STAN PRAWNY NA 6 MARCA 2020 Skontrum biblioteczne Opracował: Roman Lorens, konsultant ds. organizacji i zarządzania oświatą, ekspert ds. awansu zawodowego nauczycieli, były długoletni dyrektor szkoły. Lider i koordynator doskonalenia zawodowego nauczycieli i kadry kierowniczej szkół. Autor licznych artykułów z zakresu zarządzania oświatą i publikacji książkowych Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1148 ze zm.), • Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (Dz.U. z 2019 r. poz. 1479), • Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z 2019 r. poz. 351 ze zm.), • Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2019 r. poz. 1481), • Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 29 października 2008 r. w sprawie sposobu ewidencji materiałów bibliotecznych (Dz.U. z 2008 r. Nr 205 poz. 1283), • Pismo z dnia 16 stycznia 2004 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej i Sportu, Departament Pragmatyki Zawodowej Nauczycieli (znak: DPZN-WSW-1032/6/PG/2004), • Pismo z dnia 18 stycznia 2013 r., Ministerstwo Edukacji Narodowej, Departament Kształcenia Ogólnego i Wychowania (znak: DKOW-WOKO-WD-509-2 113). Podstawa prawna funkcjonowania bibliotek szkolnych Rola i znaczenie biblioteki szkolnej zostały wzmocnione w nowym Prawie oświatowym, a przepisy odnoszące się do zadań biblioteki szkolnej zostały przeniesione do Ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (dalej: upo.) Artykuł 98 ust. 1 pkt 23 przywoływanego Prawa oświatowego zawiera zapis, że w statucie szkoły zostają uregulowane organizacja biblioteki szkolnej oraz warunki i zakres współpracy biblioteki szkolnej z uczniami, nauczycielami i rodzicami oraz innymi bibliotekami. Zgodnie z art. 104 upo. organizacja biblioteki uwzględnia w szczególności zadania w zakresie: • gromadzenia i udostępniania podręczników, materiałów edukacyjnych i materiałów ćwiczeniowych oraz innych materiałów bibliotecznych, według ust. 2 art. 22aj Ustawy o systemie oświaty, który stanowi, że czynności związane z zakupem do biblioteki szkolnej podręczników, materiałów edukacyjnych, materiałów ćwiczeniowych i innych materiałów bibliotecznych oraz czynności związane z gospodarowaniem tymi podręcznikami i materiałami wykonuje dyrektor szkoły, • tworzenia warunków do efektywnego posługiwania się technologiami informacyjno-komunikacyjnymi, • rozbudzania i rozwijania indywidualnych zainteresowań uczniów oraz wyrabiania i pogłębiania u uczniów nawyku czytania i uczenia się; organizowania różnorodnych działań rozwijających wrażliwość kulturową i społeczną uczniów, w tym w zakresie podtrzymywania tożsamości narodowej i językowej uczniów należących do mniejszości narodowych, mniejszości etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym, • przeprowadzania inwentaryzacji księgozbioru biblioteki szkolnej, z uwzględnieniem przepisów wydanych na podstawie art. 27 ust. 6 Ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach. Inwentaryzacja zbiorów Szkoła publiczna, w której funkcjonuje biblioteka, zobligowana jest – w myśl art. 26 ust. 3 pkt 3 Ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości – do przeprowadzania co cztery lata inwentaryzacji materiałów bibliotecznych. Biblioteka szkolna nie jest zobligowana, ale może sporządzać skontrum, czyli kontrolę zbiorów bibliotecznych lub archiwalnych, przeprowadzaną w oparciu o istniejący inwentarz lub inną pomoc ewidencyjną, mającą na celu ustalenie stanu faktycznego zbiorów i ujawnienie braków (porównuje się zapis w inwentarzu z księgozbiorem / zasobem archiwalnym na półkach). W odpowiedzi na oświadczenie senatora Andrzeja Misiołka, otrzymane przy Piśmie z dnia 11 marca 2015 r. (znak: BPS/043-71-3045-MF/15), Ministerstwo Finansów w Piśmie z dnia 16 kwietnia 2015 r. (znak: DR4.054.1.2015.DKK) wyjaśniło, że biblioteki szkolne służą realizacji programów nauczania i wychowania, edukacji kulturalnej i informacyjnej dzieci i młodzieży oraz kształceniu i doskonaleniu nauczycieli. W tym celu w każdej szkole publicznej prowadzona jest biblioteka szkolna, wchodząca w skład jednostki oświatowej. Nie są to biblioteki należące do ogólnokrajowej sieci bibliotecznej, a zatem kontrola mająca na celu ustalenie braków w księgozbiorze w następstwie porównania zapisów inwentarzowych ze stanem faktycznym materiałów jest sprawą wewnętrzną szkoły i organu tworzącego. Częstotliwość i terminy skontrum w bibliotece szkolnej powinien określać regulamin biblioteki, przy czym biblioteka może wykorzystać regulacje prawne dotyczące sporządzania skontrum w bibliotekach publicznych. Mając powyższe na uwadze, skontrum materiałów bibliotecznych określone przepisami Rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 29 października 2008 r. w sprawie sposobu ewidencji materiałów bibliotecznych nie może być równoznaczne z inwentaryzacją zasobów majątkowych w rozumieniu przepisów Ustawy o rachunkowości. Oznacza to, iż inwentaryzację materiałów bibliotecznych w bibliotece szkolnej dla celów rachunkowych przeprowadzać należy przy zachowaniu terminu i częstotliwości wynikających z art. 26 ust. 3 Ustawy o rachunkowości, tzn. raz na cztery lata. Trzeba jednak zauważyć, że odpowiednio udokumentowane skontrum może być wykorzystane przy inwentaryzacji materiałów bibliotecznych dla celów bilansowych w bibliotekach szkolnych. Ustawa o rachunkowości nakłada na dyrektora szkoły obowiązek opisania w polityce rachunkowej zasad i sposobu inwentaryzacji oraz stosowania zasad przyjętych w bibliotece szkolnej. Departament Kształcenia Ogólnego i Wychowania MEN Pismem z dnia 18 stycznia 2013 r. (znak: DKOW – WOKO-WD-509-2/13) wyjaśnia natomiast, że inwentaryzacja zbiorów w bibliotekach szkolnych powinna być przeprowadzona zgodnie z zapisami statutów poszczególnych szkół, które mogą w tym zakresie odwoływać się do Rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w sprawie sposobu ewidencji materiałów bibliotecznych.