STAN PRAWNY NA 25 LUTEGO 2020 Biała lista podatników VAT Opracował: Michał Koczan, radca prawny, absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, członek Okręgowej Izby Radców Prawnych w Poznaniu, współzałożyciel Kancelarii Koczan Górny Radcy Prawni Podstawa prawna: • Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 106), • Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2357), • Ustawa z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 700 ze zm.), • Ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1387 ze zm.), • Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 865 ze zm.), • Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 900 ze zm.). Od 1 stycznia 2020 r. wszyscy przedsiębiorcy, w tym niepubliczne placówki oświatowe, muszą zwracać uwagę na rachunki bankowe swoich kontrahentów, gdyż weszła w życie druga część przepisów związanych z tzw. Białą listą podatników VAT (pierwsza część przepisów obowiązuje już od 1 września 2019 r.). Biała lista podatników VAT Czym jest Biała lista podatników? Jest to elektroniczny wykaz przedsiębiorców prowadzony przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej. Wykaz ten, zgodnie z art. 96b ust. 3 Ustawy o podatku od towarów i usług, zawiera: • firmę (nazwę) lub imię i nazwisko, • numer, za pomocą którego podmiot został zidentyfikowany na potrzeby podatku (jeżeli taki numer został przyznany), • status podmiotu: o w odniesieniu do którego nie dokonano rejestracji albo który wykreślono z rejestru jako podatnika VAT, o zarejestrowanego jako „podatnik VAT czynny” albo „podatnik VAT zwolniony” (w tym podmiotu, którego rejestracja została przywrócona); • numer identyfikacyjny REGON, o ile został nadany, • numer PESEL, o ile podmiot go posiada, • numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, o ile został nadany, • adres siedziby – w przypadku podmiotu niebędącego osobą fizyczną, • adres stałego miejsca prowadzenia działalności albo adres miejsca zamieszkania, w przypadku nieposiadania stałego miejsca prowadzenia działalności – w odniesieniu do osoby fizycznej, • imiona i nazwiska osób wchodzących w skład organu uprawnionego do reprezentowania podmiotu oraz ich numery identyfikacji podatkowej lub numery PESEL, • imiona i nazwiska prokurentów oraz ich numery identyfikacji podatkowej lub numery PESEL, • imię i nazwisko lub firmę (nazwę) wspólnika oraz jego numer identyfikacji podatkowej bądź numer PESEL, • daty rejestracji, odmowy rejestracji albo wykreślenia z rejestru oraz przywrócenia zarejestrowania jako podatnika VAT, • podstawę prawną odpowiednio odmowy rejestracji, wykreślenia z rejestru oraz przywrócenia zarejestrowania jako podatnika VAT, • numery rachunków rozliczeniowych, o których mowa w art. 49 ust. 1 pkt 1 Ustawy Prawo bankowe, lub imiennych rachunków w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której podmiot jest członkiem, otwartych w związku z prowadzoną przez członka działalnością gospodarczą – wskazanych w zgłoszeniu identyfikacyjnym lub zgłoszeniu aktualizacyjnym i potwierdzonych przy wykorzystaniu systemu teleinformatycznego izby rozliczeniowej, spełniającego minimalne wymagania dla systemów teleinformatycznych określone w przepisach wydanych na podstawie art. 18 Ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne. Obowiązek niepublicznych placówek oświatowych Niepubliczne placówki oświatowe, które mają duże koszty związane z prowadzoną działalnością gospodarczą (równe i większe 15 000 zł brutto), powinny od 1 stycznia 2020 r. zwracać szczególną uwagę na rachunki bankowe swoich partnerów biznesowych. Zapłata za towar lub świadczoną usługę przelana na konto bankowe, które nie zostało zgłoszone przez czynnego podatnika VAT do Białej listy podatników, może mieć dla takiej placówki poważne konsekwencje podatkowe. Zlecenie przelewu należności za towar lub świadczoną usługę na konto bankowe, które nie zostało zgłoszone przez czynnego podatnika VAT do powyższego wykazu przedsiębiorców, spowoduje brak możliwości zaliczenia tego zakupu do kosztów uzyskania przychodów, o czym stanowią odpowiednio art. 22p ust. 1 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 15d ust. 1 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Co więcej – zgodnie z art. 117ba § 1 Ustawy Ordynacja podatkowa – dokonanie