych są odpowiedzialni za dokonanie kontroli spełniania obowiązku szkolnego przez dzieci zamieszkałe w obwodzie szkoły. W tym celu trzeba rozpatrzyć wnioski rodziców w sprawie: • wcześniejszego przyjęcia dziecka do szkoły, • odroczenia spełniania obowiązku szkolnego przez dzieci mieszkające w obwodzie szkoły, • spełniania przez dziecko zamieszkujące w obwodzie szkoły obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki poza szkołą. Każdy dyrektor jest zobowiązany do powiadomienia dyrektorów szkół podstawowych o przyjęciu do swojej szkoły dzieci, które mieszkają w obwodach innych szkół. Na wniosek rodziców dziecko może rozpocząć naukę w szkole podstawowej rok wcześniej, niż to narzucają przepisy prawa, jeżeli wykazuje psychofizyczną dojrzałość do podjęcia nauki szkolnej. Decyzję o wcześniejszym przyjęciu dziecka do szkoły podstawowej podejmuje dyrektor szkoły na podstawie opinii publicznej lub niepublicznej poradni psychologiczno- -pedagogicznej (art. 36 ust. 1 i 2 Prawa oświatowego). Dyrektor publicznej szkoły podstawowej, w obwodzie której dziecko mieszka, na wniosek rodziców odracza spełnianie obowiązku szkolnego. Wniosek o odroczenie składa się w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy sześć lat. Odroczenie dotyczy roku szkolnego, w którym dziecko ma rozpocząć lub już rozpoczęło spełnianie obowiązku szkolnego. Do wniosku o odroczenie dołącza się opinię, z której wynika potrzeba odroczenia spełniania przez dziecko obowiązku szkolnego w danym roku szkolnym, wydaną przez publiczną albo niepubliczną poradnię psychologiczno-pedagogiczną. Wydanie zezwoleń i decyzji Na wniosek lub za zgodą rodziców albo pełnoletniego ucznia dyrektor szkoły, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej i publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, może zezwolić uczniowi na indywidualny program lub tok nauki oraz wyznaczyć nauczyciela opiekuna (art. 115 upo.). Odmowa udzielenia zezwolenia następuje w drodze decyzji administracyjnej. System informacji oświatowej We wrześniu należy przekazać dane do bazy SIO. System Informacji Oświatowej obejmuje dane o szkołach, uczniach, słuchaczach i absolwentach, nauczycielach, wychowawcach i innych pracownikach placówek oświatowych, a także dane dotyczące spełniania obowiązku nauki. Wybory do rady szkoły Zgodnie z art. 81 ust. 13 upo. rada szkoły może powstać z inicjatywy dyrektora szkoły lub na wniosek rady rodziców, a w przypadku szkół ponadpodstawowych także na wniosek samorządu uczniowskiego. Jeśli dyrektor chce utworzyć radę szkoły lub wpłynął do niego wniosek o jej powołanie, należy poczynić kroki w tym celu. Wybory do rady rodziców Wybory do rady rodziców przeprowadza się na pierwszym zebraniu rodziców w każdym roku szkolnym. Rada rodziców to organ wewnętrzny szkoły, reprezentujący ogół rodziców wszystkich uczniów szkoły. Zasady przeprowadzania wyborów opisane są w art. 83 upo. Zgodnie z jego zapisami w skład rady rodziców w szkołach wchodzi po jednym przedstawicielu rad oddziałowych, wybranych w tajnych wyborach przez zebranie rodziców uczniów danego oddziału. W wyborach tych jednego ucznia reprezentuje jeden rodzic. Po przeprowadzeniu wyborów do rady rodziców należy przekazać informacje na temat zakresu obowiązków i uprawnień tego organu. Wybory do organów samorządu uczniowskiego Stosownie do art. 85 upo. w szkole powinien działać samorząd uczniowski. Samorząd tworzą wszyscy uczniowie szkoły. Zasady wybierania i działania organów samorządu określa regulamin uchwalany przez ogół uczniów w głosowaniu równym, tajnym i powszechnym. Należy pamiętać, że samorząd uczniowski powinien mieć opiekuna. Art. 85 ust. 5 pkt 6 upo. stanowi, że samorząd ma prawo do wyboru nauczyciela pełniącego funkcję opiekuna samorządu. Legitymacje dla uczniów i nauczycieli Przed 30 września uczniowie klas I powinni otrzymać nowe legitymacje, a uczniom klas starszych powinien zostać przedłużony termin ich ważności. Legitymacje przysługują również nauczycielom i należy je wyrobić tym, którzy się o to zwrócą. Organizacja pracy świetlicy szkolnej Przed rozpoczęciem roku szkolnego dyrektor powinien dopilnować prawidłowego zorganizowania pracy świetlicy szkolnej. Zgodnie z treścią art. 105 upo. szkoła podstawowa oraz szkoła prowadząca kształcenie specjalne, o