STAN PRAWNY NA 7 KWIETNIA 2020 Zmiany w funkcjonowaniu placówek: nowelizacja Rozporządzenia dotyczącego nauki zdalnej w szkołach publicznych Opracował: Marcin Majchrzak, członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie Podstawa prawna: • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz.U. z 2020 r. poz. 493 ze zm.), • Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2019 r. poz. 1148 ze zm.), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 marca 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz.U. z 2020 r. poz. 530), • Ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 344), • Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 stycznia 2002 r. w sprawie organizacji oraz sposobu przeprowadzania konkursów, turniejów i olimpiad (Dz.U. z 2002 r. Nr 13 poz. 125 ze zm.), • Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2019 r. poz. 1481 ze zm.). Od 25 marca 2020 r. obowiązują zmienione przepisy dotyczące funkcjonowania jednostek oświaty w czasie zawieszenia zajęć, które ma zapobiec rozprzestrzenianiu się epidemii koronawirusa. Celem przepisów jest dostosowanie funkcjonowania jednostek oświaty do pracy zdalnej. Rozwiązania szczególne dotyczące organizacji pracy jednostek oświaty Od 25 marca 2020 r. obowiązuje Rozporządzenie w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 – wydane na podstawie art. 30c Ustawy Prawo oświatowe. Celem tego Rozporządzenia jest wprowadzenie szczególnych rozwiązań prawnych na czas ograniczonego funkcjonowania jednostek oświaty w związku ze zwalczaniem epidemii koronawirusa. Należy zauważyć, że do zmiany tego Rozporządzenia doszło w dniu jego wejścia w życie – na podstawie Rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19. Możliwość użyczenia sprzętu przez organy prowadzące Możliwość zdalnego funkcjonowania przez jednostki oświaty była krytykowana m.in. z powodu potencjalnych problemów z dostępem do niezbędnego sprzętu elektronicznego nauczycieli i uczniów. Częściowym rozwiązaniem tego problemu ma być nowy przepis (§ 6 ust. 3 i 4 Rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19), zgodnie z którym organy prowadzące jednostki systemu oświaty mogą użyczyć sprzęt niezbędny do realizacji przez ucznia lub nauczyciela zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość lub innego sposobu kształcenia, w szczególności komputer (zestaw komputerowy), laptop albo tablet. Do użyczenia stosuje się przepisy art. 710–719 Kodeksu cywilnego. Organ prowadzący będzie mógł upoważnić do dokonania tej czynności dyrektora danej jednostki systemu oświaty. Pewne wątpliwości może wzbudzić jedynie to, czy organy prowadzące będą dysponowały odpowiednią ilością sprzętu, który następnie zostałby użyczony uczniom i nauczycielom, zwłaszcza jeżeli weźmie się pod uwagę, że znaczna część pracowników JST wykonuje obecnie pracę zdalnie. Możliwość podejmowania przez organy jednostek oświaty czynności w formie elektronicznej Wartym uwagi rozwiązaniem jest również wprowadzenie możliwości wykonywania czynności przez organy jednostek systemu oświaty za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w rozumieniu art. 2 pkt 5 Ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną lub za pomocą innych środków łączności, a w przypadku kolegialnych organów jednostek systemu oświaty (np. w przypadku rady pedagogicznej) – także w trybie obiegowym. Dzięki temu możliwe będzie zrealizowanie kompetencji należących do rady pedagogicznej, dotyczących np. opiniowania organizacji pracy szkoły czy uchwalania zmian w statucie bez fizycznej obecności nauczycieli w szkole. Nowy przepis będzie też umożliwiał wykorzystanie środków komunikacji elektronicznej przy prowadzeniu prac związanych z przygotowaniem arkuszy organizacji szkoły. Treść podjętej w ten sposób czynności powinna zostać utrwalona w formie odpowiednio protokołu, notatki, adnotacji lub w inny sposób. Nowy przepis § 11a ust. 1 Rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 będzie miał zastosowanie także do rodziców, uczniów, absolwentów i innych osób realizujących swoje prawa i obowiązki wynikające z przepisów oświatowych, w szczególności w zakresie składania wniosków i innych dokumentów. Zasady te będą mogły znaleźć zastosowanie np. przy składaniu wniosków w zakresie postępowania rekrutacyjnego czy też odwoławczego postępowania rekrutacyjnego. Ogłoszenie wyników postępowania rekrutacyjnego Omawiane Rozporządzanie zmieniające wprowadziło również do Rozporządzenia w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 nowy § 11b. Zgodnie z nim w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty, o których mowa w art. 158 Ustawy Prawo oświatowe, wyniki postępowania rekrutacyjnego w formie list kandydatów zakwalifikowanych i niezakwalifikowanych oraz przyjętych i nieprzyjętych, o których mowa w art. 158 ust. 1 i 3 tej Ustawy, podaje się do