Cztery pory roku – tygodniowy plan pracy dydaktyczno-wychowawczej Opracowała: Anna Uhlik, pedagog, specjalność edukacja elementarna i terapia pedagogiczna, magister zarządzania – rozwój potencjału społecznego, nauczyciel w szkole podstawowej, nauczyciel przedszkolny, terapeuta pedagogiczny. Opracowanie graficzne i merytoryczne: Wojciech Uhlik Cele główne: • budzenie zainteresowania światem i otaczającą przyrodą, • zapoznanie z następowaniem po sobie pór roku, • segregowanie przedmiotów, • liczenie elementów od 1 do 10, • rozwijanie koordynacji oko-ręka, • zapoznanie z różnymi formami artystycznego wyrazu, • współpracowanie z innymi. Cele szczegółowe: • omówienie wpływu pór roku na przyrodę, • zapoznanie z cechami charakterystycznymi dla każdej pory roku, • wskazywanie krajobrazów i symboli każdej z pór roku, • segregowanie przedmiotów według pór roku, • dostosowywanie ubioru do panującej pory roku, • uczestniczenie w grze planszowej, • przeliczanie elementów i oczek na kostce do gry, • słuchanie muzyki klasycznej – A. Vivaldi Cztery pory roku, • kreślenie po śladzie. Środki dydaktyczne: • białe koła wycięte z brystolu, pudełko, klej, kredki, kolorowe flamastry, wyrażenia związane z porami roku (patrz: zadania do ilustracji głównej), mikrofon, piłka, kartony, elementy garderoby, pocztówki z różnymi krajobrazami, ilustracje z symbolami pór roku, plansze do gry, kostki, pionki, płyta CD z utworem Cztery pory roku Antonio Vivaldiego, magnetofon. Karta główna ZADANIA DO WYKONANIA Karta główna może być wykorzystana jako wprowadzenie do tematu poświęconego czterem porom roku. Istotna jest wielkość zamieszczonych na niej obrazków, dlatego powinna zostać wydrukowana przynajmniej na kartach formatu A3. Oto przykłady działań z nią związanych. 1. Porządkowanie pór roku Dzieci rozcinają kartę pracy i kolejno przyporządkowują drzewa do określonych pór roku (wiosna, lato, jesień, zima). Dzieląc się przypuszczeniami, starają się również podawać argumenty (pytanie pomocnicze: dlaczego moim zdaniem ten obrazek przedstawia wiosnę?). Pod drzewami przyklejają wydrukowane przez nauczyciela nazwy pór roku. 2. Ciągłe następstwo pór roku Dzieci na dużych kołach wyciętych z jasnego brystolu naklejają ilustracje w taki sposób, by utworzyły krzyż. Obracając kołami, będą mogły spostrzec, jak pory roku nieustannie następują po sobie. 3. Pory roku i ich natura Na stworzonych wcześniej kołach z brystolu przedszkolaki rysują dla każdego z drzew tło w postaci krajobrazu, który będzie wskazywał na odpowiednią porę roku. Ważne, by zawierał on jak najwięcej charakterystycznych elementów. Można wcześniej podyskutować o nich z dziećmi lub też, w ramach zabawy decyzyjnej „prawda-fałsz”, ustalić z nimi, jakie elementy mogłyby wykorzystać w swoich pracach plastycznych. 4. Zabawa decyzyjna Przedszkolaki siadają w kole. Prowadzący, siedząc w środku, losuje z pudełka różne wyrażenia. Dzieci decydują: „prawda”, jeśli wyrażenie dotyczy którejś z pór roku, i podają jej nazwę, lub „fałsz”, jeśli podane wyrażenie nie jest związane z porami roku i należy je z listy usunąć. Przykładowe wyrażenia Często pada zimny deszcz, jest wiele kałuż Ptaki przylatują z ciepłych krajów Wokół pełno warzyw i owoców Jedziemy na wycieczkę Ogrzewa nas słońce Na niebie widać chmury Zwierzęta robią zapasy Wyrastają z ziemi rośliny, na drzewach pojawiają się pąki Z drzew spadają liście, kasztany, żołędzie Jeże oraz inne zwierzęta zapadają w sen Mamy podwyższoną temperaturę Z nieba pada śnieg, ziemia jest pokryta lodem Wiele ptaków odlatuje Choć jest ciepło, może nagle przyjść