przelewu na konto, które nie znajduje się w wykazie prowadzonym przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, będzie wiązało się z ponoszeniem solidarnej odpowiedzialności przedsiębiorcy nabywającego towary lub usługi wraz z kontrahentem zarejestrowanym na potrzeby podatku od towarów i usług jako czynny podatnik VAT, za jego zaległości podatkowe w części podatku od towarów i usług, przypadające proporcjonalnie na tę dostawę towarów lub to świadczenie usług. Innymi słowy oznacza to, że podmiot, który przeleje należności na niewłaściwe konto bankowe, nie tylko nie pomniejszy swoich zobowiązań podatkowych wobec urzędu skarbowego, ale narazi się również na roszczenia tego urzędu o zapłatę nieodprowadzonego przez jego partnera biznesowego podatku VAT od zawartej z nim transakcji. Powyższych negatywnych konsekwencji nie poniosą niepubliczne placówki oświatowe, które – mimo iż dokonały przelewu na inny niż zgłoszony Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej rachunek bankowy – w terminie trzech dni od dnia zlecenia przelewu złożą zawiadomienie o zapłacie należności na ten rachunek bankowy do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury. Zawiadomienie powinno zawierać: • NIP, firmę (nazwę) oraz adres siedziby albo – w przypadku podatnika będącego osobą fizyczną – imię i nazwisko oraz adres stałego miejsca prowadzenia działalności, a w przypadku nieposiadania stałego miejsca prowadzenia działalności – adres miejsca zamieszkania podatnika dokonującego zapłaty należności, • dane wystawcy faktury wskazane na fakturze (NIP, nazwę albo imię i nazwisko oraz adres), • numer rachunku, na który dokonano zapłaty należności, • wysokość należności zapłaconej przelewem na powyższy rachunek wraz z dniem zlecenia przelewu. Współodpowiedzialności z nierzetelnym sprzedawcą lub usługodawcą można uniknąć na podstawie art. 117bb Ustawy Ordynacja podatkowa, jeżeli zastosuje się metodę podzielnej płatności, zwaną również split payment, o której mowa w art. 108a Ustawy o podatku od towarów i usług. Zastosowanie mechanizmu podzielonej płatności polega na tym, że zapłata kwoty odpowiadającej całości albo części kwoty podatku wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek VAT, natomiast zapłata całości albo części kwoty odpowiadającej wartości sprzedaży netto wynikającej z otrzymanej faktury jest dokonywana na rachunek bankowy albo na rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, dla których jest prowadzony rachunek VAT, albo jest rozliczana w inny sposób. Podatnicy, którzy otrzymali fakturę z wykazaną kwotą podatku, przy dokonywaniu płatności kwoty należności wynikającej z faktury mogą zastosować powyższą metodę. W niektórych przypadkach podatnicy są zobowiązani do stosowania podzielnej metody płatności. Dotyczy to szczególnych kategorii towarów i usług, które do tej pory często wykorzystywane były w celu wyłudzenia podatku VAT. Na tej liście znajdziemy m.in. paliwa stałe, materiały budowlane czy sprzęt elektroniczny. Zapamiętaj! Obowiązek zgłoszenia numeru rachunku firmowego Szefowi Krajowego Administracji Skarbowej mają przedsiębiorcy, w tym niepubliczne placówki oświatowe, którzy wystawiają faktury VAT na kwoty równe lub większe niż 15 000 zł brutto. Przedsiębiorcy zobowiązani do prowadzenia konta firmowego, w ramach którego wydzielony został rachunek VAT, mogą z tego rachunku dokonywać płatności na rzecz urzędu skarbowego, płacąc podatek od towarów i usług, dochodowy, akcyzowy czy należności celne, a także na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne. Biuletyn Informacji Publicznej Gdzie można sprawdzić, czy nasz kontrahent jest ujęty w Białej liście podatników VAT? Wykaz przedsiębiorców jest udostępniany w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego ds. finansów publicznych w sposób umożliwiający sprawdzenie, w tym automatycznie, czy dany podmiot znajduje się w wykazie na wybrany dzień, przypadający nie wcześniej niż w okresie pięciu lat poprzedzających rok, w którym podmiot jest sprawdzany. Dane tego podmiotu są udostępniane według stanu na wybrany dzień, z wyjątkiem firmy (nazwy) lub imienia i nazwiska podatnika, jego numerów NIP oraz REGON, a także statusu jako podatnika VAT, które to dane są udostępniane według stanu na dzień ich sprawdzenia.