STAN PRAWNY NA 5 CZERWCA 2020 Dyrektor placówki oświatowej – wymagane kwalifikacje Opracowała: Małgorzata Celuch, nauczycielka, wicedyrektor szkoły Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 910), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz.U. z 2017 r. poz. 1658 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 października 2009 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w poszczególnych typach publicznych szkół i rodzajach publicznych placówek (Dz.U. z 2009 r. Nr 184 poz. 1436 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 kwietnia 2010 r. w sprawie regulaminu konkursu na stanowisko dyrektora publicznej szkoły lub publicznej placówki oraz trybu pracy komisji konkursowej (Dz.U. z 2010 r. Nr 60 poz. 373 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli (Dz.U. z 2017 r. poz. 1575 ze zm.). Zasady dotyczące powierzania stanowiska dyrektora szkoły lub innej placówki oświatowej znajdują się w Prawie oświatowym, w Rozporządzeniu MEN w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w poszczególnych typach publicznych szkół i rodzajach publicznych placówek oraz w Rozporządzeniu MEN w sprawie regulaminu konkursu na stanowisko dyrektora publicznej szkoły lub publicznej placówki oraz trybu pracy komisji konkursowej. Zgodnie z art. 62 ust. 1 Prawa oświatowego stanowisko dyrektora szkoły lub placówki może zostać powierzone nauczycielowi mianowanemu lub dyplomowanemu. Od tej zasady istnieje wyjątek, opisany w art. 62 ust. 2, według którego szkołą lub placówką może kierować osoba niebędąca nauczycielem. Powołuje ją na stanowisko dyrektora organ prowadzący szkołę lub placówkę, ale zobowiązany jest przedtem zasięgnąć opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny. Ta opinia nie jest dla organu prowadzącego wiążąca, więc nawet jeśli będzie negatywna, nie obliguje go do rezygnacji z przedstawionej kandydatury. Samo zasięgnięcie opinii jest obligatoryjne przed powierzeniem stanowiska dyrektora osobie niebędącej nauczycielem. Ważne! W sytuacji powierzenia stanowiska dyrektora osobie niebędącej nauczycielem należy pamiętać, że osoba ta nie może sprawować nadzoru pedagogicznego w kierowanej przez siebie placówce. W takim przypadku nadzór pedagogiczny sprawuje nauczyciel zajmujący inne stanowisko kierownicze w tej jednostce (art. 62 ust. 3 Prawa oświatowego). Oprócz opisanych wyżej wymagań, które powinna spełniać osoba zajmująca stanowisko dyrektora szkoły lub placówki albo ubiegająca się o nie, przepisy oświatowe przewidują dalsze, bardziej szczegółowe wymogi, które zależnie od typu szkoły lub rodzaju placówki kandydat na dyrektora szkoły powinien spełniać. Szczegółowe wymagania, jakie musi spełniać dyrektor szkoły lub placówki, doprecyzowano w Rozporządzeniu w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w poszczególnych typach publicznych szkół i rodzajach publicznych placówek. Zgodnie z § 1 tego Rozporządzenia stanowisko dyrektora publicznej szkoły i placówki mogą zajmować nauczyciel mianowany lub nauczyciel dyplomowany, którzy: • ukończyli studia magisterskie, • posiadają przygotowanie pedagogiczne, • posiadają kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w danej szkole lub placówce, • ukończyli studia wyższe lub studia podyplomowe z zakresu zarządzania albo kurs kwalifikacyjny z zakresu zarządzania oświatą, prowadzony zgodnie z przepisami w sprawie placówek doskonalenia nauczycieli, • posiadają co najmniej pięcioletni staż pracy pedagogicznej na stanowisku nauczyciela lub pięcioletni staż pracy dydaktycznej na stanowisku nauczyciela akademickiego, • uzyskali: o co najmniej dobrą ocenę pracy w okresie ostatnich pięciu lat pracy lub o pozytywną ocenę dorobku zawodowego w okresie ostatniego roku albo o w przypadku nauczyciela akademickiego – pozytywną ocenę pracy w okresie ostatnich czterech lat pracy w szkole wyższej; • spełniają warunki zdrowotne niezbędne do wykonywania pracy na stanowisku kierowniczym, • nie byli karani karą dyscyplinarną oraz nie toczy się przeciwko nim postępowanie dyscyplinarne, • nie byli skazani prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe, • nie toczy się przeciwko nim postępowanie o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego, • nie byli karani zakazem pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi. Ponadto, zgodnie z § 2 ust. 1 