burza Wokół kwitną kwiaty Futro zwierząt staje się grubsze ZADANIA SCENARIUSZOWE 1. Utrwalenie wiadomości ze scenariusza Na nocnym niebie Przedszkolaki powtarzają wiadomości związane z odkryciem, jakiego dokonał Mikołaj Kopernik. Wychowawca wędruje po sali z mikrofonem i, niczym reporter, zadaje pytania najmłodszym. Z początku, nieco humorystycznie, pyta o ich imiona, pogodę na dworze, ulubioną potrawę, by następnie przejść do pytań właściwych, na które przedszkolaki starają się odpowiedzieć jak najdokładniej: 1. Kim był Mikołaj Kopernik? 2. Na czym polegało jego odkrycie? 3. W jaki sposób Ziemia porusza się wokół Słońca? – odpowiedź z prezentacją. Informacje te okażą się niezwykle przydatne, ponieważ dzięki temu, że nasza planeta obiega Słońce, oraz że jej oś jest nachylona w stosunku do płaszczyzny orbity, co można zaprezentować dzieciom przy użyciu piłki, zmieniają się pory roku. Dzięki temu mamy również różnorodny świat! 2. Dary roku – segregowanie przedmiotów według różnych kryteriów Wychowawca przynosi dzieciom trzy pudełka, w których znajdują się różne przedmioty, ilustracje itp. W każdym pudełku znajduje się coś innego. Zadaniem dzieci jest posegregowanie otrzymanych elementów zgodnie z porami roku. • Pudełko 1 – elementy garderoby. Jak należy ubrać się wiosną, a jak zimą? Czy przedszkolaki to wiedzą? Przekonajmy się. W kartonie przyniesionym przez nauczyciela znajduje się wiele ubrań. Zadaniem uczestników zabawy jest posegregowanie ich z uwzględnieniem tego, które z nich nosimy najczęściej o danej porze roku. • Pudełko 2 – pocztówki. W drugim kartonie znajdują się pocztówki z różnych miejsc w Polsce. Dzieci, patrząc na krajobrazy, które na nich widnieją, przydzielają każdą pocztówkę do jednej z czterech pór roku. • Pudełko 3 – ilustracje. Przedstawiają różne symbole powiązane z porami roku. Zadaniem najmłodszych jest zadecydowanie, do której z pór roku dany symbol pasuje najbardziej. Oto propozycje kilku symboli: grzyb, kwiat, liść, sopel lodu, kropla deszczu, kasztan, bałwan, owoc, słońce itd. 3. Niech upłynie wiosna, lato, jesień, zima! Niech upłynie cały rok! Tym razem wychowankowie będą mieli szansę zagrać w grę planszową. By z niej skorzystać, należy wcześniej przygotować kostki do gry oraz pionki. Wychowawca dzieli grupę na kilka zespołów. Dzieci razem z Ziemią odbędą wędrówkę wokół Słońca. Wszyscy uczestnicy gry ustawiają swoje pionki na polu startowym ZIEMIA, a następnie poruszają się po orbicie zgodnie z kolejnością wyrzuconych kostką oczek. Ich zadaniem jest jak najszybsze wykonanie obiegu wokół Słońca. Jednak po drodze czekają na uczestników pola specjalne, które mogą przesunąć ich do przodu lub cofnąć. Gdy gracz wyrzuci kostką sześć oczek, nie rzuca ponownie. Grę kontynuuje kolejny uczestnik. Powodzenia! Karta pracy nr 1 4. Cztery pory roku w muzyce Uzupełniając tematykę związaną ze zmianami pór roku, można odnieść się do muzyki. W ramach tygodnia prezentujemy dzieciom „muzyczne pory roku”. Można to zrobić, wykorzystując muzykę klasyczną. Wychowankowie słuchają fragmentów Czterech pór roku Vivaldiego i dzielą się z innymi skojarzeniami wywołanymi przez utwór. 5. W poszukiwaniu symboli Nauczyciel zaprasza dzieci do zadania grafomotorycznego, w którym będzie się liczyła także spostrzegawczość. Wesoły przedszkolny chochlik nałożył na siebie cztery symbole pór roku. Zadaniem dzieci jest odnalezienie ich i zaznaczenie ich kształtów za pomocą różnokolorowych linii. Czy wychowankowie już wiedzą, jaki symbol należał do wiosny, lata, jesieni i zimy? Warto to sprawdzić. Karta pracy nr 2