Wszystko rośnie! – tygodniowy plan pracy dydaktyczno-wychowawczej Opracowała: Anna Uhlik, pedagog, specjalność edukacja elementarna i terapia pedagogiczna, magister zarządzania – rozwój potencjału społecznego, nauczyciel w szkole podstawowej, nauczyciel przedszkolny, terapeuta pedagogiczny. Opracowanie graficzne i merytoryczne: Wojciech Uhlik, przedsiębiorca, z zamiłowania grafik i ilustrator, zwolennik pedagogiki zabawy Cele główne: • budzenie zainteresowania światem, • budzenie zainteresowania otaczającą przyrodą, • omówienie zjawisk charakterystycznych dla danej pory roku – wiosny, • zapoznanie z nazwami zwierząt i nazwami ich potomstwa, • kształtowanie słuchu fizycznego i fonematycznego, • rozwijanie umiejętności językowych dzieci, • bogacenie słownictwa, • ćwiczenia grafomotoryczne, • budowanie więzi i relacji rodzinnych. Cele szczegółowe: • poznanie wiosny, pory roku, podczas której rodzi się nowe życie, • uczestnictwo w potyczkach słownych: tworzenie zdrobnień i zgrubień, • utrwalanie nazw zwierząt i nazw ich potomstwa, • dobieranie w pary zwierzęcych rodziców i ich dzieci – MEMO, • głoskowanie, • poszukiwanie informacji w atlasach przyrodniczych na temat owiec i ich potomstwa, • słuchanie i naśladowanie odgłosów zwierząt, • zauważanie podobieństw rodzinnych: relacja rodzic–dziecko, • pomniejszanie/powiększanie konturów, • tworzenie własnej bajki ze zdrobnieniami, • wykonanie ramki na rodzinne zdjęcie. Środki dydaktyczne: • połowa pudełka w kształcie jajka z karteczkami (nazwy zwierząt), wata, klej, kolorowe cekiny (naklejki), pisaki, samoprzylepne ozdoby z pianki/filcu, klej na ciepło, ołówki, kredki, pisaki, kartki, pastele, atlasy przyrodnicze, odgłosy zwierząt na CD, samodzielnie zrobiona gra MEMO – dzieci i rodzice w świecie zwierząt, zdjęcia przedszkolaków i ich rodzin, sztywne paski papieru z brystolu do ramek. ZADANIA DO WYKONANIA 1. Wszystko rośnie – dzieci i rodzice. Potyczka słowna Wiosna to czas, kiedy wokół rodzi się nowe życie. Jest to szczególnie widoczne w świecie zwierząt. Ptaki zakładają gniazda i wysiadują jaja, z których później wykluwają się ich młode. Na wsi pojawiają się cielaczki oraz prosiaczki. Na podwórku zobaczyć można małe kocięta. Jednym słowem wszędzie zwierzęce dzieci i ich rodzice. Dzięki temu wokół nas wciąż powstaje nowe życie. Choć młode podobne są do swoich rodziców, nie zawsze noszą te same nazwy. Sprawdźmy zatem, czy przedszkolaki znają określenia na potomstwo wielu zwierząt. Tydzień zaczynamy potyczką słowną. Nauczyciel przynosi pudełko przypominające połowę jajka i losuje z niego nazwę dorosłego zwierzęcia, następnie odczytuje ją przedszkolakom. Zadaniem dzieci jest ustalenie między sobą, jak nazywa się ich młode i podać wybraną odpowiedź. Przykład: • pies – szczenię, • świnia – prosię, • koń – źrebię. Kartki do wykorzystania PIES KOŃ ŚWINIA KROWA OWCA KOT KURA KOZA Karta główna 2. Wełniany rodzic Na karcie głównej znajduje się owca. Zadaniem przedszkolaków jest poznanie zwyczajów tego zwierzęcia, zwłaszcza tych, które dotyczyć będą potomstwa. Wokół karty znajdują się cztery okienka. Wychowankowie umieszczają w nich wyłącznie informacje dotyczące młodych. Oto kilka propozycji wykorzystania karty pracy w działaniach tygodniowych: • wyklejanie owcy watą, • dorysowywanie potomstwa, • budowanie słowa z głosek (patrz: żółte kartoniki umieszczone u dołu karty głównej). Uwaga! Wypowiadamy poszczególne głoski i słuchamy: o-w-c-a – należy przykleić cztery żółte kartoniki, • określanie i naśladowanie odgłosów zwierzęcia, • słuchanie wiadomości na temat zwierzęcia znalezionych w atlasach przyrodniczych, • wymyślanie imienia dla owcy i jej potomstwa, • wypełnianie ramek informacyjnych rysunkami na temat życia owiec, np. pożywienia, sposobu karmienia, samodzielności, pierwszego strzyżenia itd., • słuchanie odgłosów wydawanych przez różne zwierzęta, • odgadywanie nazw zwierząt. ZADANIA SCENARIUSZOWE 1. Dzieci i rodzice w świecie zwierząt – gra MEMO w parach Przedszkolaki zapoznały się już z nazwami zwierząt i nazwami ich potomstwa. Usłyszały również odgłosy, jakie wydają. Tym razem pora na rozpoznawanie ich za pomocą zmysłu wzroku. Wychowawca szykuje dzieciom grę MEMO, która polega na łączeniu w pary obrazków przedstawiających rodziców z obrazkami przedstawiającymi ich potomstwo. Warto przygotować grę wcześniej i przykleić obrazki na kartoniki wycięte ze sztywnego arkusza papieru, tak aby każda para dzieci otrzymała przynajmniej pięć różnych par zwierząt. Można podnieść poziom trudności przez rozmieszczenie odwróconych kartoników na stole i odkrywanie ich z rówieśnikiem zamiennie, próbując w ten sposób uzyskać parę matka–dziecko. Osoba, która odkryje kartoniki niestanowiące pary, zakrywa je ponownie i daje drugiemu uczestnikowi szansę na jej zdobycie. W ten sposób wychowankowie kompletują tylko te kartoniki, które tworzą rodzinę. 