STAN PRAWNY NA 17 LIPCA 2020 Czy nauczycielowi odmawiającemu zmniejszenia pensum przysługuje odprawa? Opracował: Michał Łyszczarz, prawnik, główny specjalista w Wydziale Oświaty w Urzędzie Miasta w Dąbrowie Górniczej, współautor komentarza do Ustawy o systemie oświaty oraz wielu publikacji z zakresu prawa oświatowego Jestem w trakcie opracowywania arkusza organizacyjnego. Mam nauczyciela j. niemieckiego, który obecnie znajduje się na urlopie macierzyńskim, ok. września będzie odbierać zaległy urlop (ok. 56 dni). W przydziale mogę mu zaproponować tylko 2 godziny j. niemieckiego. Co z urlopem dla podratowania zdrowia, jeśli w roku szkolnym 2020/2021 nie ma dla tego nauczyciela etatu? Czy w takiej sytuacji nauczycielowi, który odmawia przyjęcia godzin i zmniejszenia pensum, należy się odprawa? Kolejne lata w tej szkole nie wyglądają dla tego nauczyciela korzystnie. W jakiej sytuacji dyrektor może zwolnić nauczyciela, który ma ochronę związkową? Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1040 ze zm.), • Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2215), • Ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 263 ze zm.). Z pytania wynika, że od września nauczycielka, po powrocie z urlopu macierzyńskiego, nie ma zagwarantowanych godzin odpowiadających wymiarowi etatu, który obowiązywał ją przed udaniem się na urlop. W tej sprawie ma jednak zastosowanie art. 177 § 1 Kodeksu pracy, zgodnie z którym pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy. Do czasu powrotu nauczycielki do pracy dyrektor nie może jej wręczyć wypowiedzenia zmieniającego czy też kategorycznego. Jeżeli natomiast powrót do pracy nastąpi we wrześniu, jak to wynika z pytania, to możliwość wypowiedzenia pojawi się dopiero w następnym roku szkolnym i będzie miała zastosowanie dopiero od 1 września 2021 r. Wypowiedzenie stosunku pracy może nastąpić z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, ze skutkiem na koniec roku szkolnego. Wypowiedzenie można zatem wręczyć nie później niż z końcem maja, ale będzie to niedopuszczalne, jeżeli w tym czasie nauczyciel jest na urlopie macierzyńskim. Co za tym idzie, od 1 września nauczycielka opisana w pytaniu powinna pracować w dotychczasowym wymiarze godzin, a wypowiedzenie należy wręczyć innemu nauczycielowi, który będzie obecny w pracy i nie będzie podlegał ochronie. Co do drugiego pytania, zakres ochrony związkowej wynika z art. 32 Ustawy o związkach zawodowych. Stosownie do tej regulacji pracodawca bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej nie może: 1) wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku prawnego ze wskazanym uchwałą zarządu jego członkiem lub z inną osobą wykonującą pracę zarobkową będącą członkiem danej zakładowej organizacji związkowej, upoważnioną do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy, 2) zmienić jednostronnie warunków pracy lub wynagrodzenia na niekorzyść osoby wykonującej pracę zarobkową, o której mowa w pkt 1 – z wyjątkiem przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także jeżeli dopuszczają to przepisy odrębne. Jeżeli zatem szkoła nie podlega likwidacji, to zwolnienie nauczyciela posiadającego ochronę związkową jest wykluczone. Oficyna MM nie udziela porad prawnych. Odpowiedzi są wyłącznie wyrazem własnej oceny Doradcy Prawnego Oficyny MM. Nie stanowią urzędowej wykładni prawa, a ich zastosowanie nie może rodzić odpowiedzialności za ewentualne skutki zastosowania zaproponowanych rozwiązań zarówno ze strony Oficyny MM, jak i Doradcy Prawnego Oficyny MM.