publicznej wiadomości także na stronach internetowych tych jednostek. Oznacza to, że oprócz opublikowania list w dotychczasowej formie, powinny one zostać opublikowane na stronach internetowych poszczególnych placówek. Przesunięcie terminu złożenia wniosku o wyrażenie zgody na prowadzenie eksperymentu pedagogicznego Stosownie do art. 45 ust. 9 Ustawy Prawo oświatowe dyrektor szkoły lub placówki, na podstawie uchwały rady pedagogicznej i po uzyskaniu opinii rady rodziców, występuje do ministra właściwego ds. oświaty i wychowania (a w przypadku szkoły artystycznej – do ministra właściwego ds. kultury i ochrony dziedzictwa narodowego) z wnioskiem o wyrażenie zgody na prowadzenie eksperymentu pedagogicznego w szkole lub placówce, w terminie do 31 marca roku szkolnego poprzedzającego rok szkolny, w którym jest planowane rozpoczęcie tego eksperymentu. W związku z aktualną sytuacją epidemiologiczną w Rozporządzeniu zmieniającym rozporządzenie w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 został dodany § 11c, zgodnie z którym w przypadku eksperymentu pedagogicznego, który ma rozpocząć się w szkole lub placówce w roku szkolnym 2020/2021, wniosek o wyrażenie zgody na prowadzenie tego eksperymentu może być złożony w terminie do 30 kwietnia 2020 r. Zmiana regulaminów konkursów Na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 8 Ustawy o systemie oświaty zostało wydane Rozporządzenie w sprawie organizacji oraz sposobu przeprowadzania konkursów, turniejów i olimpiad. Nowy § 11d ust. 1 Rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 przewiduje, że w roku szkolnym 2019/2020 regulaminy konkursów, o których mowa w Rozporządzeniu w sprawie organizacji oraz sposobu przeprowadzania konkursów, turniejów i olimpiad, będą mogły zostać zmienione w ciągu roku szkolnego, w szczególności w zakresie liczby stopni konkursu, warunków uzyskania wyróżnień i tytułów laureata lub finalisty konkursu. W przypadku dokonania zmian w regulaminach konkursów na podstawie tego przepisu, kurator oświaty powinien niezwłocznie przekazać uczestnikom konkursów informacje o zmianach. Zmiana w sposobie organizacji olimpiad i turniejów Z kolei zgodnie z nowym § 11e ust. 1 Rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 w roku szkolnym 2019/2020 olimpiady, o których mowa w Rozporządzeniu w sprawie organizacji oraz sposobu przeprowadzania konkursów, turniejów i olimpiad, będą organizowane jako dwustopniowe zawody wiedzy. W regulaminach tych olimpiad zostaną dokonane zmiany, w szczególności w zakresie: 1) warunków uzyskania tytułu finalisty olimpiady, 2) warunków kwalifikowania finalistów olimpiady do udziału w olimpiadzie międzynarodowej. Zmiana w regulaminach zgodnie z tymi zasadami powinna nastąpić do 10 kwietnia 2020 r. Tytuł finalisty olimpiad przeprowadzanych w roku szkolnym 2019/2020 otrzymają uczestnicy zakwalifikowani do zawodów trzeciego stopnia. W olimpiadach przeprowadzonych w roku szkolnym 2019/2020 laureaci nie będą wyłaniani. Przepisy § 11e ust. 1 Rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 znajdą odpowiednie zastosowanie do turniejów przeprowadzanych w roku szkolnym 2019/2020. Jednakże powyższe regulacje nie znajdą zastosowania do olimpiad i turniejów, w których zawody trzeciego stopnia w części lub całości odbyły się przed 26 marca 2020 r. Regulaminy tych olimpiad i turniejów będą mogły zostać zmienione (§ 11g ust. 2 Rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19). Przepisy przejściowe dotyczące konkursów na stanowisko dyrektora Paragraf 11h ust. 1 Rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 przewiduje, że w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty nie ogłasza się i nie przeprowadza się konkursów na stanowiska dyrektorów tych jednostek. Natomiast w przypadku konieczności obsadzenia stanowiska dyrektora jednostki w tym czasie organ prowadzący będzie powierzał pełnienie obowiązków dyrektora jednostki wicedyrektorowi, a w jednostce, w której nie ma wicedyrektora – nauczycielowi tej jednostki, jednak nie dłużej niż do 31 sierpnia 2020 r. W sytuacji powierzenia przed 26 marca 2020 r. wicedyrektorowi (a w jednostce oświaty, w której nie ma wicedyrektora – nauczycielowi tej jednostki) pełnienia obowiązków dyrektora placówki, organ prowadzący może przedłużyć powierzenie pełnienia tych obowiązków maksymalnie do 31 sierpnia 2020 r. W tym przypadku łączny okres pełnienia obowiązków dyrektora przez nauczyciela czy wicedyrektora nie może być dłuższy niż 10 miesięcy. Jednocześnie na podstawie § 11h ust. 3 Rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 organ prowadzący powinien unieważnić konkurs na stanowisko dyrektora jednostki systemu oświaty ogłoszony i niezakończony przed 26 marca 2020 r. Do kandydatów wyłonionych podczas konkursu przeprowadzonego przed 26 marca 2020 r. znajdą zastosowanie dotychczasowe przepisy.