omawianego Rozporządzenia, obowiązują jeszcze bardziej sprecyzowane wymagania związane z kwalifikacjami na stanowiska dyrektorów w poszczególnych typach placówek oświatowych: Stanowisko Wymagania Podstawa prawna Dyrektor publicznej szkoły podstawowej, z wyjątkiem szkoły podstawowej specjalnej Nauczyciele mianowany lub dyplomowany, którzy ukończyli studia I stopnia lub studia wyższe zawodowe i posiadają przygotowanie pedagogiczne lub ukończyli kolegium nauczycielskie albo nauczycielskie kolegium języków obcych, posiadają kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w danej szkole lub placówce i spełniają wymagania wymienione w pkt 2–9 w § 1 omawianego Rozporządzenia § 2 ust. 1 Rozporządzenia Dyrektor publicznej placówki: • oświatowo-wychowawczej, • kształcenia praktycznego, • ośrodka dokształcania i doskonalenia zawodowego, • młodzieżowego ośrodka wychowawczego, • młodzieżowego ośrodka socjoterapii, • zapewniającej opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania Dyrektor publicznej szkoły (z wyjątkiem szkół specjalnych): • gimnazjum, • zasadniczej szkoły zawodowej, • liceum profilowanego, • technikum, • technikum uzupełniającego, • szkoły policealnej Nauczyciele mianowany lub dyplomowany, którzy ukończyli studia I stopnia lub studia wyższe zawodowe i posiadają przygotowanie pedagogiczne lub ukończyli nauczycielskie kolegium języków obcych, posiadają kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w danej szkole i spełniają wymagania wymienione w pkt 2–9 w § 1 omawianego Rozporządzenia § 2 ust. 2 Rozporządzenia Dyrektor zespołu publicznych szkół lub placówek Nauczyciele mianowany lub dyplomowany, którzy posiadają kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w szkole lub placówce wchodzącej w skład zespołu, w której wymagania dotyczące kwalifikacji nauczycieli są najwyższe, i spełniają wymagania wymienione w pkt 2–9 w § 1 omawianego Rozporządzenia § 3 Rozporządzenia W świetle § 5 ust. 1 Rozporządzenia stanowisko dyrektora publicznej szkoły i placówki, zespołu publicznych szkół lub placówek oraz publicznego szkolnego schroniska młodzieżowego może zajmować osoba niebędąca nauczycielem, która spełnia określone wymagania. Są to: • posiadanie obywatelstwa polskiego, z tym że wymóg ten nie dotyczy obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym oraz Konfederacji Szwajcarskiej, • ukończenie studiów magisterskich, • posiadanie co najmniej pięcioletniego stażu pracy, w tym co najmniej dwuletniego stażu pracy na stanowisku kierowniczym, • posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych i korzystanie z praw publicznych, • niewytoczenie przeciwko niej postępowania o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub postępowania dyscyplinarnego, • spełnianie wymagań określonych w § 1 pkt 2, 5, 7 i 9, czyli: o ukończenie studiów wyższych lub studiów podyplomowych z zakresu zarządzania albo kursu kwalifikacyjnego z zakresu zarządzania oświatą, prowadzonego zgodnie z przepisami w sprawie placówek doskonalenia nauczycieli, o spełnianie warunków zdrowotnych niezbędnych do wykonywania pracy na stanowisku kierowniczym, o nie skazano jej prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe, o nie ukarano jej zakazem pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi. Zgodnie z § 10 Rozporządzenia w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w poszczególnych typach publicznych szkół i rodzajach publicznych placówek stanowisko dyrektora w publicznej szkole i placówce oraz zespole publicznych szkół lub placówek mogą zajmować również nauczyciele mianowany lub dyplomowany, zatrudnieni na stanowisku wymagającym kwalifikacji pedagogicznych w: • urzędzie organu administracji rządowej, • kuratorium oświaty, • Centrum Edukacji Artystycznej, • Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i okręgowych komisjach egzaminacyjnych oraz nauczyciele mianowany lub dyplomowany urlopowany lub zwolniony z obowiązku świadczenia pracy na podstawie przepisów Ustawy o związkach zawodowych, spełniający wymagania określone w omawianym Rozporządzeniu, z wyjątkiem wymogu posiadania co najmniej dobrej oceny pracy albo pozytywnej oceny dorobku zawodowego. Według § 4 ust. 1 Rozporządzenia stanowisko dyrektora publicznej szkoły przy przedstawicielstwie dyplomatycznym, urzędzie konsularnym lub przedstawicielstwie wojskowym