której mowa w art. 127 ust. 1 upo., są zobowiązane zapewnić zajęcia świetlicowe dla uczniów, którzy pozostają w szkole dłużej ze względu na: • czas pracy rodziców – na wniosek rodziców, • organizację dojazdu do szkoły, • inne okoliczności wymagające zapewnienia opieki w szkole. Organizacja pracy biblioteki szkolnej Art. 98 ust. 1 pkt 23 upo. zawiera zapis, że w statucie szkoły zostaje uregulowana organizacja biblioteki szkolnej oraz warunki i zakres współpracy ww. biblioteki z uczniami, nauczycielami i rodzicami oraz innymi bibliotekami. Stosownie do art. 104 upo. organizacja biblioteki uwzględnia w szczególności zadania w zakresie: • gromadzenia i udostępniania podręczników, materiałów edukacyjnych i materiałów ćwiczeniowych oraz innych materiałów bibliotecznych, według art. 22aj uso., który stanowi, że czynności związane z zakupem do biblioteki szkolnej podręczników, materiałów edukacyjnych, materiałów ćwiczeniowych i innych materiałów bibliotecznych oraz czynności związane z gospodarowaniem tymi podręcznikami i materiałami wykonuje dyrektor szkoły, • tworzenia warunków do wykorzystywania technologii informacyjno-komunikacyjnej, • rozbudzania i rozwijania indywidualnych zainteresowań uczniów oraz wyrabiania i pogłębiania u uczniów nawyku czytania i uczenia się; organizowania różnego typu działań rozwijających wrażliwość kulturową i społeczną uczniów, w tym w zakresie podtrzymywania tożsamości narodowej i językowej uczniów należących do mniejszości narodowych, mniejszości etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym, • przeprowadzania inwentaryzacji księgozbioru biblioteki szkolnej z uwzględnieniem przepisów wydanych na podstawie art. 27 ust. 6 Ustawy o bibliotekach. Informacja o konkursach Zgodnie z § 4 ust. 3 Rozporządzenia w sprawie organizacji oraz sposobu przeprowadzania konkursów, turniejów i olimpiad kurator oświaty przekazuje do szkół regulamin konkursu przeprowadzanego w danym roku szkolnym do 30 września. Dyrektor szkoły powinien zadbać, by o konkursach zostali poinformowani wszyscy uczniowie szkoły. Można to zrobić przez wychowawców klas lub nauczycieli uczących poszczególnych przedmiotów. Kalendarium szkolne Na pierwszym powakacyjnym zebraniu rady pedagogicznej dyrektor powinien przedstawić kalendarium szkolne na kolejny rok. Należy w nim uwzględnić terminy: świąt, dni ustawowo wolnych od pracy, ferii zimowych i letnich, egzaminów zewnętrznych, posiedzeń rady pedagogicznej, wystawiania ocen śródrocznych i rocznych, wywiadówek, dni otwartych, uroczystości szkolnych, dodatkowych dni wolnych. Ważne zadania nauczycieli Na początku roku szkolnego nauczyciele przekazują uczniom oraz ich rodzicom / prawnym opiekunom informacje dotyczące obowiązujących w szkole zasad oceniania i klasyfikowania. Przed rozpoczęciem roku szkolnego dyrektor powinien przypomnieć nauczycielom o ich obowiązkach w tym zakresie. Nauczyciele na początku każdego roku szkolnego informują uczniów oraz ich rodziców (a w szkole policealnej – uczniów) o: • wymaganiach edukacyjnych niezbędnych do otrzymania przez ucznia ocen śródrocznych i rocznych, • sposobach sprawdzania osiągnięć edukacyjnych, • warunkach i trybie otrzymania wyższej niż przewidywana rocznej oceny z zajęć edukacyjnych. Wychowawca oddziału na początku każdego roku szkolnego informuje uczniów oraz ich rodziców o: • warunkach i sposobie oraz kryteriach oceniania zachowania, • warunkach i trybie otrzymania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej z zachowania. Przygotowanie uroczystości rozpoczęcia roku szkolnego Obowiązki wrześniowe dyrektorzy szkół zaczną uroczystym rozpoczęciem roku szkolnego, które na podstawie § 2 ust. 1 Rozporządzenia w sprawie organizacji roku szkolnego odbędzie się w poniedziałek 1 września 2020 r. Przed tym dniem należy przygotować plan uroczystości. Program ceremonii rozpoczęcia roku szkolnego może uwzględniać: • wspólne spotkanie uczniów i nauczycieli, np. na dziedzińcu szkoły, boisku szkolnym, na sali gimnastycznej, • krótkie przemówienie dyrektora skierowane do uczniów, • zakres zadań dla poszczególnych nauczycieli, • harmonogram spotkań z wychowawcami, • informacje do przekazania uczniom, • spotkania klas z wychowawcami, zgodnie z wcześniej przygotowaną listą klas i przygotowanych dla nich sal.