2. Moja rodzinna ramka Przedszkolaki także mają swoje rodziny, swoich najbliższych. Po odwiedzinach w krainie zwierząt zatrzymajmy się na chwilę w świecie relacji z bliskimi, więzi, jakie z nimi tworzymy. Tym razem wychowankowie przynoszą do przedszkola swoje zdjęcie z osobami, które są im najbliższe. Ich zadaniem jest przedstawienie fotografii innym uczestnikom zajęć oraz odpowiedzenie na pytania: Kim są osoby ujęte na zdjęciu? Jak mają na imię? Jakie przedmioty, cechy wyglądu, cechy charakteru, pasje lub zainteresowania łączą ich z prezentowanymi osobami? Wskazówka! Dzieciom łatwiej będzie rozpocząć wypowiedź, gdy skupią się najpierw na cechach zewnętrznych: kolorze oczu, włosów, uśmiechu, by w dalszej części opowieści uwzględnić elementy bardziej skomplikowane. Warto zachęcić ich do uwzględnienia połączeń niewidocznych na pierwszy rzut oka: cech charakteru czy zainteresowań. Po krótkich wystąpieniach przedszkolaki szykują niespodziankę dla swoich bliskich w postaci ramki do zdjęcia. Nauczyciel rozdaje dzieciom sztywne arkusze papieru pocięte w paski, aby łatwiej było im złożyć odpowiednią ramkę. Następnie wychowankowie ozdabiają swoje ramki w dowolnie wybrany przez siebie sposób: kolorowymi cekinami, naklejkami, pisakami, czy samoprzylepnymi ozdobami z pianki/filcu. Z takiego prezentu na pewno ucieszą się najbliżsi. Zabawę podsumowujemy zdaniem: „Moja rodzina jest…”. 3. Kontur – pomniejszenie – słowa • Rozgrzewka – wychowawca w ramach rozgrzewki przed kolejnym wyzwaniem zaprasza dzieci do krótkiej zabawy ruchowej. Prowadzący staje na środku sali i kreśli w powietrzu duże koło. Zadaniem wychowanków jest odtworzenie wzoru w taki sposób, by ich figura była mniejsza niż ta, którą pokazał nauczyciel. Ćwiczenie powtarzamy kilkakrotnie, zmieniając kształt kreślony w powietrzu. • Wyzwanie – prowadzący przechodzi do wyzwania głównego. Przedszkolaki otrzymują kartę pracy z narysowanym na niej konturem poznanej wcześniej owieczki. Zadaniem uczestników jest pomniejszenie owcy przez przerysowanie konturu wewnątrz zwierzęcia. Karta pracy nr 1 • Potyczka – po zabawie manualnej następuje czas na potyczkę słowną. Tym razem wychowankowie będą „zmniejszać” wyrazy. Aby było im łatwiej dokonywać zdrobnień, wychowawca stosuje dodatkowe, wspomagające zwroty: duży/mały, np. duży dzban/mały dzbanek. Inne proponowane wyrazy do uzupełnienia przez wychowanków: duży rower/mały................, duży koc/mały................, duży wiatr/mały................, duże okno/małe................ 4. Kontur – powiększenie – słowa Ćwiczenie analogiczne do wcześniejszego. • Rozgrzewka – nauczyciel proponuje dzieciom ponownie małą rozgrzewkę przed kolejnym wyzwaniem. Zaprasza dzieci do krótkiej zabawy ruchowej. Prowadzący staje na środku sali i kreśli w powietrzu małe kółko. Zadaniem wychowanków jest odtworzenie wzoru w taki sposób, by powstała większa figura niż ta, którą pokazał nauczyciel. Ćwiczenie powtarzamy, zmieniając kształt kreślony w powietrzu. • Wyzwanie – przedszkolaki otrzymują kartę pracy z naniesionym na nią konturem małego jagniątka. Zadaniem uczestników jest przerysowanie konturu na zewnątrz, by zwierzątko jak najszybciej urosło. Karta pracy nr 2 • Potyczka – po zabawie manualnej następuje czas na potyczkę słowną. Dzieci pracują na wyrazach, „powiększając” je. Aby było im łatwiej dokonywać zgrubień, wychowawca stosuje dodatkowe, wspomagające zwroty: mały/duży, małe/duże, np. mały kot/duże kocisko. 5. Tworzenie własnej „małej” i „dużej” bajki Znając słowną zasadę „powiększania” i „pomniejszania” wyrazów, wychowawca zaprasza dzieci do stworzenia malutkiej bajeczki. Na początku dzieci zdrabniają odpowiednie słowa podane przez nauczyciela. Później same kontynuują tworzenie „drobniutkiej” bajki. Oto kilka początkowych zdań opowieści i sposób ich przekształcania: Przed zmianą: Dawno, dawno temu w lesie stał dom. Mieszkały w nim krasnoludy, które bardzo lubiły zbierać jagody. Pewnego dnia zobaczyły na niebie chmurę i bardzo się przestraszyły. Po zmianie: Dawno, dawno temu w małym lasku stał mały domek. Mieszkały w nim krasnoludki, które bardzo lubiły zbierać jagódki. Pewnego dnia zobaczyły na niebie małą chmurkę i bardzo się przestraszyły. Dzieci kontynuują wymyślanie historii, a następnie tworzą do niej kolorowe ilustracje. W ten sposób powstaje ich pierwsza bajka, którą będzie można obejrzeć na przedszkolnej wystawie.