Rzeczypospolitej Polskiej mogą zajmować nauczyciele mianowany lub dyplomowany, którzy: • ukończyli kurs kwalifikacyjny z zakresu zarządzania szkołami i szkolnymi punktami konsultacyjnymi za granicą, organizowany na zlecenie ministra właściwego ds. oświaty i wychowania, w wymiarze nie mniejszym niż 20 godzin (zgodnie z najnowszą nowelizacją Rozporządzenia – wymagany od 1 września 2014 r.), • posiadają znajomość języka kraju pobytu lub języka angielskiego odpowiadającą co najmniej poziomowi biegłości językowej B2 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego Rady Europy, • spełniają wymagania określone w § 1 Rozporządzenia w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w poszczególnych typach publicznych szkół i rodzajach publicznych placówek. Wymagania dla osoby ubiegającej się o stanowisko dyrektora zespołu publicznych szkół przy przedstawicielstwie dyplomatycznym, urzędzie konsularnym lub przedstawicielstwie wojskowym Rzeczypospolitej Polskiej są nieco inne. Mogą je zajmować nauczyciele mianowany lub dyplomowany, którzy: • posiadają kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w szkole wchodzącej w skład zespołu, w której wymagania dotyczące kwalifikacji nauczycieli są najwyższe, oraz • spełniają wymagania określone w ust. 1 pkt 1 i 2 oraz § 1 pkt 2–9 Rozporządzenia w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w poszczególnych typach publicznych szkół i rodzajach publicznych placówek. Zgodnie z § 5a Rozporządzenia stanowisko dyrektora publicznej szkoły lub zespołu publicznych szkół przy przedstawicielstwie dyplomatycznym, urzędzie konsularnym lub przedstawicielstwie wojskowym Rzeczypospolitej Polskiej może zajmować osoba niebędąca nauczycielem, która spełnia wymagania określone w § 1 pkt 2, 5, 7 i 9, § 4 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz § 5 ust. 1 pkt 1–5 Rozporządzenia, czyli: • ukończyła studia wyższe lub studia podyplomowe z zakresu zarządzania albo kurs kwalifikacyjny z zakresu zarządzania oświatą, prowadzony zgodnie z przepisami w sprawie placówek doskonalenia nauczycieli, • spełnia warunki zdrowotne niezbędne do wykonywania pracy na stanowisku kierowniczym, • nie była skazana prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe, • nie była karana zakazem pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi, • ukończyła kurs kwalifikacyjny z zakresu zarządzania szkołami i szkolnymi punktami konsultacyjnymi za granicą, organizowany na zlecenie ministra właściwego ds. oświaty i wychowania, w wymiarze nie mniejszym niż 20 godzin (zgodnie z najnowszą nowelizacją przywołanego Rozporządzenia – wymagany od 1 września 2014 r.), • posiada znajomość języka kraju pobytu lub języka angielskiego na poziomie co najmniej B2 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego Rady Europy, • posiada obywatelstwo polskie, z tym że wymóg ten nie dotyczy obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym oraz Konfederacji Szwajcarskiej, • ukończyła studia magisterskie, • posiada co najmniej pięcioletni staż pracy, w tym co najmniej dwuletni staż pracy na stanowisku kierowniczym, • ma pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z praw publicznych, • nie toczy się przeciwko niej postępowanie o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub postępowanie dyscyplinarne. Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że od kandydata na dyrektora szkoły lub innej placówki oświatowej wymaga się niekaralności zarówno karą dyscyplinarną, jak i za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe oraz by nie toczyło się przeciwko niemu postępowanie o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego, a także by nie był karany zakazem pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi. Celem tych wymagań jest zmniejszenie prawdopodobieństwa dopuszczenia do sytuacji, w której funkcję dyrektora szkoły lub innej placówki oświatowej będzie pełnić osoba nieuczciwa, pozostająca w konflikcie z prawem lub popełniająca umyślne przestępstwa. Dyrektor placówki oświatowej jest jednoosobowym organem kierującym wszystkimi obszarami jej działalności oraz osobą decyzyjną mającą duży wpływ na rozwój dzieci i młodzieży pozostających pod opieką pracowników placówki. Dlatego bardzo ważne jest, aby była to osoba uczciwa i niepopełniająca czynów uchybiających godności nauczyciela.